Miljoenenontbijt

Toespraak | 01-10-2008

• Goedemorgen,

• Ik stel het bijzonder op prijs dat u mij vandaag heeft uitgenodigd een toelichting te geven op de financiële plannen die het kabinet gisteren heeft gepresenteerd.

• Een uitstekende traditie. De rijksfinanciën zijn soms wat taaie kost, dus bij voorkeur te combineren met een smakelijk ontbijt.

In 2009…

• In 2009 voert het kabinet het coalitieakkoord onverkort uit. De bestrijding van inflatie en de ondersteuning van de koopkracht blijven dus van belang. We stimuleren de arbeidsparticipatie. En we stimuleren de innovatie en winstgevendheid van het bedrijfsleven.

• Financiële stabiliteit is en blijft het centrale uitgangspunt. Deze miljoenennota is in verschillende opzichten een mijlpaal in dat streven.

• Het is voor het eerst sinds het ontstaan van het Koninkrijk in 1814 dat de staatsschuld als percentage van het BBP zo laag is als in deze miljoenennota. Het vorige 'record' was in 1977 met 38%. Dit jaar komen we op minder dan 37% en we zijn op weg naar 36% in 2011.

• Dit kabinet is ook het eerste kabinet sinds de tweede wereldoorlog dat voor de gehele kabinetsperiode vier jaar lang een begrotingsoverschot realiseert.

• In deze kabinetsperiode worden de aardgasbaten niet meer 'verjubeld'. Ze worden direct benut voor aflossing van de staatsschuld. Tijdens vorige kabinetten gingen de baten naar het FES, waar ze alsnog besteed konden worden.

• Ook rentemeevallers zetten we niet meer in voor nieuwe uitgaven. De rentemeevallers lopen rechtstreeks het saldo in en dragen zo bij aan verdere rentemeevallers in latere jaren.

Lastenverlichting

• We zien in 2009 een forse lastenverlichting voor burgers en ondernemers. Tegenover 1,1 miljard lastenverzwaring vanuit het coalitieakkoord zet deze miljoenennota 1,2 miljard lastenverlichting.

• Dat uit zich door lagere zorgpremies en verlaging van WW-premies voor burgers en bedrijven. Ten opzichte van het coalitieakkoord zien we een extra lastenverlichting over deze kabinetsperiode.

Conclusie

• Kortom, voor wat de miljoenennota betreft, houden we als kabinet vast aan onze koers. We versterken de economie door de arbeidsparticipatie en innovatie te bevorderen en een loon-prijsspiraal te voorkomen. De koopkracht wordt zo goed mogelijk beschermd. Door het overschot dat de begroting in 2009 laat zien, lossen we de staatsschuld versneld af. Nederland kan een stootje hebben, ook in economisch zwaardere tijden.

• Een van de stukken die op Prinsjesdag zijn gepresenteerd is het belastingplan. Daar ben ik zelf inhoudelijk bij betrokken omdat fiscaliteit uiteraard het mijn directe portefeuille is.

Drie speerpunten

• De maatregelen in dit belastingplan kun je groeperen rond drie thema's: Vereenvoudiging; Bevordering van ondernemerschap; Vergroening.
• Dat zijn geen toevallige thema's. Het zijn naar mijn overtuiging de drie manieren waarop we de uitdagingen waar we voor staan, kunnen aangaan - voorzover het de fiscaliteit betreft.

• Vorig jaar was het meest in het oog springende thema de vergroening van ons fiscale stelsel. Dat zit er dit jaar ook nog in.
• In het Belastingplan van dit jaar zijn ook Vereenvoudiging, en met name om de bevordering van ondernemerschap belangrijke onderwerpen. Een van de manieren om ondernemerschap te bevorderen is vereenvoudiging. Met eenvoudigere regels wordt ondernemen ook makkelijker.

Vergroening

• Dan de vergroening, waarom vinden we dat belangrijk? Heel simpel: 'tax our vices, not our virtues'. Dat betekent concreet: verschuif de belastingheffing van arbeid en winst (wat we goed vinden) naar vervuiling (wat we slecht vinden).
• U zult zich herinneren dat we vorig jaar een enorme stap hebben gezet op het punt van de vergroening. We hebben veel bereikt. Dit jaar nemen we maatregelen die ervoor zorgen dat de extra belastingdruk op vervuiling verder gedifferentieerd wordt.

• In stappen wordt de grondslag van de aanschafbelasting omgebouwd van catalogusprijs naar CO2 uitstoot;
• het tarief van de motorrijtuigenbelasting voor zeer zuinige auto's wordt gehalveerd;
• er wordt een tweede verlaagd tarief bijtelling leaseauto geïntroduceerd van 20%.
• De Vliegbelasting wordt verlaagd; er zijn meer bestemmingen in het lage tarief gebracht.

Vereenvoudiging

• Dat brengt me op het punt van vereenvoudiging.
• Waarom is vereenvoudiging nodig?
• Regelgeving is enorm ingewikkeld geworden. Er zijn ook heel veel regels. Het is nodig om regels te hebben, maar vaak werken ze knellend, belemmerend en leidt het bestaan van de regel niet tot aantoonbare positieve effecten.
• Daarvan hebben zowel burgers, ondernemers als uitvoeringsinstanties last.
• Voor gewone burgers is door de vele regels moeilijk meer te overzien waaraan ze zich allemaal moeten houden.
• En uitvoeringsinstanties, zoals de Belastingdienst, lopen tegen de grenzen van hun mogelijkheden aan door de complexiteit van de regelgeving die zij moeten uitvoeren.

