Nieuwe wijze van toezicht op uitstroom tbs-gestelde
De tbs-kliniek en de reclassering worden in de toekomst gezamenlijk verantwoordelijk voor het toezicht op tbs-gestelden die na behandeling terugkeren in de samenleving. Nu zijn beide organisaties nog ieder verantwoordelijk voor een afzonderlijk deel van het uitstroomtraject. Door de nieuwe werkwijze van het forensisch psychiatrisch toezicht (fpt) wordt de overgang van behandeling naar resocialisatie meer geleidelijk vorm gegeven en daardoor beter gewaarborgd: het werk van de reclassering begint binnen en de expertise van de kliniek gaat mee naar buiten. Daarmee levert het verbeterde toezicht een bijdrage aan de maatschappelijke veiligheid, als ook aan de door- en uitstroom van tbs-gestelden in de kliniek.
Op een bijeenkomst in Utrecht heeft staatssecretaris Albayrak (Justitie) vandaag het startsein gegeven voor de testfase van het forensisch psychiatrisch toezicht. In de komende periode gaan tien tbs-klinieken en de drie reclasseringsorganisaties de nieuwe werkwijze in de praktijk beproeven. Op basis van deze ervaringen en een onafhankelijke evaluatie door het WODC zal het fpt verder worden ontwikkeld. De landelijke implementatie is voorzien voor de tweede helft van 2009.
De ontwikkeling van het forensisch psychiatrisch toezicht is de uitwerking van één van de aanbevelingen van de commissie Visser, die in 2006 onderzoek deed naar het tbs-stelsel. De commissie constateerde dat de expertise van de reclassering nu vaak niet toereikend is om effectief toezicht te kunnen houden op een tbs-gestelde. Ook beschikt de reclassering over te weinig kennis over de individuele tbs-gestelde. Om dit probleem te verhelpen is alleen meer samenwerking niet voldoende. De commissie achtte het ook nodig dat de kliniek daadwerkelijk bij het reclasseringstoezicht wordt betrokken.
In de nieuwe werkwijze wordt de reclassering ingeschakeld op het moment dat de kliniek van oordeel is dat gestart kan worden met de resocialisatie. Dit is veelal tijdens het verloftraject van de tbs-gestelde. Door de vroege betrokkenheid kan de reclassering informatie verzamelen en ervaring op doen met de tbs-gestelde, voordat deze daadwerkelijk terugkeert in de samenleving. Hierdoor kan de reclassering tijdens het toezicht beter een dreigende terugval onderkennen en maatregelen treffen. Ook kan de reclassering eerder beginnen met de praktische voorbereiding van de terugkeer in de samenleving, bijvoorbeeld waar het gaat om huisvesting, inkomen en zorg.
De klinieken krijgen op hun beurt een nadrukkelijke rol in het toezicht tijdens het proefverlof en de voorwaardelijke beëindiging van de tbs-gestelde. De inbreng van de expertise van de kliniek draagt in deze fase bij aan de versterking van de risicotaxatie en de afwegingen met betrekking tot eventuele veiligheidsaspecten. De kennis, die de kliniek tijdens de intramurale behandeling over de tbs-gestelde heeft opgebouwd, gaat zo niet verloren.
De nieuwe werkwijze leidt ook tot een verdere professionalisering van de reclasseringsorganisaties. Zo zullen alle medewerkers in het kader van het forensisch psychiatrisch toezicht aanvullende opleidingen krijgen en wordt er bij de reclassering een 24-uurs bereikbaarheidsdienst ingericht, zodat op elk moment voortvarend op risico’s of incidenten kan worden gereageerd. In 2007 is het beschikbaar aantal uren voor het toezicht op tbs-gestelden al verdubbeld. Daarnaast heeft de Eerste Kamer in november 2007 ingestemd met de verlenging van de voorwaardelijke beëindiging van de tbs tot negen jaar.