Schriftelijke reactie REA-advies “Van de verdeling komt de winst”

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA ‘S-GRAVENHAGE

Ons kenmerk: AFEP 2007-00452

Geachte voorzitter,

Hierbij zend ik u de schriftelijke reactie op het Rea -advies “Van de verdeling komt de winst” over de Miljoenennota 2008.

Hoogachtend,

de minister van Financiën,

Wouter Bos

Schriftelijke reactie Rea -advies “Van de verdeling komt de winst”

Inleiding

• De raad voor Economisch Adviseurs heeft op 25 september jongstleden een advies uitgebracht naar aanleiding van de miljoenennota 2008 onder de titel ‘ Van de verdeling komt de winst’. In dit advies wordt eerst een duiding gegeven van de miljoenennota. Vervolgens wordt ingegaan op ongelijkheid, en meer specifiek de hoogte en ontwikkeling van de topinkomens. Tot slot wordt ingegaan op de arbeidsproductiviteit en in het bijzonder de invloed van de regels rond ontslagrecht en WW hierop.
• Op basis van zijn analyse komt de Rea met vier aanbevelingen: (1) scherp het vigerende systeem van corporate governance aan, (2) bestrijd discriminatie op de arbeidsmarkt krachtig, (3) verkort de duur van het recht op een WW-uitkering en (4) decentraliseer contractvorming inzake ontslagbescherming.

Duiding miljoenennota 2008

• De Rea toont zic h positief over de Miljoenennota 2008: er wordt duidelijk gemaakt hoe doelen en middelen samenhangen, de begroting oogt prudent en doordat in hoogconjunctuur een pas op de plaats wordt gemaakt, wordt ruimte gecreëerd voor sparen voor slechtere tijden en investeren in de toekomst. Het kabinet ziet hierin een positieve bevestiging van het begrotingsbeleid.
• De Rea merkt terecht op dat de groeiveronderstelling cruciaal is in de berekeningen die aan de begroting ten grondslag liggen. De recente ontwikkelingen in de financiële markten zouden volgens de Rea kunnen leiden tot een lager groeitempo. Het kabinet deelt de zorgen over de recente Amerikaanse kredietcrisis en de nasleep hiervan. Volgens een recent IMF-rapport zullen de economische gevolgen hiervan vooral merkbaar zijn in de VS en blijven de gevolgen voor Europa gelukkig beperkt. Gegeven de huidige onzekerheid over de ontwikkelingen op de financiële markten en de aard en omvang van de gevolgen voor Europa blijft voorzichtigheid op zijn plaats.

