Antwoord op Kamervragen over nieuwe logo Rijksoverheid

Vragen van de leden Van Velzen en Van Raak (beiden SP) aan de minister-president, minister van Algemene Zaken over het nieuwe logo van de Rijksoverheid (ingezonden 10 januari 2008):

1. Hoe bent u gekomen tot uw keuze voor Studio Dumbar en het door hen ontworpen logo? 1)

Het logo en ontwerpbureau zijn gekozen na een Europese aanbestedingsprocedure (referentienummer 2007/S 140-173858 bij het Bureau voor Officiële Publicaties van de EU in Luxemburg).
De inzending van Studio Dumbar bleek de 'economisch voordeligste aanbieding'. In de terminologie van een Europese aanbestedingsprocedure staat dit voor de beste prijs-kwaliteitverhouding. De inzending van Studio Dumbar scoorde het hoogst op de vooraf gestelde en bekend gemaakte gunningcriteria. Volledigheidshalve zijn deze gunningcriteria, die als onderdeel van de inhoudelijke briefing aan alle deelnemende bureaus zijn verstrekt, als bijlage 1 bijgevoegd.
In aanvulling op beoordeling door een interdepartementaal team van communicatie-experts, de interdepartementale gunningcommissie en eerstbetrokken bewindslieden zijn alle logovoorstellen onderworpen aan kwalitatief publieksonderzoek. Ook hieruit kwam het voorstel van Studio Dumbar als meest passend voor de Rijksoverheid naar voren.

2. Hoe kan het dat de Staat moet betalen voor een al bestaand logo, dat al eerder ontworpen is voor, en betaald door de Nederlandse staat?

3. Deelt u de mening dat euro 60.000,- een enorm bedrag is voor hetzelfde logo, maar dan met een ander kleurtje? Is de regering verplicht een dergelijke factuur te betalen voor deze kleurwijziging?

Antwoord 2 en 3: Het is onjuist om te veronderstellen dat de Staat alleen voor het uiteindelijke 'plaatje' betaalt. Het logo is een verbeelding van een inhoudelijke opvatting over de communicatie van de Rijksoverheid. Deze opvatting vertaalt zich ook in (bijvoorbeeld) een huisstijl en het gebruik van het rijksbreed logo daarbinnen. De gunningcriteria, onder 1 aangehaald, weerspiegelen dit. Ieder voorstel van de deelnemende bureaus is in deze breedte beoordeeld.
Daarnaast dient opgemerkt dat het logo als zodanig geen bestaand logo is. Het gekozen logo is een stilering van het Rijkswapen. Een eendere stilering is eerder gebruikt als onderdeel van het logo van het ministerie van Algemene Zaken. De veronderstelling dat het hier een reeds bestaand logo betreft, is derhalve incorrect. Om deze twee redenen is het onjuist om te stellen dat de Staat twee maal voor hetzelfde logo zou betalen.
Volledigheidshalve merk ik op dat euro 60.000,- een zeer billijke, markttechnisch zelfs gunstige, prijs is voor een nieuw logo voor de Rijksoverheid. Dit bedrag is inclusief volledige afkoop van gebruiksrechten, onbeperkt in duur en uitingen.

4. Is dit ontwerp al eerder in het zoekproces naar een rijksbreed logo aan de orde gekomen? Zo ja, was dit nog vóór de aanbestedingsprocedure en waarom is er toen besloten toch Europees aan te besteden?

Nee.

5. Uit welke kostenposten is de rekening van euro 60.000,- opgebouwd? Hoe zijn de afzonderlijke kostenposten beargumenteerd?

Dit bedrag is als één post in de begroting opgenomen voor het ontwerp en het volledige recht op gebruik door de Rijksoverheid, onbeperkt in duur en uitingen.

6. Hoe rijmt de uiteindelijke keuze voor het al bestaande logo zich met de geformuleerde vraag in de aanbestedingsopdracht "…graag dagen we jullie uit om met het mooiste ontwerp van de (overheids)wereld te komen. Passend bij de gerenommeerde Nederlandse ontwerptraditie. Zoek niet naar compromissen. Ga voor het maximale."?