• Daar ligt een niet geringe opdracht. In dit fiscaal pakket besteden we daar ruimschoots aandacht aan. Enkele maatregelen die we nemen:

• We komen het bedrijfsleven tegemoet door knelpunten op te lossen in de verpakkingen- en vliegbelasting.

• Ondernemers en dga's hoeven geen Verklaring Arbeidsrelatie (VAR) meer aan te vragen als zich gedurende drie jaar geen wijziging heeft voorgedaan.
• De grens voor de kwartaalaangifte omzetbelasting gaat omhoog. Ondernemers en dga's gaan daardoor minder vaak aangifte omzetbelasting doen.
• Voor de dga zal bovendien de loonaangifte eenvoudiger worden.
• Zo snel als mogelijk willen we ook de eerstedagsmeldingen gaan afschaffen. En we gaan concrete stappen zetten richting een loonsomheffing.
• Ook voor werknemers maken we het makkelijker: werknemers hoeven vanaf 1 januari 2009 geen WW-premie meer te betalen. Werknemers kunnen de gevolgen daarvan op hun loonstrook aflezen bij het bedrag dat hij of zij nu aan WW-premie betaalt. Bij een modaal inkomen gaat het om circa 335 € netto per jaar en bij een inkomen van 2x modaal om circa 580 € per jaar. Dus een tweeverdienersgezin van 2 maal 1xmodaal gaat er 750 € op vooruit.
• Ook uitkeringsgerechtigden en 65-plussers hebben een voordeel van deze maatregel, omdat de uitkeringen en de AOW gekoppeld zijn aan het netto minimumloon.
• Maar het betekent ook een vereenvoudiging van de loonadministratie en de loonaangifte voor werkgevers.

Houdbare overheidsfinancien

• Behalve het vereenvoudigen van bestaande regelgeving, betekent Vereenvoudiging ook dat je de nieuwe dingen die je je voorgenomen hebt te doen op een eenvoudige manier doet.
• Het kabinet heeft zich in het coalitieakkoord voorgenomen te zoregen voor houdbare overheidsfinanciën.
• Iedereen die in 2009 vanaf zijn 62e werkt ontvangt een doorwerkbonus. Ook boven de 65 ontvang je de bonus als je doorwerkt. Iedereen die doorwerkt krijgt dus een bonus.
• Dat gaat vanzelf via je IB-aangifte. Voor burgers een heel eenvoudige regeling dus.
• Het kabinet vraagt vanaf 2011 van alleen van de rijkere 65-plussers een houdbaarheidsbijdrage naar draagkracht.
• De houdbaarheidsbijdrage wordt heel langzaam gefaseerd ingevoerd over een periode van 30 jaar.
• De houdbaarheidsbijdrage geldt voor mensen die na 1 januari 1946 zijn geboren. Alle andere burgers blijven volledig uitgezonderd van de houdbaarheidsbijdrage.

Ondernemerschap

• Het derde speerpunt van dit Belastingplan: de bevordering van ondernemerschap.

• Werkgelegenheid en innovatiekracht zijn van groot belang voor de Nederlandse economie. Ondernemingen zorgen voor die banen en innovatie. Dat is het belang van het stimuleren van ondernemerschap. Fiscale regelgeving is daarbij een belangrijk instrument.

• We verbeteren de structuur van de belastingheffing en speciaal de winstbelastingheffing. Daarmee krijgen we een betere verdeling van de ondernemersfaciliteiten in de inkomstenbelasting.
• De nadruk komt meer te liggen op ondernemers die winst maken. Meer richten op faciliteiten die bijdragen aan het starten en doorgroeien van ondernemingen: verhoging van de MKB winstvrijstelling en startersaftrek.

• Voor het jaar daarop ben ik van plan om het urencriterium voor de MKB-winstvrijstelling af te schaffen. Ondernemingen worden namelijk vaak gestart in deeltijd of naast een dienstbetrekking. Met deze maatregel zouden ook deeltijd- en hybride ondernemers toegang krijgen tot een deel van de ondernemersfaciliteiten. Zo denk ik ook na over het verder verhogen van de MKB-winstvrijstelling na 2009.

• Het MKB tarief in de vennootschapsbelasting in 2008 gaat omlaag naar 20% voor winsten tot een bedrag van € 250.000.
• Deze maatregel betekent een lastenverlichting voor alle belastingplichtigen in de vennootschapsbelasting; en een groot deel van het voordeel slaat juist ook neer bij MKB-bedrijven.

• Per 1 januari 2009 wordt de definitie van speur- en ontwikkelingswerk binnen de WBSO verruimd, waarmee innoverende bedrijven zijn gebaat.

Slot

• Ik heb in deze korte introductie lang niet alles genoemd. Dat is onmogelijk.
• Zo heb ik nog niet genoemd dat sportclubs geen belasting meer hoeven te betalen over geld uit schenkingen en erfenissen omdat ze worden vrijgesteld van de Successiewet. Maar je kunt niet alles behandelen.

• Dit Belastingplan staat in het teken van de bevordering van ondernemerschap en vereenvoudiging, een tweesnijdend zwaard. Samen met de vergroeningsmaatregelen die we ook vorig jaar in hebben gevoerd, zijn we goed op weg naar een toekomstbestendig belastingstelsel.