Ledendag FNV

Toespraak | 20-03-2008

[Dank]

Dames en heren,

Dank u voor uw woorden, mevrouw van Noort. En u, hier aanwezig, dank voor deze Top 10.

Tien ergerlijke, belemmerende en hinderlijke regels voor zelfstandigen staan op dit lijstje met aanbevelingen.

Het kan soms een merkwaardig soort louterend genoegen zijn om lijstjes te maken van verschrikkelijke dingen. Dat werkt vooral erg prettig als je die ergernissen dan onderling deelt. Je niet staat niet alleen in die narigheid, dat schept een onderlinge band.

Maar zo’n inventarisatie heeft niet alleen een psychologisch effect. Het maakt de problemen ook inzichtelijk en overzichtelijk. En daarmee dragen ze werkelijk bij aan het tot stand komen van verbeteringen.

Met deze Top 10 van aanbevelingen overhandigt u mij natuurlijk een boodschappenlijstje. Waarmee u mij tot boodschappenjongen maakt om te shoppen bij mijn collega’s. Maar dat geeft niet.

We hebben er als kabinet ook zelf om gevraagd. Op verzoek van mijn collega staatssecretaris Heemskerk, heeft u deze Top 10 verzameld. Dat is geen zelfkwelling van de kant van Frank Heemskerk en mij; maar we vragen dit omdat het merkbaar verminderen van regeldruk eigenlijk alleen kan als u daarbij helpt. Je kunt geen prettig zittende schoenen kopen als je de verkoper niet vertelt waar het knelt.

Zo is het ook met regeldruk. U bent als zelfstandige ondernemer de enige die echt weet waar de pijn zit. En dat zijn de eerste punten die wij moeten aanpakken.

Ik neem de boodschap dus graag van u aan. Maar dan wil ik het ook goed doen.

Drie staatssecretarissen, Heemskerk, Aboutaleb en ikzelf, hebben u als zelfstandigen beloofd, in de brief die vorige week in de Tweede Kamer is behandeld, dat we de regeldruk voor zelfstandigen zullen aanpakken.

Daar gaan we alles aan doen. We gaan dus om te beginnen heel goed in kaart brengen waar de pijn zit. Daarom hebben we u, net als andere zzp-organisaties, uitgenodigd een Top 10 in te leveren. Ik verwacht de komende weken ook de andere lijstjes te ontvangen.

De boodschappenlijst die u mij vandaag heeft overhandigd is een heel mooi begin, maar ik verwacht dat het lijstje dus nog wel zal uitbreiden als ik de andere overzichten ook heb ontvangen.

Het kabinet gaat aan de hand van de knelpunten die we zo binnenkrijgen van u, aan de slag.

Mijn eigen portefeuille, dat is de fiscale kant, biedt naar mijn overtuiging ook de nodige aanknopingspunten waarmee ik concreet aan de slag kan. Sterker nog, er is al het een en ander in gang gezet.

[Beleid]

In de inkomstenbelasting hebben we een flink aantal faciliteiten voor ondernemers. Zo’n 550.0000 zelfstandigen maken daar al gebruik van. Denk aan de zelfstandigenaftrek, de fiscale oudedagsreserve en de aftrek voor speur- en ontwikkelingswerk. Er zijn ook nog een aantal specifieke faciliteiten om investeringen van zelfstandigen te bevorderen, de kleinschaligheidsinvesteringsaftrek en de willekeurige afschrijving voor startende ondernemers.

In het vorige kabinet hebben we het fiscale ondernemersklimaat flink gestimuleerd. We hebben het VpB tarief verder verlaagd en de MKB-winstvrijstelling in de inkomstenbelasting ingevoerd.

Op deze weg wil ik verder gaan. Ik wil het zelfstandig ondernemerschap flink bevorderen.

[Persoonlijke ervaring]

U weet, dat ik van huis uit ook ondernemer ben. Ik ben destijds op een zolderkamer, als student nog, samen met een vriend gestart. Geen zzp-er dus. Maar wel kleinschalig.

Ik heb, toen ik zelf startte met mijn onderneming, ook allerlei belemmeringen aan den lijve ondervonden.

We waren net begonnen op onze zolder, toen er een brief van het GAK op de mat viel. Een aanslag van 60.000 gulden voor premies werknemersverzekeringen. Nu hadden we op dat moment noch werknemers, noch 60.000 gulden. Gebeld dus. Het antwoord was: “u kunt bezwaar maken. Maar dat wordt alleen in behandeling genomen als u heeft betaald”.

Zo maak je allerlei gedoe mee. Veel is er trouwens al verbeterd sinds die tijd. Maar het kan nog veel beter.

Als je even zoekt kun je op internet, - uit mijn vorige leven, toen ik nog ondernemer was, ik zat toen in het Innovatieplatform -, van mij de volgende uitspraak nog terugvinden over het belang van een goed ondernemersklimaat.

“Als dat niet goed zit, hebben specifieke maatregelen geen enkele zin. Het is vreemd dat de Nederlandse overheid eerst een teveel aan regels organiseert. Vervolgens regelt zij een loket om de ondernemers door de regels heen te gidsen. Dat is de omgekeerde wereld. De oplossing is minder regels, geen loket om met de regels om te gaan. Een typisch geval van symptoombestrijding.”

Dat was in 2005. U merkt wel dat ik me hier al lang druk over maak.

Toen ik begon als staatssecretaris heb ik dan ook de bevordering van innovatief ondernemen tot één van mijn drie speerpunten gemaakt, en was ik extra gemotiveerd om de regeldruk aan te pakken.

