Kabinet werkt aan meer beroepstrots in publieke sector en een grotere diversiteit
Het kabinet zet in op een overheid die een hoge kwaliteit van de dienstverlening vooropstelt en die alert inspeelt op maatschappelijke thema’s. Bovenal staat het kabinet voor publieke professionals die met beroepstrots én in een veilige setting hun bijdrage kunnen leveren aan de publieke zaak. In de Trendnota Arbeidszaken Overheid 2009 worden de maatregelen aangekondigd om deze doelstellingen te bereiken en worden de eerste positieve resultaten van het diversiteitsbeleid gemeld. Minister Ter Horst van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties heeft de Trendnota aan de Tweede Kamer aangeboden.
Herwaardering van het werken in de publieke sector
De waardering van de burger voor de overheid stijgt weer. Het hoge waarderingsniveau van 2000 is nu weer binnen handbereik. Beroepscodes en meer vertrouwen in professionaliteit dragen bij aan de beroepstrots van ambtenaren. Bij het vergroten van de beroepstrots zal een code good governance voor het openbaar bestuur, politie en brandweer evenzeer een bijdrage kunnen leveren.
Uit onderzoek blijkt dat professionals, zoals politieagenten, veel uren per dag aan administratieve en registratiewerkzaamheden besteden. Het kabinet wil dat meer tijd voor het ‘echte’ werk wordt vrijgemaakt door het beperken van administratieve lasten.
Basis van vertrouwen in de overheid is integriteit. Er is vooruitgang geboekt met het integriteitsbeleid: er is wetgeving gekomen en aan de basisnormen van het integriteitsbeleid wordt voldaan. Op sommige punten, zoals het melden van financiële belangen, is echter nog verbetering noodzakelijk.
Het kabinet heeft afspraken gemaakt met de zelfstandige publieke werkgevers (o.a. gemeenten, provincies en onderwijsinstellingen) over een gezamenlijke agenda voor onderwerpen als diversiteit, veilige publieke taak en arbeidsmarktpositie
Veilige Publieke Taak
Met het programma Veilige Publieke Taak wil het kabinet agressie en geweld tegen werknemers met een publieke taak verminderen. Dit wil zij bereiken door agressie en geweld te voorkomen, daders aan te pakken en werkgevers te ondersteunen bij de bescherming van hun personeel. Van werkgevers wordt verwacht dat zij daders verantwoordelijk stellen voor hun gedrag en aansprakelijk stellen voor de schade. Ook wordt van hen gevraagd dat zij de landelijke norm gebaseerd op het niet tolereren van agressie en geweld uitwerken voor hun sector en actief uitdragen. Het Rijk geeft voorlichting gericht op het vergroten van het respect en het tegengaan van geweld. Daarnaast is het belangrijk dat werkgevers een duidelijk beleid hebben voor het melden en doen van aangifte van agressie en geweld. Landelijke afspraken tussen politie en Openbaar Ministerie zijn daarvoor noodzakelijk.
Diversiteit
Het kabinet rapporteert in de Trendnota over de kwantitatieve voortgang van het diversiteitsbeleid bij de overheid. De kwalitatieve rapportage is onlangs naar de Tweede Kamer gestuurd. Drie van de vier algemene doelstellingen die het kabinet voor deze kabinetsperiode heeft geformuleerd, worden in 2008 gehaald. De instroom in de publieke sector bestaat nu voor 50% uit vrouwen, 30% van de instroom in topfuncties is vrouw en de uitstroom van 50-plussers naar inactiviteit is met 2%-punten afgenomen. Zorg bestaat over het halen van de doelstelling van de verhoging van het aandeel allochtonen met 50% ten opzichte van 2007.
Maar de publieke sector is nog niet divers genoeg in alle lagen van organisaties. De diversiteitsdoelstellingen gelden namelijk voor de publieke sector als geheel en kunnen niet één op één naar de verschillende sectoren doorvertaald worden. Per sector zal daarom moeten worden bezien welke inspanningen noodzakelijk zijn. Bij het Primair Onderwijs en de Universitair Medische Centra stroomt bijvoorbeeld een relatief hoog aandeel vrouwen in. Een meer divers personeelsbestand betekent dan ook dat de aandacht in deze sectoren uit zal moeten gaan naar het werven van mannen, terwijl bij waterschappen en onderzoekinstellingen meer aandacht voor het werven van vrouwen nodig is.
Een extra inspanning is gewenst om te voorkomen dat allochtonen voortijdig uitstromen. Daarbij gaat het vooral om het creëren van een positieve sociale omgeving, die openstaat voor mensen met een verschillende achtergrond. Ook heldere communicatie over toekomstperspectieven en een actieve loopbaanbegeleiding van allochtone medewerkers zijn belangrijk om allochtonen in overheidsdienst te behouden.
Arbeidsmarkt
De krapte op de arbeidsmarkt zal de komende jaren voor de publieke sector merkbaar zijn. De overheidssector heeft naar verhouding veel hoger opgeleiden nodig. Kwalitatieve tekorten zijn er vooral in beroepen waar mensen nodig zijn met een technische of exacte opleiding. Bij het Rijk ziet het kabinet vooral problemen bij financieel-economische, juridische, communicatie- en ICT-functies en bij internationaal onderzoekswerk. In 2008 wordt onderzocht hoe de aantrekkelijkheid van het Rijk als werkgever kan worden vergroot. Bij de sector Gemeenten zijn er met name knelpunten bij ambtenaren op het gebied van ruimtelijke ordening en handhaving.
Arbeidsvoorwaarden
In een krappe arbeidsmarkt is het volgens de Trendnota van belang de middelen die beschikbaar zijn voor arbeidsvoorwaarden zo gericht mogelijk in te zetten. Belangrijke punten zijn de flexibele inzet van personeel naar tijd en plaats, flexibele beloning en ‘employability’. Het kabinet zet in het bijzonder in op verhoging van de arbeidsparticipatie, met speciale aandacht voor begeleiding van werk naar werk. Ook het vergroten van deeltijdbanen kan een bijdrage leveren. Het kabinet zal onderzoek doen naar de effecten van het eigenrisicodragerschap in de WW in relatie tot de positie van de oudere werknemers en de flexibiliteit van overheidsorganisaties. De afgesproken loonontwikkeling in de langjarige cao’s van overheidssectoren komt in 2008 overeen met de landelijke verwachtingen van het CPB.