Instituut voor Autobranche en Management
Alleen de uitgesproken tekst geldt.
Beste mensen,
Als minister van Verkeer en Waterstaat heeft de bereikbaarheid en doorstroming van Nederland mijn hoogste prioriteit. En dat is niet alleen omdat het voor de mensen prettig is om een beetje door te kunnen rijden. Een vlot verlopend verkeer is ook essentieel voor onze economie. Onze steden en industriegebieden moeten bereikbaar zijn. Zonder verkeer geen handel, en zonder handel geen welvaart. Goederenvervoer is daarbij natuurlijk belangrijk, zoals de leverancier van de supermarkt, maar ook de zakenman, de klant die naar de meubelboulevard gaat en last but not least de werknemer, ze moeten allemaal op hun bestemming arriveren. Hierbij is het gemotoriseerde verkeer niet weg te denken.
Over een jaar of tien zullen jullie op allerlei plekken in het land op verantwoordelijke functies zitten. Ik vroeg me af: staan jullie er wel eens bij stil hoe mobiliteit er tegen die tijd uit zal zien, en wat de rol van de auto daarbij zal zijn? Het verkeer ziet er nu heel anders uit dan pakweg vijftig jaar geleden. En het ligt voor de hand dat zaken als verkeersveiligheid, milieu en bereikbaarheid in, zeg, 2020 weer een heel andere dimensie hebben. Ik ben erg benieuwd hoe jullie de toekomst zien in jullie eigen werkveld. Ik geef op een drietal vlakken een voorzet, al zeg ik er meteen met een knipoog bij: hier kunnen geen rechten aan ontleend worden.
Eerst de files.
Tegen 2020 zijn aantal en lengte van de files verminderd ten opzicht van nu, omdat mensen anders betalen voor mobiliteit. Wie weinig rijdt betaalt minder, wie veel rijdt betaalt meer. En rijden in daluren en op rustige wegen is goedkoper dan op drukke tijden en drukke wegen.
Er is meer ruimte op het Nederlandse wegennet, ook omdat wegen flink wat sneller worden aangelegd dan in het begin van de 21ste eeuw. Een slim advies van de heer Elverding heeft daarvoor de weg gewezen. De tijd die het duurt om te besluiten dat we een weg gaan aanleggen, is met de helft verminderd.
Ook in 2020 staan ongevallen helaas nog aan de basis van een flink aantal files. Maar mensen zijn zich daar tegen die tijd beter van bewust en gaan bij ongeluk met alleen blikschade snel naar de eerste parkeerplaats om de schade af te handelen. Omdat dat veiliger is én beter voor de doorstroming is. Ook agressief en hufterig rijgedrag komt minder voor. Simpelweg omdat mensen die zich hier meermalen of ernstig aan schuldig hebben gemaakt op gedragscursus worden gestuurd. Dit haalt de rotte appels uit de mand. Daardoor wordt het veiliger op de weg en dat levert weer een directe bijdrage aan filebestrijding.
Over tien jaar is de auto nog steeds een onderdeel van het fileprobleem. Maar tegelijkertijd worden de auto en zijn bestuurder veel meer een deel van de oplossing. Ten eerste door het gedrag van de automobilist. Mensen werken niet meer persé van 9 tot 5, werken vaker thuis, of kiezen voor een slimme combinatie van fiets, openbaar vervoer en auto.
In de tweede plaats wordt de auto zélf ook een wapen in de filebestrijding omdat de techniek dat mogelijk maakt. Er is een systeem dat die auto’s aan elkaar koppelt. Auto’s rijden altijd op de juiste afstand van elkaar, en met gelijke snelheid. En zodra de voorste auto remt, doet de tweede auto dat gelijktijdig en met dezelfde kracht. Zo benutten we de infrastructuur beter en voorkomen we files.
Verder weet je als bestuurder zowel op de snelweg als op het onderliggende wegennet exact op welke plek het verkeer vast staat, en krijg je automatisch een advies op maat om een andere route of een ander vervoermiddel te nemen.
