Startbijeenkomst forensisch psychiatrisch toezicht
Speech Staatssecretaris Albayrak bij kick-off forensisch psychiatrisch toezicht, 19 mei 2008 te Utrecht.
Dames en heren,
Welkom allemaal bij deze bijeenkomst, hier in Utrecht. Een bijzondere bijeenkomst wat mij betreft. Want vandaag zetten we namelijk weer een belangrijke stap vooruit om de veiligheid in de samenleving verder te vergroten. Ik, en met mij het kabinet, zien dat als een centrale opdracht.
Vandaag zal ik het startsein geven voor de testfase van het forensisch psychiatrisch toezicht. Een essentieel onderdeel voor de verbetering van het tbs-systeem. Eerder dit jaar is al de termijn van de voorwaardelijke beëindiging van de dwangverpleging verlengd van 3 naar 9 jaar. Tbs-gestelden kunnen nu langs de weg van de geleidelijkheid gedurende een langere periode worden gevolgd.
Van minstens zo groot belang is de invulling van de verlenging van deze termijn. En dan hebben we het natuurlijk over het toezicht op tbs-gestelden. Het toezicht houden vergt veel kennis van de tbs-gestelde en forensisch psychiatrische expertise. Dit vraagt naar mijn idee niet alleen om samenwerking tussen forensisch psychiatrische centra en reclasseringsorganisaties. Maar ook om daadwerkelijke betrokkenheid van het forensisch psychiatrisch centrum bij het reclasseringstoezicht. En andersom. De reclassering moet al binnen de kliniek betrokken worden bij de start van de resocialisatie. Zij hebben daarbij aanvullende en in elkaar overlopende toezichttaken.
We hebben in de afgelopen jaren veel ervaring opgedaan en onderzoek verricht. En het blijkt dat we het toezicht op tbs-gestelden met enkele essentiële aanpassingen nog beter kunnen maken. Deze nieuwe vorm van toezicht op tbs’ers noemen we forensisch psychiatrisch toezicht. Omdat zowel de forensisch psychiatrische centra breder worden ingezet als het reclasseringstoezicht wordt versterkt. En ook omdat ze tijdens de hele resocialisatie gezamenlijk optrekken. Ook andere instellingen zijn hierbij betrokken, zoals de ggz en forensische poliklinieken. En externe partijen, zoals het Openbaar Ministerie en de rechter. Van hen allemaal verwachten we dat ze over de schutting van hun eigen organisatie kijken, samenwerken en hun kennis delen.
Voordeel van deze nieuwe vorm van werken is dat de reclassering al eerder contact heeft met de tbs-gestelde. Zo leren ze die eerder en beter kennen. De reclassering kan op deze manier relevante informatie verzamelen. Bijvoorbeeld over symptomen en signalen die aan hernieuwd delictgevaar voorafgaan. Dit verstevigt het risico-management tijdens de resocialisatie. Ook kan op die manier de resocialisatie tijdig worden voorbereid door de reclassering, als het gaat om het regelen van zorg, inkomen en huisvesting.
Aan de andere kant gaan de forensisch psychiatrische centra mee naar buiten. Zij krijgen een rol in toezicht en behandeling tijdens het proefverlof en de voorwaardelijke beëindiging. Zo kunnen we hun kennis langer gebruiken en, in crisisgevallen, kan de tbs-gestelde direct worden opgenomen in de inrichting.
Verder wordt de reclassering beter toegerust op haar taak en zullen alleen die reclasseringswerkers toezicht houden die hiervoor zijn opgeleid. Daarnaast draait de reclassering een 24 uurdienst en wordt meer tijd vrij gemaakt voor toezicht.
Hiermee willen we bereiken dat de tbs-gestelde terugkeert in de maatschappij, zonder dat dit ten koste gaat van de veiligheid van anderen. En daar bevinden we ons in een spanningsveld. Want met deze terugkeer, de resocialisatie, gaat gepaard met steeds meer vrijheden. En alleen als we de tbs-gestelde goed controleren en begeleiden kunnen we misdrijven voorkomen. Dit vraagt om een goed en effectief toezicht, zonder abrupte overgangen in vrijheden en om samenwerking tussen alle betrokken instanties. Veiligheid creëer je samen.
Het forensisch psychiatrisch toezicht biedt bij uitstek de mogelijkheid dat iedere organisatie vanuit zijn invalshoek de gewenste expertise kan inbrengen. Het forensisch psychiatrisch toezicht is in feite een multidisciplinaire vorm van toezicht. Deze bundeling van kennis en informatie leidt tot een breder opgesteld risicomanagement.
De voordelen van het forensisch psychiatrisch toezicht kunnen risico’s op recidive helpen voorkómen of verminderen. En het kan een bijdrage leveren aan betere doorstroom en resocialisatie van onze tbs-gestelden.
Dames en heren,
Tbs-gestelden kunnen alleen terugkeren in de samenleving als het risico voor de maatschappij is teruggebracht tot een aanvaardbaar niveau. Adequaat toezicht op tbs-gestelden is noodzakelijk om de tbs-maatregel met succes te beëindigen. Dit is van belang voor de geloofwaardigheid van het tbs-stelsel. Toezicht is daarnaast een belangrijk middel bij de behandeling en reïntegratie van tbs-gestelden. Het forensisch psychiatrisch toezicht biedt kansen op snelle en verbeterde uitstroom van tbs-gestelden, zodat zij beter maatschappelijk functioneren waarbij de veiligheid van de samenleving voorop staat. Het is de verbindende schakel tussen de behandeling in de kliniek en het toezicht door de reclassering.
Bereidheid om over de grenzen van de organisatie heen te kijken is een vereiste om tot adequate beveiliging van de samenleving te komen. Uit mijn ervaring als lid van de commissie Visser is mij duidelijk geworden dat deze bereidheid bij alle partijen aanwezig is. Uw aanwezigheid hier onderstreept dat nog eens. De uitvoering van het forensisch psychiatrisch toezicht legt, in samenwerking met alle betrokken partijen, een stevig fundament voor het verder vergroten van de veiligheid.
Na mij zal de projectleider Willem Zandbergen u zo alles vertellen over de specifieke inhoud van het forensisch psychiatrisch toezicht en het vervolg na deze kick-off. Op ons allen rust nu een grote verantwoordelijkheid, want de samenleving, de media en de politiek houden de TBS sector scherp in de gaten. Een incident of een ontsnapping komt meteen in het nieuws. En mensen staan meteen met een oordeel klaar. Wat mij betreft niet altijd terecht. Want de nadruk ligt vaak op incidenten, terwijl het grotere plaatje is dat wij goed werk doen. Dat u goed werk doet, en daar mag u trots op zijn.
Ik ben u dankbaar voor uw inzet voor deze testfase en wens u een informatieve middag toe waarin u veel ervaringen kunt uitwisselen.
Dank aan de medewerkers van de reclasseringorganisaties en justitie die het georganiseerd hebben. En veel plezier!