Betere auto’s, betere brandstoffen en betere rijders
Toespraak van minister Cramer tijdens het CO2-neutrale 'Fleetmanagementcongres' over een schoon en zuinig wagenpark in de toekomst op 29 mei 2008 in Nijkerk.
Dames en heren Fleetmanagers,
Groen rijden wordt de trend, in Nederland en in Europa. Voor schone en zuinige autos staat het licht op groen en voor vuile autos staat het licht op rood. Maar groen rijden gaat niet vanzelf. We moeten de komende tijd snel doorschakelen naar de vijfde versnelling.
En om te testen in welke versnelling u zit de volgende vraag: Ik ben zo-even met een groene auto aan komen rijden. En ik wil graag van u weten of uw bedrijf of organisatie een groene vloot bezit of daaraan werkt? Handen wil ik zien! Dit bevestigt mij dat we nog een hele weg af te leggen hebben op weg naar een duurzame mobiliteit.
De sector verkeer en vervoer levert een grote bijdrage aan de totale CO2-uitstoot, meer dan 20 procent. Na de energiesector is verkeer de grootste vervuiler. Daar staat tegenover dat de andere emissies zoals NOx en fijnstof van het wegverkeer tussen de 50 en 70 procent zijn gedaald. Een prestatie van formaat. Autos van nu zijn dan ook 4 tot 10 keer schoner dan een auto van tien jaar geleden.
Echter, de CO2-uitstoot door het verkeer is vanaf 1990 gestegen met 40 procent en houdt dus gelijke tred met de toename van het aantal voertuigkilometers. Het verminderen van CO2-uitstoot door het verkeer wordt de grootste uitdaging de komende jaren. Want als het beleid niet wordt aangescherpt, zal het verkeer in 2050 de volledige Europese ruimte voor CO2-uitstoot opsouperen. We moeten kortom streven naar betere autos, betere brandstoffen en betere rijders: schoner, stiller, zuiniger!
Dames en heren,
Het kabinet heeft forse ambities op het terrein van klimaat. We willen de uitstoot van broeikasgassen met 30 procent terugdringen. We gaan voor een trendbreuk.
Daar komt nog bij dat we streven naar een gezonde leefomgeving voor alle Nederlanders. Dus zijn een betere luchtkwaliteit en minder geluidsoverlast door verkeer en vervoer ook een prioriteit van het kabinet. Dat dat nodig is, kunnen we vandaag lezen in de krant: het CBS heeft becijferd dat meer dan 400.000 inwoners van Nederland structureel te veel fijn stof inademen. Voor een deel gaat het daarbij om mensen die vlakbij een drukke weg wonen.
Vorig jaar heeft het kabinet het werkprogramma Schoon en Zuinig gepresenteerd. In dat programma geef ik aan hoe we Nederland tot één van de meest efficiënte en schone energievoorzieningen van Europa willen maken.
We zetten in op meer energiebesparing en meer duurzame energie zoals wind, zon en biomassa. We zetten in op duurzame innovaties. Want behalve duurzaam gedrag door producenten en consumenten zijn duurzame technieken de onmisbare schakel in onze transitie naar een duurzame leefomgeving.
Deze opgaven kunnen we niet alleen. Ik wil samen met de sectoren aan de slag. Dus ook met de sector verkeer en vervoer. Het is onze ambitie dat de sector verkeer en vervoer 13 tot 17 Megaton CO2 in 2020 per jaar reduceert.
De belangrijkste maatregelen om dit doel te bereiken zijn: strenge Europese CO2 emissie-eisen, de invoering van kilometerheffing, fiscale vergroening, innovaties in brandstof-en motortechnologie, biobrandstoffen. En ook de overheid zelf zal het goede voorbeeld moeten geven door haar wagenpark te vergroenen.
Allereerst het Europese bronbeleid, met andere woorden: strenge CO2-emissieeisen voor nieuwe personenvoertuigen. Ik maak me sterk voor scherpe Europese efficiencynormen voor personenautos. De Europese Commissie heeft dit voortvarend opgepakt en eind vorig jaar een verordening voorgesteld die een scherpe uitstootnorm vastlegt: vanaf 2012 mogen nieuwe autos gemiddeld maar 120 gram CO2 per kilometer uitstoten. Nu staat de teller nog op ruim 160. Aanvullend moet nog een reductie van 10 gram CO2 per kilometer worden gerealiseerd door onder andere schonere brandstoffen en zuiniger rijgedrag. De grootste besparing moet van de ontwikkeling van schonere motoren komen.