De volgende vraag is: hoe staat het met de verkeersveiligheid anno 2020? Per jaar overlijden nog steeds ongeveer 550 mensen in het verkeer. De overheid blijft zich dan ook voortdurend inzetten voor verkeersveiligheid. Hierbij ligt de focus op de mens en zijn gedrag, op de weg en op het voertuig. Over tien jaar zit de auto vol sensoren die het rijden makkelijker en veiliger maken. Zo kan de auto waarschuwen voor risico’s of zelfs autonoom ingrijpen bij gevaar. Zo helpen het Anti Blokkeer Systeem en Electronic Stability Control de auto onder controle te houden onder lastige omstandigheden, bijvoorbeeld bij plotseling uitwijken of remmen op een glad wegdek. De Automatic Cruise Control helpt bij het afstand houden. De toepassingen die bestuurders helpen binnen hun rijstrook te blijven en aan een veilige snelheid te houden zijn over een decennium volledig ingeburgerd.
Auto’s kunnen met elkaar communiceren en dat komt de veiligheid ten goede. Zo kan een auto die een verkeerslicht nadert dat op groen staat een signaal krijgen dat van de andere kant een auto met te hoge snelheid nadert. De auto met het groen stoplicht remt dan automatisch en voorkomt een botsing.
In mijn toekomstvisie is ook het alcoholslot een geaccepteerde maatregel. Het slot wordt in de auto gemonteerd bij notoire alcoholovertreders, maar ook in de auto van mensen die, al is het voor de eerste keer, met een promillage van 1,3 of meer worden betrapt. Eerst blazen, dan rijden. Iets soortgelijks is er voor de de hardleerse wegpiraat: de snelheidsbegrenzer.
Ten slotte wil ik nog iets zeggen over de duurzaamheid anno 2020. De CO2-uitstoot van de hele vervoerssector is tegen die tijd al flink lager dan nu. De Nederlandse overheid heeft daar onder andere aan bijgedragen met het programma ‘De Auto van de Toekomst’. Daardoor zijn innovaties voor stille, schone, zuinige, slimme en veilige mobiliteit versneld in Nederland op de markt gekomen. Veel auto’s op de Nederlandse wegen zijn in 2020 geluidsarm en stoten weinig of zelfs geen broeikasgassen en fijnstof uit. De automobilist kiest daarmee eieren voor zijn geld, want auto’s die meer vervuilen zijn duurder dan schone auto’s, ook dankzij Anders betalen voor Mobiliteit. Zo draagt de automobiliteit bij aan leefbaarheid en duurzaamheid.
Het bedrijfsleven heeft over tien jaar de duurzame automobiliteit blijvend ontdekt, en de initiatieven blijven de markt overspoelen. Auto’s op biobrandstoffen, aardgas en waterstof zijn heel normaal. Wat ooit begon met de Toyota Prius, die rond 2008 de laagste CO2-uitstoot van de benzineauto’s had, is niet meer te stoppen. De markt heeft in de smiezen dat duurzaamheid concurrentievoordeel biedt, en doet daar z’n voordeel mee.
Beste mensen,
Nu zitten jullie nog in de collegebanken, maar straks moeten jullie inspelen op de maatschappelijke ontwikkelingen en de wensen van de consument. Daarvoor krijgen jullie hier de nodige kennis aangereikt. Het is voor ons allemaal – maar zeker voor jullie als autospecialisten – de uitdaging om de toenemende mobiliteit zo makkelijk, schoon, zuinig en veilig mogelijk te laten verlopen.
Het stelt mij gerust dat er weer een generatie klaar staat om die uitdaging aan te gaan. Ik heb jullie een beeld geschetst van hoe het zou kunnen gaan. Ik besef natuurlijk ook wel dat veranderingen in menselijk gedrag tijd kosten. En wat de toepassing van nieuwe technologie aangaat: zo’n systeem waarbij de auto één grote sensor is, is vooralsnog toekomstmuziek. Niet eens zozeer vanwege de techniek, maar vooral ook wat betreft de morele kant van het verhaal. Want in hoeverre moeten en willen we gaan in het inleveren van persoonlijke vrijheid ten behoeve van de veiligheid en doorstroming van het verkeer? Op die vraag heb ik geen pasklaar antwoord. Dat lijkt me een mooie aftrap voor de discussie. Wat vinden jullie daarvan?