Thuiszorg AWBZ
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA DEN HAAG
DLZ-CB-U-2847846
21 mei 2008
Op 14 april heeft de AWBZ-zorgaanbieder Versatility te Didam u een brief gestuurd aangaande de huidige situatie in de zorgbranche. U hebt mij om een reactie gevraagd op deze brief.
De brief van Versatility heeft betrekking op de zorgtoewijzing in de AWBZ thuiszorg. Versatility heeft een contract met het zorgkantoor maar wordt niet in de gelegenheid gesteld om zorg te verlenen. In haar visie komt dit omdat transferverpleegkundigen alleen doorverwijzen naar voorkeursaanbieders, grote zorgaanbieders te veel macht hebben en het zorgkantoor niet actief doorverwijst naar Versatility.
Voorop wil ik aangeven dat ik niet in de positie ben om een oordeel uit te spreken over de specifieke problematiek van onderproductie waarmee Versatility wordt geconfronteerd. Het is aan het zorgkantoor om contracten af te sluiten met zorgaanbieders zodat aan cliënten met een AWBZ-indicatie de zorg kan worden geleverd. Vervolgens hebben ook de AWBZ-cliënten een belangrijke rol bij de keuze van de gecontracteerde zorgaanbieder.
Wel wil ik ingaan op de algemene punten die door Versatility naar voren worden gebracht. Ik hecht daarbij aan een gelijk speelveld voor de verschillende zorgaanbieders, waarbij ook kansen worden geboden voor kleinere en nieuwe zorgaanbieders.
In dat kader wil ik er allereerst op wijzen dat de NMa toeziet op eerlijke concurrentie in alle sectoren van de Nederlandse economie en dus ook in de zorg. Daarbij bestrijdt zij partijen die kartels vormen. Ook bestrijdt de NMa het misbruik van economische machtsposities en toetst fusies. De NZa kan in aanvulling daarop partijen met aanmerkelijke marktmacht verplichtingen opleggen.
De NMa heeft aangegeven voor het jaar 2008 prioriteit te geven aan de thuiszorg. De NMa houdt de thuiszorgmarkt scherp in de gaten. Dat blijkt ook uit het feit dat de NMa heeft aangegeven momenteel onderzoek te doen, omdat zij vermoedens heeft dat een aantal thuiszorgorganisaties marktverdelingsafspraken heeft gemaakt.
De NMa heeft ook bij de presentatie van de NMa-agenda aangegeven prioriteit te geven aan de thuiszorgmarkt. Naar aanleiding van deze presentatie heeft de NMa meerdere reacties uit de markt ontvangen. De NMa heeft mij laten weten dat zij deze reacties serieus bestudeert.
Jaarlijks doet de Nederlandse zorgautoriteit onderzoek naar de ontwikkelingen ten aanzien van de extramurale AWBZ zorg. De rapportage “Analyse van de marktontwikkelingen in 2006 en 2007” is in september 2007 verschenen. In deze rapportage is de NZa ook ingegaan op de marktconcentratie en de positie van de transferverpleegkundige.
Ten aanzien van de transferverpleegkundige merkt de NZa op dat dit een viertal voordelen biedt in het kader van het zorgverleningsproces. Dit zijn:
Er is een aanspreekpunt voor alle betrokkenen;
Er kan meer worden aangesloten bij de zorg die de cliënt behoeft;
Er is een betere borging dat de juiste zorg wordt geleverd;
Er is een snellere overgang na het ontslag uit het ziekenhuis.
De NZa onderschrijft echter de door Versatility gesignaleerde tendens dat slechts naar een beperkt aantal thuiszorginstellingen wordt doorverwezen. Uit het onderzoek komt naar voren dat dit wordt veroorzaakt door historische banden tussen ziekenhuizen en bepaalde thuiszorginstellingen en doordat de cliënten onvoldoende op de hoogte zijn van andere zorgaanbieders in de regio.
Om deze situatie te doorbreken adviseert de NZa vooral te investeren in betere voorlichting aan de cliënt en meer transparantie over de kwaliteit van de verschillende zorgaanbieders.
Ten aanzien van het eerste punt zijn initiatieven gaande bij zorgkantoren om het beschikbare zorgaanbod meer transparant te presenteren op hun website. Ten aanzien van het tweede aspect komen binnenkort de kwaliteitsindicatoren beschikbaar, die zijn ontwikkeld in relatie tot het kwaliteitskader verantwoorde zorg.
Met betrekking tot de marktconcentratie constateert de NZa dat geen wezenlijke veranderingen zijn opgetreden ten opzichte van de situatie 2005-2006. In de regio is veelal sprake van concentratie van het zorgaanbod bij een beperkt aantal grote aanbieders. Wel constateert de NZa dat de concentratie aan de aanbodzijde licht is gedaald ten opzichte van 2005 en het aantal nieuwe aanbieders is toegenomen. Ook kopen zorgkantoren meer zorg in op basis van een vergelijking van relatieve prestaties van zorgaanbieders. De Nza geeft aan dat dit laatste aspect in haar toezicht extra aandacht zal krijgen, waarbij zij specifiek zal letten op het feit of de criteria die zorgkantoren hanteren bij de inkoop van zorg geen belemmering vormen voor nieuwe toetreders.
Mijn conclusie is dat Versatility moet opereren in een zorgmarkt waarin historisch gezien een aantal grote aanbieders actief zijn. Dit maakt het niet eenvoudig voor nieuwe toetreders om een marktpositie te veroveren. De Nza ziet echter ook positieve tendensen waarbij steeds meer nieuwe aanbieders de markt betreden en ook de zorgkantoren meer ruimte bieden aan nieuwe aanbieders.
De Staatssecretaris van Volksgezondheid,
Welzijn en Sport,
mw. dr. J. Bussemaker