Veel autofabrikanten zoals BMW en Volkswagen timmeren nu al hard aan de weg. Beide automerken staan bijvoorbeeld elk met zes modellen in top 10 zuinige autos. Van de nieuw verkochte BMWs heeft 75 procent het energielabel A! Hybrides zijn de schoonste autos, maar moderne diesels met roetfilter zoals van Volkswagen en Skoda zijn al bijna net zo schoon. Zelfs Ferrari toch niet de fabrikant met het groenste imago sleutelt aan groene autos, de opvolger van het meest populaire model is nu 300 kilo lichter. Maar aan de andere kant verdampt die milieuwinst weer doordat er zwaardere autos worden geproduceerd en gekocht. Toch zullen we het moeten hebben van de innovatiekracht van autofabrikanten.
Verheugend in dit verband is dat tijdens de AutoRai 2007 het paviljoen de Auto van de Toekomst zeer druk bezocht werd. Vooral het project Common1 kende een overweldigende belangstelling van pers, publiek en bedrijfsleven. Een nul-emissie auto die op duurzaam opgewekte waterstaf rijdt is nog toekomstmuziek, maar wordt mijns inziens wel de realiteit.
Dan de kilometerheffing. Die komt er! Met de uitvoering van anders betalen voor mobiliteit zorgen mijn collegas Eurlings en De Jager met mij voor invoering van een kilometerprijs gedifferentieerd naar tijd, plaats en milieukenmerken. Dit draagt bij aan een betere bereikbaarheid, maar is ook een goed voor een aanzienlijke reductie van CO2-emissies. In 2011/2012 gaan we starten. In 2016 moet het systeem volledig operationeel zijn.
En dat geldt ook voor onze plannen voor het vergroenen van de belastingen. Net als in veel andere Europese landen willen we in Nederland groen rijden stimuleren en onduurzaam rijden ontmoedigen. Collega De Jager en ik werken daar hard aan. Ik kan daar helaas nu nog verder niks over zeggen. De plannen liggen nu nog in de boezem van het kabinet. Overigens bestaan er zoals u weet al fiscale prikkels om zuiniger en schoner te rijden. Zo is de BPM voor milieuvriendelijke autos lager.
Autos met een A-label krijgen een BPM-bonus van 1.400 €, autos met een G-label een BPM-malus van 1.600 € malus. Ook is de fiscale bijtelling voor schone en zuinige zakenautos verlaagd. De effecten zijn direct zichtbaar in de markt: de hybride autos zijn niet aan te slepen! In Zweden en het Verenigd Koninkrijk zijn vergelijkbare fiscale prikkels genomen.
Als derde maatregel voor het vergroenen van de sector noemde ik het stimuleren van alternatieve schone brandstoffen. De duurzame productie van biobrandstoffen staat in het brandpunt van de belangstelling. De aanvankelijke euforie over biobrandstoffen is omgeslagen in kritiek. Biobrandstoffen staan nu in het verdachtenbankje. Mede gevoed door de discussie over de voedselcrisis.
Ik wil daar kort iets over zeggen. Alle recent gepubliceerde wetenschappelijke rapporten laten zien dat er op dit moment heel andere veel dominantere - oorzaken te zijn voor de stijgende voedselprijzen. Om te beginnen zijn er ontwikkelingen zoals de toename van de wereldbevolking en de toename van vleesconsumptie in vooral China. Verder werkt de wereldmarkt niet goed, onder andere door subsidies aan de eigen boeren en importtarieven.
Critici willen dat de EU de 10 procent doelstelling voor biobrandstoffen loslaat. Zij vergeten in de verhitte discussie vaak te zeggen dat de EU het 10 procent doel in 2020 alleen wil bereiken, als voldaan is aan de duurzaamheidseisen. Deze eisen betekenen dat de biobrandstoffen veel minder CO2 moeten uitstoten. De Commissie zegt 35 procent, Nederland loopt een beetje harder en vindt 50 procent het minimum. Hierdoor krijgen betere, tweede generatie biobrandstoffen meer kansen op de markt. Maar die duurzaamheidseisen zeggen ook dat de voedselvoorziening en biodiversiteit niet in het geding mogen zijn. Die 10 procent doelstelling in 2020 is dus geen dogma.
Biobrandstoffen zijn een overgangstechnologie. En laten we niet vergeten dat behalve biobrandstoffen er ook nog andere alternatieve brandstoffen en technieken zijn zoals aardgas, hybride-autos, elektriciteit en waterstof. De ontwikkelingen gaan razendsnel. Veel merken komen binnenkort met hybride-autos op de markt. Probleem is vaak dat alternatieve brandstoffen en technieken in het begin duurder zijn. De juiste prikkels moeten worden ingebouwd om innovaties te versnellen. De overheid zal daarbij als launching customer moeten optreden.
