Jongeren kennen de grenzen, maar houden zich er niet altijd aan.
Misschien is het wel de essentie van opgroeien – en dus opvoeden: het leren omgaan met grenzen. Dat zei minister Rouvoet bij de presentatie van een omvangrijk onderzoek naar ‘Grenzen’ onder de 12-18 jarige jeugd. Wel waarschuwde hij de grenzen bij jongeren soms worden overschreden als het om alcohol gaat.
Beste aanwezigen,
Met veel genoegen ben ik hier aanwezig op het Grenzenfestival van de Radboud Universiteit. Een festival ter ere van het 85-jarige bestaan van deze eerbiedwaardige instelling.
Een grenzenfestival, dus. Ik moest er wel even over nadenken, want er zijn zo veel grenzen. En dat wordt wel heel erg duidelijk als je op het programma ziet waar overal grenzen worden gezocht. Grenzen aan het heelal, grenzen aan de macht, grenzen aan internationale handel, grenzeloos dansen. Enzovoorts.
Maar laat ik me beperken tot de grenzen die raken aan het terrein van mijn programmaministerie voor Jeugd en Gezin: Wat zijn jullie grenzen?
Als je de media moet geloven dan zou je denken dat voor jongeren tussen de twaalf en achttien jaar oud het leven vooral grenzeloos is. Dat zou je denken. Maar meten is weten.
Een prima initiatief dus van de Radboud Universiteit om, in het kader van het 17e lustrum, een serieus online onderzoek te doen onder jongeren zelf. Want dat is niet eerder op deze wijze gebeurd. Tot nu toe hielden we vooral via algehele gezondheidsrapportages gebaseerd op divers wetenschappelijk onderzoek de gezondheid van de jeugd in de gaten.
En kennelijk vinden jullie het ook een goed initiatief want jullie hebben massaal, maar liefst met meer dan 15.000, meegedaan. (Hierbij moeten we eigenlijk wel verdisconteren dat jullie te veel uren online zitten …)
Dit verheugt mij zeer want ik vind het erg belangrijk om te weten hoe jongeren zelf tegen hun gezondheid/leefstijl aan kijken.
Ik zou vanaf deze plek al die jongeren graag bedanken voor hun inzet en ik neem de conclusies graag mee in mijn jeugdbeleid.
En wat zijn dan die conclusies. Wat blijkt, wat hebben we zojuist gehoord van Maerten Prins: Jongeren kennen en stellen wel degelijk grenzen. Sterker nog de meeste jongeren waarderen en hebben behoefte aan grenzen om structuur in hun leven te hebben.
Ook al zullen ze dat niet altijd hardop zeggen. Ouders doen er dan ook goed aan om grenzen duidelijk te maken in de opvoeding. Kinderen hoeven niet steeds door schade en schande wijzer te worden.
Wat mij in de conclusies opvalt en ook bevalt, is dat jongeren in Nederland over het algemeen gelukkig en tevreden zijn met het leven.
Dat is toch een ander beeld dan de kommer en kwel die vaak wordt geschetst.
Het gaat over het algemeen goed met onze jeugd. Voor het begrip: met 85 procent van de jeugd gaat het gewoon prima, tien procent behoort tot een risicogroep en vijf procent kent al dan niet serieuze problemen. En die laatste 15 procent mogen we niet loslaten en deze groep verdient extra aandacht, ondersteuning en soms ook correctie.
Daarbij wil ik er wel op wijzen dat, in tegenstelling tot wat wel eens wordt geroepen, deze groep niet te snel in de hoek van de professionele hulp moet worden gezet.
Immers, ook jongeren uit de risicogroepen en hun ouders, beschikken vaak over een EIGEN KRACHT. Een kracht die weliswaar soms moet worden aangeboord of losgewoeld, maar die bij de meeste mensen wel aanwezig is.
Tot mijn genoegen blijkt ook uit het onderzoek dat de overgrote meerderheid van de jongeren wel degelijk beseft dat er grenzen zijn en waar die grenzen liggen. Of het nu gaat over seks, school, vriendschap, religie, tolerantie, roken, criminaliteit, omgangsvormen, gedrag in de gezinssituatie.
We kunnen zelfs constateren dat onze jeugd het naar Europese maatstaven gewoon goed doet. De jeugd deugt, zou je kunnen zeggen, in lijn met de naam van het onderzoek ‘De deugd van tegenwoordig’.
Met, jammer genoeg, één opvallende uitzondering: ALCOHOL. Als het over drinken gaat scoort de gemiddelde jongere in Nederland opmerkelijk slecht.
Veel jongeren drinken op jeugdige leeftijd en de trend is zelfs steeds jonger. Bovendien wordt er in een kwart van de gevallen ongezond veel gedronken. Daar worden echt grenzen overschreden.
Dat is des te opvallender omdat ook op het gebied van alcohol jongeren die grenzen echt wel kennen, maar zich er niet aan houden. Ik heb het afgelopen jaar diverse schokkende verhalen over het drankmisbruik van kinderen, soms zelfs heel jonge kinderen, gehoord. Daar moeten we iets aan doen.
Verder doet het mij deugd te lezen dat de meeste jongeren in gezinsverband opgroeien – drie van de vier jongeren leven in een gezin met twee ouders. En dat jongeren zich daarbij gelukkig voelen. Dit onderstreept voor mij het belang om in mijn beleid prioriteit te geven aan het gezin.
En hoewel de kranten bol staan van akkefietjes met overlastgevende en soms zelfs criminele jongeren, is het een feit dat twee op de drie jongeren geen enkel risicogedrag vertonen. Daarbij vinden verreweg de meeste jongeren dat volwassenen respect verdienen. En de meeste jongeren gehoorzamen hun ouders en zien in hen een voorbeeld.
Beste aanwezigen,
Laten we vooral niet vergeten, dat we zelf ook jong zijn geweest. We hebben vast zelf ook wel eens grenzen opgezocht, en misschien wel eens overschreden. Het hoort ook wel een beetje in de ingewikkelde tijd tussen het kind zijn en volwassen worden. Misschien is het wel de essentie van opgroeien – en dus opvoeden: het leren omgaan met grenzen.
Bepaald gedrag hoort ook bij de leeftijd. Maar er is één oude waarheid: in verreweg de meeste gevallen komen jongeren gewoon op hun pootjes terecht.