Eerder duidelijkheid voor asielzoeker door zorgvuldiger asielstelsel
Door de asielprocedure in het aanmeldcentrum te verlengen tot acht dagen zullen meer asielzoekers al in het aanmeldcentrum duidelijkheid krijgen over hun asielverzoek. Ook zal de verlengde asielprocedure acht weken worden ingekort. Dat staat in een brief van staatssecretaris Albayrak en minister Hirsch Ballin van Justitie met voorstellen voor een effectievere asielprocedure en een effectiever terugkeerbeleid.
Door middel van een uitgebreid pakket aan maatregelen geeft het kabinet invulling aan de afspraken uit het coalitieakkoord over het asielbeleid. Met de maatregelen wordt bereikt dat de asielprocedure sneller en zorgvuldiger wordt, minder ex-asielzoekers herhaalde asielaanvragen of reguliere aanvragen indienen en meer vreemdelingen Nederland daadwerkelijk zullen verlaten.
De asielprocedure
De algemene asielprocedure in het aanmeldcentrum wordt verlengd tot acht dagen, waardoor er meer ruimte is voor voorlichting en rechtsbijstand aan asielzoekers en naar verwachting meer aanvragen in het aanmeldcentrum kunnen worden afgehandeld. Wanneer de Immigratie en Naturalisatie Dienst (IND) daarbij termijnen overschrijdt zal de asielzoeker in beginsel worden doorgestuurd naar de opvang en wordt de beslissing genomen in de verlengde procedure.
Ook zal er in de Aanmeldcentra (AC) Ter Apel en Zevenaar voorafgaande aan de procedure een rust- en voorbereidingstermijn gegund worden aan de asielzoeker, waarin onder andere een medisch onderzoek kan plaatsvinden, het identificatieproces kan worden verbeterd en waar mogelijk onderzoek naar documenten ter ondersteuning van het asielverhaal (zoals arrestatiebevelen en vonnissen) kan worden opgestart. De procedure van 8 dagen zal ook in Aanmeldcentrum Schiphol geïntroduceerd worden. De vreemdelingen die zich hier aanmelden verblijven in vreemdelingendetentie omdat aan hen de toegang tot Nederland is geweigerd.
Zolang echter de voorzieningen aldaar nog niet op het benodigde niveau zijn zal de voorbereidingstermijn daar niet gelden. Door het verlengen van de asielprocedure in het aanmeldcentrum tot acht dagen, stromen naar verwachting minder asielzoekers door naar de verlengde procedure. Doordat in het aanmeldcentrum meer processtappen kunnen worden afgerond, wordt in de verlengde asielprocedure een tijdswinst geboekt van acht weken.
Herhaalde aanvragen
Door het zo vroeg mogelijk signaleren van medische aspecten in de asielprocedure wordt ernaar gestreefd om herhaalde aanvragen zoveel mogelijk te voorkomen. Verder wordt het mogelijk gemaakt dat de rechter in de beroepsfase rekening houdt met relevante nieuwe omstandigheden en beleidswijzigingen. Ook zal de IND voortaan vaker uit eigener beweging relevante nieuwe omstandigheden die in de beroepsfase naar voren worden gebracht meewegen en onderzoeken of deze tot een andere afweging kunnen leiden. Dit leidt uitzondering wanneer de goede procesorde zich hiertegen verzet, of de zaak daardoor ontoelaatbaar wordt vertraagd. De procedure voor herhaalde aanvragen wordt verder vereenvoudigd, waardoor zo spoedig mogelijk op een herhaalde aanvraag kan worden beslist.
Opvang
Nadat een aanvraag is afgewezen in het aanmeldcentrum wordt een vertrektermijn gegeven van vier weken. Om zoveel mogelijk te voorkomen dat afgewezen asielzoekers op straat terechtkomen wordt er gedurende deze termijn opvang geboden. Ook zullen afgewezen asielzoekers na afloop van de vertrektermijn gedurende twaalf weken geplaatst worden in een beperkt aantal vrijheidsbeperkende locatie en van daaruit aanvullend worden begeleid bij hun terugkeer. Indien nodig kan vanuit deze locaties worden overgegaan tot vreemdelingenbewaring. Om evident misbruik en oneigenlijk gebruik van de procedure te voorkomen kan in voorkomende gevallen aansluitend aan de asielprocedure vreemdelingenbewaring worden toegepast.
Terugkeer
Naast de inzet van de vrijheidsbeperkende locatie wordt de terugkeer van afgewezen asielzoekers bevorderd door intensivering van de strategische samenwerking met landen van herkomst. Samenwerking met landen van herkomst en transit kan leiden tot projecten en maatregelen op onder meer het gebied van terugkeer en herintegratie van eigen onderdanen, capaciteitsopbouw ten behoeve van migratiebeheer en bestrijding van mensenhandel en –smokkel. In de afgelopen periode werd ervaring opgedaan met deze aanpak in samenwerking met landen als Ghana en Oekraïne. Voornemens bestaan om soortgelijke samenwerking met Liberia te starten. De individuele vreemdeling kan tevens in aanmerking komen voor een financiële bijdrage van euro 1750,- of bijstand in de vorm van scholing en begeleiding bij het opzetten van een eigen bedrijf in het land van herkomst. Ook de toegang tot microkredieten wordt ingezet om de terugkeer naar het land van herkomst aantrekkelijk te maken.
Door een zorgvuldiger asielstelsel en verbeteringen in het terugkeerbeleid zullen gemeenten veel minder geconfronteerd worden met ex-asielzoekers die nog in Nederland mogen verblijven maar geen recht op opvang hebben. De beide bewindspersonen benadrukken in de brief dat het onmogelijk is om een sluitende aanpak voor afgewezen asielzoekers ten volle te realiseren, maar stellen wel dat deze door de voorgestelde maatregelen maximaal wordt bevorderd.