[Vooruitblik]

Er is mij veel aan gelegen om ondernemerschap te bevorderen. Het regeerakkoord geeft daarover ook heel duidelijke doelstellingen. Ik heb dan ook veel vertrouwen dat we de randvoorwaarden voor ondernemen flink kunnen verbeteren.

Daar ben ik inmiddels druk mee bezig. In het Belastingplan (dat dit jaar in werking is getreden) zit bijvoorbeeld een verlaging van de belastingdruk voor mkb-ondernemers met een vennootschap.

Een ander voorbeeld is het gemeenschappelijk loket van Belastingdienst en Kamer van Koophandel. Startende ondernemers kunnen daar het KvK-nummer en BTW-nummer in één keer meekrijgen. Dat kon tot nu toe op zijn snelst binnen vier dagen. Dat is dus een mooie verbetering. Dit gaan we dit jaar landelijk invoeren.

Eén van de irritaties, die we nu stevig hebben aangepakt, zijn de statistiekverplichtingen. De totale administratieve lastendruk vanuit de statistieken is sinds 1994 teruggebracht met ca. 70%. Dat zit bijvoorbeeld voor het kleinbedrijf in de statistiekvakantie en doordat we meer steekproeven gebruiken. Daardoor hoeven kleinere bedrijven minder vaak CBS-enquêtes in te vullen.

In de loop van 2008 gaan we ook het BV-recht moderniseren en versoepelen. Deze versoepeling levert een kleinere ondernemer die besluit zijn eenmanszaak om te zetten in een BV een besparing op van ca. 1.300 € ten opzichte van de oude situatie, blijkt uit berekeningen van het EIM.

Op dit moment kijken we in het kabinet naar verdere mogelijkheden om ondernemerschap te bevorderen. Daarbij kijken we vooral naar starters en doorgroeiers. Het Belastingplan 2009 (dat verschijnt op de komende Prinsjesdag) zal daarover voorstellen doen.

Ik wil daarin met name kijken naar de hoe de verschillende verschijningsvormen van ondernemerschap met elkaar samenhangen en hoe we daarin een beter fiscaal evenwicht kunnen aanbrengen. Een ander belangrijk punt is de begeleiding bij de start van een onderneming. Denk aan deeltijdondernemers en het urencriterium. En de ingewikkeldheid van de fiscale regels blijft een belangrijk punt. Naar al deze dingen gaan we zorgvuldig kijken. In het volgende Belastingplan wil ik een aantal maatregelen een plaats geven.

Ook de loon- en premieheffingen gaan we vereenvoudigen.

De loon- en premieheffing is nu ingewikkeld. Ik wil dan ook nog steviger inzetten op een voelbare lastenverlichting. Wat helpt als stap richting een eenvoudiger systeem, is een globaler en grover regime van vergoedingen en verstrekkingen dat beter aansluit bij de praktijk. Dit regime veroorzaakt nu veel irritatie. Voor de blackberry’s hebben we daar al iets geregeld.

Daarnaast wil ik komen tot een flink vereenvoudigd heffingssysteem. Niet alleen de inhoudingsplichtigen zijn hierbij gebaat. Ook de uitvoering van de loonaangifte door de Belastingdienst en UWV wordt efficiënter en robuuster als de verschillen tussen de loon- en premieheffing verminderen. Het perspectief is een gecombineerde premieheffing werknemersverzekeringen met één tarief en één tariefstructuur.

Deze stap maakt de weg vrij naar een vergaand vereenvoudigd systeem zoals een loonsomheffing. De overgang naar één loonbegrip is de belangrijkste administratieve vereenvoudiging voor bedrijven van dit kabinet. Er wordt al decennia over gesproken. We willen dit nu in enkele jaren regelen.

[Slot]

Ondernemerschap bevorderen is enorm belangrijk voor Nederland. Ik wil de belemmeringen die bestaan om te gaan ondernemen heel graag wegnemen. Belemmeringen op het gebied van overbodige en ingewikkelde regels moeten weggenomen worden. En ik wil ondernemen graag fiscaal aantrekkelijk maken, zodat die drempel ook lager is.

Ondernemen is ‘in’. Dat merk je aan allerlei verschijnselen om je heen. Het aantal nieuwe bedrijven stijgt ieder jaar weer. Op tv zijn programma’s als Dragon’s Den populair, waarin beginnende ondernemers kans maken om hun idee op de markt te brengen.

Ik trek voor mezelf de conclusie dat er bij de meeste mensen het idee bestaat dat ondernemen goed is, dat we er iets mee moeten, dat je het misschien zelf zou moeten doen…
En dat gevoel wordt dan bij de meeste mensen gevolgd door de verzuchting: “maar ja…”

In die verzuchting zitten allerlei onuitgesproken mitsen en maren verborgen.

Die hebben voor een heel groot deel te maken met de regeldruk. Je schrikt terug voor het gedoe dat op je af komt als ondernemer. Jammer genoeg kunnen we dat niet afdoen als alleen maar een vervelend misverstand dat bestaat bij mogelijke starters. Iedere ondernemer kent helaas voorbeelden van knellende regelgeving. Getuige ook uw Top 10.

Ik neem uw boodschap dus graag aan. Op de manier die ik u zojuist heb toegelicht.

En u speelt als ondernemers dus een heel belangrijke rol. We willen de werkelijk gevoelde regeldruk aanpakken. Dat kan alleen met uw hulp. Alleen u kunt ons vertellen waar de schoen het meest wringt. Blijf dat vooral doen. Dan kan ik zorgen voor regelgeving die prettig is, die u goed past, en die ervoor zorgt dat u niet wordt tegengewerkt, maar wordt gestimuleerd.