Een van de manieren om schone en zuinige anders gezegd: duurzame mobiliteit te realiseren, is namelijk duurzaam inkopen. Rijk, provincies en gemeenten hebben een groot wagenpark; departementen hebben dienstautos, gemeenten en provincies hebben een uitgebreid wagenpark, van vuilniswagens tot bussen.
In totaal geven de verschillende overheden per jaar meer dan 50 miljard euro uit aan goederen en diensten. De overheid heeft daardoor een enorme zoals we dat noemen marktmacht. Daar kunnen we in positieve zin gebruik van maken: het kan dienen als stimulans voor verduurzaming van de markt.
De Rijksoverheid wil dat in 2010 100 procent van haar inkopen duurzaam is. De gemeenten hebben zich gecommitteerd aan 75 procent. Veel van de 80 produktgroepen hebben te maken met rijdende en rollende zaken. Zo hebben we inmiddels criteria ontwikkeld voor dienstautos, bestelautos en busvervoer.
Ik ben ervan overtuigd dat we door duurzaam in te kopen groen rijden in een hogere versnelling brengen. Een ander initiatief waar ik samen met de Vereniging van Nederlandse Gemeenten hard aan trek is het klimaatakkoord. Op allerlei terreinen van duurzaam inkopen, verlichting tot vergroenen wagenpark - gaan we innovaties uitlokken en in de praktijk brengen.
Om achterblijvende gemeenten te prikkelen maak ik onder andere gebruik van zogenoemde ambassadeurs; koplopergemeenten die hun kop boven het maaiveld hebben uitgestoken en zelf actief aan de gang zijn gegaan. De gemeente Den Haag gaat bijvoorbeeld haar wagenpark op aardgas laten rijden. Amsterdam vergroent haar wagenpark met roetfilters en hybride autos. Chauffeurs krijgen training in Het Nieuwe Rijden. In Haarlem rijden 85 Connexxion bussen op aardgas, tal van gemeenten zijn bezig schonere vuilniswagens te bestellen. Kortom, dames en heren, een schoon wagenpark is de trend!
Je ziet overigens dat bedrijven ook hun maatschappelijke verantwoordelijkheid nemen. DHL - de pakketbezorger - heeft onlangs 50 wagens besteld die op aardgas rijden, TNT laat alle 275 trucks met Euro-5 voertuigen uitrusten, dat betekent 50 procent minder uitstoot van stikstofdioxide
Bedrijven stappen ook meer en meer over op schonere leasewagens. Zo hebben ING, Rabo, Bovag en de Triodos Bank met Milieudefensie afgesproken dat zij alleen autos kopen met een energielabel A, B of C, alle dieselautos een roetfilter krijgen en stimuleren de betrokken bedrijven het gebruik van het openbaar vervoer onder hun werknemers.
Dames en heren,
Er ligt er een schone taak voor u de komende jaren. Het vergroenen van het Nederlandse wagenpark is een absolute prioriteit en moet bovenaan onze agendas staan. U kunt massa leveren! U kunt zorgen dat u een schone en zuinige vloot hebt door een A/B/C wagenpark, door roetfilters, door slimme logistiek, het aantal kilometers beperken, alternatieve verkeersoplossingen te bieden, telewerken te promoten, het nieuwe rijden te promoten, door uitstoot te compenseren enzovoort. Leuk is om nog te vermelden dat ook dit congres CO2-neutraal is. Prima!
De heer Kleinherenbrink van Leaseplan heeft neem ik aan eerder vanmorgen al aangegeven dat veel leasemaatschappijen hun verantwoordelijkheid met beide handen grijpen. Zij kunnen als geen ander klanten bewuster maken van de financiële en maatschappelijke voordelen van groen rijden.
Tot slot. We zullen samen - markt en overheid moeten werken aan een duurzaam en bereikbaar Nederland met een groen wagenpark. We gaan kortom samen schoon, stil, slim en zuinig op weg!
Dank u wel.
[1] Spraakmakend project c,mm,n (common) in het paviljoen 'Auto in de Toekomst'. Het gaat om een auto van de toekomst, ontworpen door studenten van de drie technische universiteiten. Het bedrijfsleven heeft er eveneens enorme belangstelling voor. De c,mm,n is een nulemissie 2+2 family car, die rijdt op duurzaam opgewekte waterstof.
Powerpointpresentatie van minister Cramer over fleetmanagement.pps