Geldstroom migranten naar land van herkomst belangrijke bron voor lokale economie
Geldovermakingen van migranten naar het land van herkomst overstijgen het totale bedrag aan officiële ontwikkelingshulp. Ook vanuit Nederland wordt veel geld overgemaakt, onder andere naar Suriname en Marokko. Veel geld wordt nog cash overgebracht en dat houdt de ontwikkeling van de lokale economie tegen.
Contant geld houdt economische ontwikkeling tegen
Voor het eerst is in kaart gebracht om hoeveel geld het gaat en hoe deze geldstromen productiever ingezet kunnen worden. Veel geld wordt nog cash overgebracht en dat houdt de ontwikkeling van de lokale economie tegen. Meer transparantie over kosten, betere (afstemming van) regelgeving, inspelen op wensen van migranten en versterking van de financiële sector in ontwikkelingslanden zijn voorwaarden voor een gezond transactiesysteem.
Geldovermakingen hebben een groot ontwikkelingspotentieel: zij zijn een bron van armoedeverlichting en economische groei. Maar als deze geldstromen niet via banken worden overgemaakt maar cash worden overgebracht, kan dit geld niet worden doorgeleend aan ondernemers en op die manier, via investeringen door ondernemers, een stimulans voor de economie vormen. De onderzoeken zijn uitgevoerd in opdracht van NFX (Netherlands Financial Sector Development Exchange) en het Ministerie van Financiën.
Overeenkomsten en verschillen tussen Marokko en Suriname
Er zijn in Nederland 325.000 Surinamers en een zelfde aantal Marokkanen. Per jaar maken zij in totaal meer dan 200 miljoen euro over naar het land van herkomst. Het financiële verkeer tussen Nederland en beide landen is voor het grootste gedeelte (circa 70 procent) in oorsprong en in doel cash geld. Zowel in Nederland als in de ontvangende landen wordt in klinkende munt betaald en uitbetaald en is alleen het tussenliggende traject (mogelijk) giraal. Deze bewerkingsslagen kosten uiteraard veel geld, dat zo aan de Marokkaanse en Surinaamse economie wordt onttrokken. Dat is een gemiste kans, gegeven het feit dat een grote meerderheid van Marokkanen en Surinamers hier een bankrekening heeft. Marokkanen maken bij het overmaken van geld echter liever gebruik van andere kanalen, zoals geldtransactiekantoren (47%), zelf cash geld meenemen (16%) en moskeeën (6%). Bij Surinamers zijn de marktaandelen als volgt verdeeld: banken (29%), contant geld meenemen (16%), geldtransactiekantoren (47%), en 8% via overige kanalen.
Banken onderbenut
Uit de onderzoeken komen vijf problemen naar voren: hoge kosten, intransparantie over kosten en snelheid, gebruik van informele banken, voorkeur voor cash-based remittances (money transfers en geld zelf meenemen) en onderbenutting van het formele bankkanaal.
Onderbenutting van het bancaire kanaal heeft drie belangrijke oorzaken. In de eerste plaats is de interesse van Nederlandse banken voor ontwikkeling van toegesneden producten, nog beperkt. Voorts is het aantal mensen in Marokko en Suriname met een bankrekening nog beperkt als gevolg van slecht ontwikkelde financiële stelsels. Tenslotte is er gebrekkige aansluiting van betaalsystemen in ontwikkelingslanden op die in Europa.
Aanbevelingen
- Meer samenwerking Nederlandse en buitenlandse banken om de migranten-doelgroep te benaderen.
- Meer helderheid over transactiekosten en het verlagen van deze kosten.
- Bevorderen van vestiging van banken uit ontwikkelingslanden in Nederland.
- Verder ontwikkelen van de financiële sector in ontvangende landen.
- Stimuleren van innoverende productontwikkeling.
Het Ministerie van Financiën en NFX zullen in overleg treden met Nederlandse en buitenlandse banken om deze aanbevelingen te bespreken en een vervolg te formuleren.
Vergelijking Marokko/Suriname
| Vergelijking corridor Nederland - Suriname en Nederland - Marokko | ||
|---|---|---|
| Suriname | Marokko | |
| Aantal migranten in Nederland woonachtig | 329.000 | 325.000 |
| Totale ontvangen remittances | 125 miljoen euro | 3,7 miljard dirham = 3,4 miljard euro |
| Idem als % van het BBP | Ongeveer 15% BBP | 6 - 9% BBP |
| Remittances vanuit Nederland | ||
| Schatting Consumentenbond (2005) | 115 miljoen euro | 84 miljoen euro |
| Schatting corridorstudie (2006) | 100 miljoen euro | 93 - 123 miljoen euro |
| Idem als % van de totale ontvangen remittances | ruim 80% | ongeveer 3 tot 4% |
| Verwachte ontwikkeling | matige groei | matige groei |
| Voorkeur kanalen | MTO (waaronder informeel) 47% Banken 18% Contant geld 30% Overig 3% Totaal 100% | MTO formeel 47% Banken 29% Contant geld 16% Overig 8% Totaal 100% |
| Kenmerken | Ongeveer 50% formeel kanaal |
Ongeveer 75% formeel kanaal |
Conferentie NFX
Op 2 november organiseert NFX een conferentie over financiële sector ontwikkeling in de Beurs van Berlage. Om 14.00 zal minister Zalm in een speech ingaan op geldovermakingen en deze twee studies. Van 14.30 tot 16.00 volgt een discussie met banken, geldtransactie-kantoren, migrantenorganisaties en toezichthouders over dit onderwerp.