Taakgroep D’Hondt: verdere decentralisatie rijkstaken naar gemeenten nodig
De gemeente is voor inwoners van dit land de meest nabije overheid. Zij geeft de overheid een gezicht. Gemeenten willen en kunnen meer om de kwaliteit van samenleven van hun inwoners te bevorderen. Verder decentraliseren van rijkstaken naar gemeenten ligt voor de hand. Maar dan moeten bestuurskracht van gemeenten op orde zijn en moeten gemeentelijke prestaties transparanter worden.
Dat vindt de Interbestuurlijke Taakgroep Gemeenten, die in november 2007 is ingesteld. De Taakgroep had de opdracht de uitvoering van het Bestuursakkoord van rijk en gemeenten van juni 2007 te bevorderen, vooral de decentralisatievoorstellen in dit akkoord. Tijdens het VNG-congres op 4 juni in ‘s-Hertogenbosch, bood mr. E.M. d’Hondt, voorzitter van de taakgroep, het rapport ‘Vertrouwen en verantwoorden, voorstellen voor decentralisatie en bestuurskracht’ aan minister Ter Horst en staatssecretaris Bijleveld en VNG-voorzitter Jorritsma aan.
De Taakgroep ziet voor gemeenten vooral uitdagingen op de beleidsvelden stedelijke ontwikkeling, maatschappelijke ondersteuning, jeugd- en jongerenbeleid en participatiebevordering. Daar is de urgentie het grootst en daar vragen gemeenten ook om.
De Taakgroep heeft daarbij voor een pragmatische en gefaseerde aanpak gekozen.
Zo kunnen in de loop van de jaren onderdelen aan de Wet maatschappelijke ondersteuning worden toegevoegd en kunnen beleid en middelen voor stedelijke ontwikkeling worden gedecentraliseerd. Daarnaast vindt de Taakgroep dat er meer ruimte moet komen voor experimenten. De Taakgroep heeft groeiende overeenstemming gesignaleerd over decentralisatie van de jeugdzorg naar gemeenten. Hij doet echter geen verdere decentralisatievoorstellen over jeugd en participatie, omdat dit buiten de taakopdracht valt.
De Taakgroep constateert dat decentralisaties veel van gemeenten vragen. De wijze waarop andere decentralisaties zijn verlopen (zoals de Wet werk en bijstand), geeft de Taakgroep het vertrouwen dat gemeenten dit heel goed kunnen, bijvoorbeeld door samen te werken.
De Taakgroep vindt het belangrijk dat gemeenten zelf in hun kwaliteit investeren. Zo moeten gemeenten veel meer informatie geven en openheid betrachten over hun prestaties. Elke gemeente is het aan haar inwoners verplicht om mee te doen aan www.waarstaatjegemeente.nl. Op deze site zijn de prestaties van gemeenten te vinden. Ook is kwaliteitsverbetering mogelijk door bestuurskrachtonderzoek en onderlinge visitaties. Daartoe bepleit zij een gezamenlijke aanpak van VNG en BZK.