Geweld in afhankelijkheidsrelaties onacceptabel
Afhankelijkheidsrelaties maken ontsnapping aan geweld zeer moeilijk. Kabinet, andere overheden, maatschappelijke instellingen én de mensen zelf moeten samenwerken om geweld te stoppen, erger te voorkomen en de weerbaarheid van slachtoffers te vergroten. Iedereen heeft recht op een vrij, eervol en veilig leven. Dat zei Directeur-generaal Jeugd en Maatschappelijke zorg, Marcel van Gastel, namens staatssecretaris Bussemaker tijdens het congres ‘Vrij en eervol leven in Nederland’. Hij loofde de inzet van Federatie Opvang en de hulpverleners en spoorde aan tot verdere professionalisering. Hieronder staat de volledige tekst van de toespraak.
Geachte dames en heren,
Een vrij, eervol en veilig leven begint thuis. Althans, dat denken de meeste mensen. Toch is een veilige thuishaven voor veel Nederlanders helemaal geen vanzelfsprekendheid. Meer dan veertig procent heeft wel eens te maken gehad met huiselijk geweld. Dat is nogal wat.
En dat mogen we niet accepteren.
Ik roep u op met mij de blik te richten op álle vormen van geweld en vooral op geweld in afhankelijkheidsrelaties: Eergerelateerd geweld, mensenhandel, maar ook vrouwelijke genitale verminking.
Het zijn de afhankelijkheidsrelaties die ontsnapping aan geweld zo moeilijk maken voor slachtoffers. Die slachtoffers moeten tijdig hulp en opvang kunnen krijgen. Geweld in afhankelijkheidsrelaties is onder álle omstandigheden onacceptabel.
U weet het maar al te goed. Dagelijks ziet u in uw werk hoe groot de psychische en fysieke gevolgen zijn voor slachtoffers. Het treft hen zelf, hun directe omgeving, en hun kinderen. Daar iets aan te doen, vraagt van ons een krachtige inzet én samenwerking. Kabinet, andere overheden, maatschappelijke instellingen én de mensen zelf. We moeten samenwerken om het geweld te stoppen. Samenwerken om erger te voorkomen. En, om de weerbaarheid van slachtoffers te vergroten.
Dat laatste is ontzettend belangrijk. Onlangs was de staatssecretaris op werkbezoek bij een opvang en sprak daar met meisjes en vrouwen van wie het leven getekend werd door een verleden vol geweld, dreiging en soms zelfs letterlijke doodsangst. Deze ontmoetingen hebben op haar een onuitwisbare indruk gemaakt. Door hun verhaal, maar ook door het enorme doorzettingsvermogen, terwijl zij toch nooit meer helemaal vrijuit hun eigen leven kunnen leiden.
Hetzelfde doorzettingsvermogen heeft u en hebben uw collega-hulpverleners. Met tomeloze inzet en betrokkenheid vangt u de slachtoffers op en ondersteunt hen om de eigen weerbaarheid te vergroten. U helpt hen om het zelfrespect terug te krijgen om zelf een eigen koers te bepalen.
VWS maakte al eerder bekend dat er extra geld beschikbaar is om duurzame opvang en hulpverlening te kunnen realiseren. Bijna euro18 miljoen in 2008 oplopend tot ruim euro 32 miljoen vanaf 2012. Dit geld is voor de onmiddellijke en veilige opvang voor slachtoffers, vooral voor hen die het meeste gevaar lopen. Bijvoorbeeld daar waar geweld vanuit de familiesfeer komt. Maar het geld is ook voor hulp voor slachtoffers, daders én kinderen om weer een leven zonder geweld te kunnen leiden. En voor het vergroten van deskundigheid van alle betrokken professionals zodat vroegtijdige signalering toeneemt.
Maar geld alleen is niet genoeg.
Om daadwerkelijk goede hulp en opvang te bieden aan slachtoffers van eergerelateerd geweld is samenwerking van groot belang.
Samenwerking tussen u en VWS, en samenwerking tussen VWS en de collega’s van het ministerie van Justitie via het programma ‘Eergerelateerd geweld’ bijvoorbeeld. En met minister Rouvoet van Jeugd en Gezin vanwege de bestrijding van kindermishandeling.
Over de samenwerking met de Federatie Opvang en de vrouweninstellingen zijn wij zeer te spreken. De doelstellingen in het programma ‘Eergerelateerd geweld’ worden samen met de Federatie Opvang en u uitgewerkt. Bijvoorbeeld het project informatievoorziening, de extra aandacht voor professionalisering waar het vandaag over gaat.
Als we het hebben over eergerelateerd geweld, spreken we vaak alleen van vrouwelijke slachtoffers. Maar de werkelijkheid dwingt ons ook hulp te bieden aan ernstig bedreigde mannen. Het programma ‘Eergerelateerd geweld’ werkt ook aan concrete resultaten op dit gebied.
Binnen dit programma streven we naar twintig opvangplekken voor mannen en wanneer de wethouders van de vier grote steden (G4) hetzelfde bedrag willen investeren dan komen er per 1 juli zelfs veertig opvangplekken voor bedreigde mannen.
Eergerelateerd geweld is een complex probleem en in strijd met de principiële waarden waar wij in onze samenleving voor staan. Het Kabinet zet zich in om op te komen voor die waarden. En onderdrukking in welke vorm dan ook te bestrijden. Het trekt een streep daar waar binnen onze samenleving vrouwen, meisjes, mannen en jongens onderdrukt worden, geweld ervaren en onvrij door het leven moeten.
En u bent daarbij onmisbaar! Daarom investeren wij bijvoorbeeld ook in het verbeterplan Vrouwenopvang, dat de Federatie Opvang samen met de VNG heeft opgesteld. We gaan verder met het professionaliseren van onze hulpverlening en opvang. Vandaag is daar een goed voorbeeld van, ik zeg het nog maar eens.
Dames en heren, uiteraard moet ieder mens zijn eigen weerbaarheid vergroten. Maar soms kunnen we daarbij wat steun gebruiken, zeker als we te maken hebben of te maken hebben gehad met geweld in afhankelijkheidsrelaties.
Zoals ik al zei: in geen geval mag geweld getolereerd worden!
We moeten slachtoffers goede opvang en hulpverlening bieden. Daar zet u zich voor in, met volle overtuiging. Samen kunnen we mensen bijstaan in het vergroten van de eigen weerbaarheid zodat ze kunnen kiezen voor een vrij, eervol en veilig leven in Nederland.
Ik wens u veel succes én een inspirerend congres.
Dank u voor uw aandacht.