Ongelijkheid en topinkomens

• De Rea stelt in zijn advies met bezorgdheid vast dat er sprake is van exorbitante stijgingen van de beloningen in de bedrijfstop. Dit zet de arbeidsverhoudingen op scherp, zeker als de werkvloer voortdurend gevraagd wordt zich te matigen in de loonontwikkeling. De groeiende beloningen aan de top zijn volgens de Rea maar zeer ten dele te verklaren uit de trend van globalisering en de totstandkoming van een internationale markt voor managementtalent. Ook ontbreekt volgens de Rea de koppeling aan prestaties. Nederland behoort overigens niet tot de top wat betreft topbeloningen, aldus het Rea -rapport.
• Volgens de Rea vloeien de inkomensstijgingen aan de top vooral voort uit een slecht functionerende beheers- en toezichtsstructuur, die toestaat dat bestuurders zich een onevenredig deel van de winst toe-eigenen. Volgens de Rea ligt de opdracht om topinkomens in de private sector goed te onderbouwen met economische argumenten die steek houden en dus om niveau en stijging in toom te houden, in eerste instantie bij sterke en evenwichtige raden van commissarissen die zich eigenwijs en onafhankelijk durven op te stellen. De Rea stelt tot slot dat als de raden van commissarissen hun werk niet naar behoren doen, de overheid zelf paal en perk moet stellen.
• Het kabinet deelt de bezorgdheid van de Rea over de hoogte en de ontwikkeling van de inkomens in de top van het bedrijfsleven. Aan de top zou geen sprake mogen zijn van niet te verantwoorden zelfverrijking en dienen de beloningen een duidelijke relatie te hebben met de geleverde prestaties.
• Het topinkomensbeleid ten aanzien van de private sector richt zich op maatregelen die de zorgvuldige totstandkoming van en de verantwoording over de beloning bevorderen. Zoals de Rea ook zelf stelt is de hoogte van de beloningen in de private sector primair een zaak van aandeelhouders en commissarissen.
• De hoogte en structuur van beloningen dient zodanig te zijn dat het belang van de onderneming gediend wordt, en een bestuurder niet in zijn eigen belang handelt. Ook zouden excessen moeten worden voorkomen. Daarom heeft het kabinet onlangs raden van commissarissen opgeroepen een beloningplafond toe te passen.
• Het kabinet heeft verder in het CA, aangegeven dat de OR, een adviesrecht zal krijgen t.a.v. het beloningenbeleid bij beursvennootschappen. Binnenkort zal een wetsvoorstel daartoe in de MR worden besproken.
• Daarnaast is in het Besluit openbare biedingen, dat op 14 september aan de Kamer is toegezonden, een verplichting opgenomen om bij overnamebiedingen de bonussen van bestuurders te openbaren.
• Eind dit jaar komt de Commissie Frijns met de resultaten van een onderzoek naar de relatie tussen beloningen van topbestuurders en hun prestaties. Dit rapport zal – vergezeld met een reactie van het kabinet - naar de Kamer worden gezonden.

Productiviteit, de arbeidsmarkt en ontslagbescherming

• De Rea ziet een tekort aan flexibiliteit op de arbeidsmarkt als belangrijke oorzaak voor het achterblijven van de productiviteitsgroei in Nederland. Insiders worden te zeer beschermd ten opzichte van de outsiders. Vanuit deze visie bepleit de Rea een herijking van het vigerende ontslagrecht, het verkorten van de duur van het recht op een WW-uitkeringen en het tegengaan van discriminatie naar leeftijd, geslacht en etniciteit. Aangaande de ontslagbescherming toont de Rea zich voorstander van het afschaffen van de preventieve toetsing en het decentraliseren van de afspraken over ontslagbescherming.
• Het kabinet onderschrijft het belang van een flexibele arbeidsmarkt in een globaliserende en technologisch voortschrijdende wereld. Daarnaast is het zeker ook van belang dat werkgevers en werknemers vanuit een stabiele relatie in elkaar blijven investeren middels scholing en het verwerven van algemene en bedrijfsspecifieke vaardigheden. In de Miljoenennota en in de Troonrede is mede daarom aangegeven dat het kabinet wil letten op de samenhang van de beëindiging van de arbeidsovereenkomst, tijdelijk werk en scholing. Dit zal als pakket bekeken worden.
• Verder mag duidelijk zijn dat ontslagbescherming een zeer gevoelig onderwerp is. Dit blijkt ook wel uit dat de werkgevers en werknemers, zoals verenigd in de STAR, niet hebben kunnen komen tot een eensluidend advies. Genoemde gevoeligheid en verdeeldheid vraagt om een grondige weging van de argumenten die werkgevers en werknemers in het genoemde advies van de STAR, naar voren hebben gebracht. Het kabinet zal zich hierover nog intern beraden om vervolgens het debat met u aan te gaan. Verder heeft het kabinet geen voornemens tot het aanpassen van de WW-duur.
• Het kabinet is met de Rea van mening dat discriminatie naar leeftijd, geslacht en etniciteit dient worden tegengegaan. Het kabinet geeft hier onder andere invulling aan door het stimuleren van leeftijdsbewust beleid en het bevorderen van de arbeidsparticipatie van niet-westerse allochtonen onder meer via het bevorderen van diversiteitmanagement op diverse niveaus. Ook zal een nieuwe impuls aan het emancipatiebeleid worden gegeven. De overheid zal zelf het goede voorbeeld geven bij het benoemen van vrouwen in topposities en het verminderen van beloningsverschillen tussen vrouwen en mannen.