de opening van het project Stadsrandontwikkeling Hoogeveen-Fluitenberg
Alleen de uitgesproken tekst geldt.
Koorddanser balanceert tussen wens en kans
Dames en heren,
Wat fijn dat wij hier bij elkaar zijn om de vernieuwde stadsrand van Hoogeveen te openen. Ik ben vooral blij dat er veel bestuurders in deze zaal zijn vertegenwoordigd: van de gemeente, de provincie, het waterschap en de stichting het Drentse Landschap.
Bestuurders zoals u en ik zijn eigenlijk een soort acrobaten, koordansers om precies te zijn. Wij zoeken onophoudelijk naar de juiste balans tussen de mogelijkheden van een gebied en de wensen van bewoners. Want ieder gebied heeft unieke eigenschappen. En de inwoners van elke plaats hebben zo hun eigen wensen.
Veel koorddansers gebruiken een stok om in balans te blijven, die aan de linker en rechter kant even zwaar moet wegen. Zo moeten voor ons de mogelijkheden van een gebied van de belangen van inwoners even zwaar wegen. We willen rekening houden met de wens van onze inwoners om veilig te leven, hun brood te verdienen en te genieten van een mooie omgeving.
Maar we kunnen de omgeving niet onbeperkt naar onze hand zetten om aan de wensen van inwoners tegemoet te komen. Dan raken wij uit balans. Zo vraagt het water steeds meer ruimte. We moeten hier rekening mee houden, voordat het zelf de ruimte neemt.
Het wordt steeds moeilijker om de juiste balans te vinden. De stijging van de zeespiegel, langduriger perioden van droogte en indringend zout water zetten de zoetwatervoorziening van het land onder druk. Dit heeft schadelijke gevolgen voor de drinkwatervoorziening, landbouw en scheepvaart. Het wordt hiermee steeds ingewikkelder.
Als een koorddanser de juiste balans heeft gevonden, moet hij gaan lopen. Ook wij moeten in beweging komen als wij het juiste gewicht hebben toegekend aan de wensen van inwoners en de kenmerken van een gebied. Dan hakken we knopen door en beginnen we met de uitvoering van beleid. De regering legt haar beslissingen vast in het Nationaal Waterplan, dat ik volgend jaar presenteer.
Met dit plan hopen wij een nieuwe balans te vinden in tijden dat onze waterhuishouding verandert. Wij houden rekening met de wens van alle Nederlanders om hun brood te verdienen, veilig te leven en te genieten van mooie natuur. Deze wegen we af tegen de mogelijkheden die ons land biedt.
Wij baseren het Nationaal Waterplan op het advies dat de Deltacommissie begin deze maand op mijn verzoek heeft gepresenteerd. Nadat wij dit advies zorgvuldig bekeken, hebben wij nu al een aantal knopen doorgehakt. Er komt een Deltawet, die de grondslag is van het Deltaprogramma. Deze wet regelt de bevoegdheden van een Deltaregisseur en de financiering van het waterplan.
De regering neemt dus maatregelen die hard nodig zijn omdat de waterhuishouding verandert. Dit geldt ook voor regionale en lokale overheden. De bestuurders van het waterschap, de gemeente en de provincie – die hier vandaag zijn – hebben zeer ingrijpende keuzes gemaakt. U besloot het grootste helofytenfilter van Nederland aan te leggen. Wat mij betreft is dit een uitstekende keus. Dankzij vruchtbare samenwerking met elkaar en met de Stichting het Drents Landschap kunnen wij het nieuwe moeras vandaag openen.
Ik heb al eerder gezegd dat zuiveringsmoerassen veelbelovend zijn. Het lijkt mij goed dat boeren in de toekomst soms ook deze moerassen beheren. Er zijn boeren die dit graag willen doen, als zij er een vergoeding voor krijgen. Het kan zo zijn dat zij worden uitgekocht en vervolgens in opdracht van het waterschap een nieuw aangelegd moeras beheren. Maar het is ook mogelijk dat boeren eigenaar van de grond blijven waarop het waterschap een helofytenfilter aanlegt. Ook dan geeft het waterschap hen een vergoeding voor het beheer van het moeras. Ik wil samen met minister Verburg bevorderen dat daar ook Europese middelen voor beschikbaar komen.
Het is aan de waterschappen om deze samenwerking in gang te zetten. Eind deze maand stuur ik samen met minister Verburg van Landbouw een brief naar de Tweede Kamer, waarin wij onze ambities voor de zuiveringsmoerassen handen en voeten geven.
Zuiveringsmoerassen weten een goede balans te vinden tussen de kenmerken van een gebied en de wensen van inwoners. Hier in Hoogeveen had u de unieke mogelijkheid om een groot oppervlak opnieuw in te richten. Aan de andere kant was er ruimte nodig om overtollig water te bergen.
Ook komt u met de aanleg van dit gebied tegemoet aan de behoeften van inwoners. Hun stedelijk afvalwater wordt gezuiverd. Het riet uit het moeras wordt gebruikt voor energieopwekking. En – niet te vergeten – de moerassen vormen een prachtig gebied waar natuurliefhebbers zoals u en ik kunnen fietsen, wandelen en kanoën.
Uit dit project blijkt ook dat je niet alle belangen mee kunt laten wegen. Want als je alles zwaar laat wegen, bezwijk je onder het gewicht. Zo heeft u besloten om hier geen weg aan te leggen, al was dit misschien wel de wens van sommige inwoners.
U heeft hier op lokaal niveau de balans gevonden waar ik op nationaal niveau naar zoek. U heeft uw hectaren goed benut door een moeras aanleggen dat meerdere doelen dient. U heeft het voorkomen van overstromingen terecht de hoogste prioriteit gegeven.
Dames en heren,
Helofytenfilters hebben de toekomst. Daarom zal er straks in het Nationaal Waterplan ook aandacht worden besteed aan deze moerassen. Hier in Hoogeveen bent u als koorddanser recht overeind blijven staan en hebt u zonder uit balans te raken het einde van het koord bereikt.
Ik wil u hartelijk feliciteren, met name wethouder Betty Poutsma, dijkgraaf Marga Kool en directeur Erik van de Bult van het Drents Landschap. Ik vind het erg belangrijk dat vele provincies, gemeenten, waterschappen, natuurorganisaties en boeren uw voorbeeld zullen volgen.
Dank u wel.