De invoering van één logo en huisstijl dient de ambitie van de Rijksoverheid om herkenbaarder en toegankelijker te worden. In de briefing voor alle deelnemende bureaus aan de Europese aanbesteding is deze ambitie inhoudelijk nader onderbouwd en uitgewerkt. Hieraan zijn de eisen ontleend die de Rijksoverheid aan het nieuwe logo stelt. Het gekozen ontwerp scoort het best op de gunningcriteria die uit dit eisenpakket voortvloeien. Daarmee hebben wij een keuze gemaakt voor het beste voorstel. Het publieksonderzoek bevestigt dit.

7. Wat is er aan de ontwerpbureaus, die naar de opdracht hebben meegedongen maar niet hebben gekregen, betaald voor de door hen ingestuurde logo's en geleverde inspanningen?

De bureaus waaraan de opdracht niet is gegund krijgen ieder een vergoeding van euro 10.000,-.

8. Zijn er in de afgelopen 2 jaar nog veranderingen aangebracht in huisstijl of logo bij de verschillende ministeries of de zelfstandige bestuursorganen? Zo ja, wat waren de kosten hiervan? Lopen er op dit moment nog opdrachten voor een verandering van een huisstijl of een logo? Zo ja, wat gaat u doen om te voorkomen dat er onnodig geld uitgegeven wordt aan een huisstijl of logo welke toch niet meer gebruikt gaat worden?

De invoering van het rijksbrede logo en de huisstijl richt zich op alle organisaties die rechtstreeks onder ministeriële verantwoordelijkheid vallen, zoals de kerndepartementen, agentschappen en uitvoeringsorganisaties. De zelfstandige bestuursorganen horen vooralsnog niet tot het project.

Voor alle deelnemende organisaties geldt sinds het besluit van de Ministerraad in juli 2007 om één logo en rijksbrede huisstijl in te voeren dat zij geen nieuwe logo's en/of huisstijlen meer dienen te ontwikkelen. In de periode tot de implementatie van de nieuwe rijksbrede huisstijl mogen alleen de noodzakelijke onderhoudskosten nog gemaakt worden, bijvoorbeeld wanneer een verandering van ICT-systemen een nieuwe set van huisstijlsjablonen vereist.
Vooruitlopend op dit besluit is binnen de Rijksoverheid al vanaf 2006 terughoudend omgegaan met eventuele nieuwe huisstijlen en logo's. Geen van de departementen heeft een nieuw logo en/of nieuwe huisstijl ingevoerd.
Dezelfde terughoudendheid was ook van toepassing op de nieuwe programmaministeries WWI en Jeugd en Gezin. Zij maken gebruik van de faciliteiten van respectievelijk het ministerie van VROM en het ministerie van VWS. WWI heeft voor euro 60.000 een logovariant binnen de huisstijl van VROM laten ontwikkelen en invoeren. Voor Jeugd en Gezin zijn geen kosten gemaakt; bij het ministerie van VWS is in eigen beheer een tijdelijke vormgeving gemaakt.

Een inventarisatieronde leert dat voor enkele organisatieonderdelen en/of programma's afgelopen twee jaar wel enige kosten voor het vormgeven en/of aanpassen van een huisstijl zijn gemaakt, bijvoorbeeld omdat organisaties fuseerden of een nieuwe organisatie werd opgericht. Daarbij moet gedacht worden aan bedragen in de orde van grootte van euro 5.977 (Domeinen RZ, oprichting januari 2006), euro30.000 (Rijksdienst voor Archeologie, Cultuurlandschap en Monumenten, oprichting november 2006), euro 34.170,- (agentschap Basisadministratie Persoonsgegevens en Reisdocumenten, aanpassing huisstijl in 2006) en euro 50.000 (Instituut Collectie Nederland, aanpassing huisstijl aan huisstijl van het Ministerie van OCW in november 2006).

1) de Volkskrant, 4 januari 2008