NOS, Met het oog op morgen, Radio 1

Mediatekst | 28-06-2008

Embryoselectie

SLOTBOOM:
Opgelucht?

BALKENENDE:
Het woord opluchting is niet het goede woord. Ik ben wel tevreden - moet ik zeggen - dat na een intensieve gedachtewisseling tussen minister Klink, minister Rouvoet en staatssecretaris Bussemaker vandaag de brieven worden gepresenteerd waarin feitelijk nu is gezegd: embryoselectie, belangrijk onderwerp, is omgeven met veel emoties, met veel ethische afwegingen, er moet een zorgvuldige brief worden opgesteld. Dus wat dat betreft was ik blij dat deze hele discussie die eerst op het ministerie van VWS heeft plaatsgevonden nu kon worden afgerond in de ministerraad.

SLOTBOOM:
Het gaat over kwesties die mensen zeer raken. En toch moest er een oplossing worden gevonden. U wilt het woord compromis niet gebruiken, waarom eigenlijk niet?

BALKENENDE:
Omdat het ook geen recht doet aan het gesprek zoals het de afgelopen weken is gevoerd. Compromis heeft iets van: een beetje geven en nemen. Dat past niet bij zo'n onderwerp. U herinnert zich nog toen de brief van staatssecretaris Bussemaker naar de Kamer ging en er eigenlijk geen overleg had plaatsgevonden in het kabinet. Dat was ook de reden toen de staatssecretaris zei: ik herneem de brief en ga nog een nadere discussie met elkaar voeren.

SLOTBOOM:
Het had anders gemoeten, zei ze.

BALKENENDE:
Ja, dat heeft ze ook aangegeven. En vervolgens is zij heel druk aan de slag gegaan met de twee andere bewindslieden om nog scherp in kaart te brengen om welke afwegingen gaat het en hoe kun je komen tot een zorgvuldig afwegingskader. Dat hebben ze vandaag gepresenteerd. En ik moet ook zeggen dat een woord als compromis ook geen doel treft. Het was zo dat een aantal jaar geleden waren juridische mogelijkheden aanwezig. Vervolgens is er weinig debat over geweest. En dat kwam eigenlijk in alle scherpte naar voren toen het ging over erfelijke borstkanker en wat dat zou kunnen betekenen voor wat betreft de embryoselectie.

SLOTBOOM:
Misschien is het bijeffect van de manier waarop het gegaan is wel dat er een intensieve maatschappelijke discussie is losgekomen. Is dat een goed bijeffect geweest?

BALKENENDE:
Het heeft natuurlijk geleid tot publiciteit. Het heeft geleid tot emoties. Je kon merken als je mensen in Nederland spreekt, het raakt mensen direct. En er zijn ook heel verschillende opvattingen over. Dat vergt dus een grote mate van zorgvuldigheid in de afweging. Dat hebben we geprobeerd vandaag met elkaar ook vast te stellen. Wat ik de waarde vind van het gesprek van vandaag dat is dat er gezegd is: er is sowieso juridische mogelijkheid tot embryoselectie. Alleen de vraag is: gebeurt dat binnen goede afwegingskaders. En dat was eigenlijk iets wat natuurlijk afgelopen tijd niet aan de orde was. Het ging eigenlijk meer om de juridische ruimte en niet zozeer om de vraag: wanneer wel en wanneer niet.

SLOTBOOM:
Er gaat een commissie van medici kijken naar die nieuwe ziektes. In die commissie zitten ook ethici. Waarom?

BALKENENDE:
Omdat dit een onderwerp is dat van verschillende kanten moet worden belicht. Het is niet alleen maar een kwestie van medische techniek of medische technologie. Natuurlijk is het zo dat wanneer we het hebben over embryoselectie, dan worden medische handelingen verricht. Alleen het gaat ook om de vraag: wanneer kan embryoselectie wel worden toegepast en wanneer zou je het niet moeten doen. En dat zijn moeilijke afwegingen

SLOTBOOM:
Dat is niet een medische kwestie?

BALKENENDE:
Er wordt ook gekeken naar de persoon in kwestie. Een echtpaar dat komt, een vrouw die komt en die zegt: ik zou dit willen. En er wordt ook gekeken naar de persoon zelf. Er wordt gekeken naar de aard van de ziekte. Dat soort afwegingen die moeten dan worden gemaakt. Dat moet je heel zorgvuldig doen. En dat betekent dat ook in zo'n richtlijnencommissie het ook goed is om te kijken van: zorg dat daar ook de verschillende dimensies die bij de besluitvorming aan de orde zijn, bij het maken van moeilijke beslissingen dat die verschillende aspecten ook goed worden gewogen.

SLOTBOOM:
De oppositie zal zeggen: daar begint iets te komen van de politiek die aan het bed van de patiënt komt.

BALKENENDE:
Nee, zo is er niet over gesproken in de ministerraad vandaag. Waar je te maken hebt met een ontwikkeling die niet stil staat, waarbij er steeds nieuwe vindingen worden gedaan, waarbij ook steeds afwegingen moeten worden gemaakt, dan is het juist verstandig dat de politiek daar het algemene raamwerk aangeeft, maar uiteindelijk wordt dit door mensen in de medische sector, de mensen om wie het gaat die behoefte hebben aan een embryoselectie, daar wordt de zaak uiteindelijk besloten. Alleen die besluiten worden genomen - en dat is denk ik de betekenis van de besluitvorming van vandaag - die moet je wel nemen binnen een verantwoord afwegingskader.

Rapport commissie-Bakker

SLOTBOOM:
Een ander onderwerp, de commissie-Bakker. Ik wil 1 ding weten. Moet ik na mijn 65ste tot mij 67ste werken?

BALKENENDE:
U moet niets. En dat is ook niet de boodschap van vandaag van het kabinet.

SLOTBOOM:
U bent premier en kunt mij verplichten via wetswijziging.

BALKENENDE:
We hebben vandaag het volgende gezegd: het is van belang dat mensen langer participeren en meer participeren. Dat betekent dat als mensen een kleine deeltijdbaan hebben, dan heb ik graag een grotere deeltijdbaan. Groepen die nu aan de kant staan inschakelen. Zorgen dat mensen makkelijk van de ene baan naar de andere baan kunnen overgaan. En dan wat betreft het latere deel van je arbeidscarrière. Kijk, we hebben nu in de afgelopen jaren meegemaakt dat mensen gewend zijn geraakt aan de VUT, 57, 58, 59. Wij zeggen: we hebben mensen gewoon hard nodig. En dat hangt samen met de vergrijzing in Nederland. Wat doen we dan? Dan zeggen we: laten we eerst maar zorgen dat degene die nog geen 65 zijn in principe gewoon doorgaan tot je 65ste. Dat is een. Tweede is dat je zegt op vrijwillige basis doorgaan na je 65ste gaan versterken. Alleen we hebben aangegeven dat het niet onze keuze is om als kabinet nu die onvermijdelijkheid zoals het wel eens wordt genoemd van de 67 jaar nu moet onderstrepen. Dus zo ver zijn wij in ieder geval niet.

SLOTBOOM:
65?

BALKENENDE:
Dat is de pensioengerechtigde leeftijd. Blijft ook zo. Maar als u meneer Slotboom het leuk vindt om langer door te gaan, dan zeg ik: u moet absoluut doorgaan, ook na uw 65ste. En dat doen we dan op vrijwillige basis.
(Letterlijke tekst, ongecorrigeerd, MT)