NOS, Gesprek met de minister-president, Nederland 1

KOCKELMANS:
De Birmese autoriteiten neen hulpgoederen in beslag, klopt dat?

BOS:
Dat klopt.

KOCKELMANS:
Die drukken ze achterover?

BOS:
Ja, en we weten niet wat ze er mee doen, maar weten wel dat die hulpgoederen dus niet terecht komen bij de mensen die het hard nodig hebben. Totaal onacceptabel.

KOCKELMANS:
Zijn het ook Nederlandse hulpgoederen?

BOS:
Ik weet niet waar de hulpgoederen waar hier sprake van is vandaan komen, maar de bottom-line blijft het zelfde: er zijn daar tienduizenden mensen in nood, er zijn talloze landen en hulporganisaties die daar helpen, maar de Birmese autoriteiten werken gewoon niet mee. Dat is schandalig.

KOCKELMANS:
En wat kan de Nederlandse regering doen om dat te bespoedigen?

BOS:
Niet zo geweldig veel. We moeten er ten eerste geen misverstand over laten bestaan dat wij bereid zijn te helpen. We hebben er extra geld voor uitgetrokken, 1 miljoen euro. Ook Nederlandse hulporganisaties proberen van alles te doen. Ten tweede moeten wij ons aansluiten en onze rol goed proberen te spelen, hoe bescheiden ook, bij internationale organisaties die druk uitoefenen als de EU en VN. En misschien dat andere landen in de regio invloed kunnen hebben, China bijvoorbeeld.

KOCKELMANS:
Dat zou via de Veiligheidsraad kunnen. Dat is een voorstel van de Franse minister van Buitenlandse Zaken, Kouchner. Vindt u dat een goed idee?

BOS:
Ja, alleen weten we in dit soort verhoudingen dat het alleen maar werkt als je de Chinezen ook mee hebt. Die zul je waarschijnlijk eerst achter de schermen moeten benaderen. Dat diplomatieke circus draait op dit moment volop. Maar iedereen is zich ervan bewust dat hier een humanitaire ramp van ongekende omvang zich voordoet.

KOCKELMANS:
Hoe kwalificeert u het eigenlijk, dat achterover drukken van hulpgoederen?

BOS:
Minister Verhagen heeft eerder deze week het woord schandalig gebruikt. Dat herhaal ik hier eigenlijk. Ik vind het niet te geloven, onacceptabel, schandalig dat op het moment dat tienduizenden mensen in grote nood verkeren, tallozen bereid zijn om te helpen, da die hulp dan geen kans krijgt.

KOCKELMANS:
Kunt u uitsluiten dat van die 1 miljoen die wij ter beschikking stellen straks ook hulpgoederen die kant uitgaan die in beslag genomen worden?

BOS:
Ik kan niks uitsluiten. Ik weet wel dat wij proberen zeker te stellen op allerlei manieren dat het geld dat wij beschikbaar stellen ook echt terecht komen bij de mensen die het hard nodig hebben.

KOCKELMANS:
Kortom, u ergert zich kapot, maar kan eigenlijk niet zoveel doen?

BOS:
Da hele kleine gaatje dat we hebben, dat hele kleine beetje dat we kunnen doen, dat proberen we te benutten. Maar we zijn op het wereldtoneel een kleine speler, we zullen het nu toch even van de grote jongens moeten hebben: de secretaris-generaal van de VN, de Chinese autoriteiten. Ik denk eigenlijk dat er alom grote verontwaardiging is, dus de druk op de Birmese autoriteiten zal alleen maar toenemen.

KOCKELMANS:
Er is morgen wel een referendum?

BOS:
Volgens mij is dat nu niet de juiste prioriteit. Zorg nu eerst dat je alle mensen helpt en vergeet even al het andere.

KOCKELMANS:
Schande?

BOS:
Ja.

KOCKELMANS:
U bent minister van Financiën. Dat betekent dat u het hartstikke leuk vindt om veel belasting binnen te krijgen, toch?

BOS:
Nou…..ja. Ik vind het vooral leuk om het aan goede dingen uit te geven. Er blijft dus nooit lang geld in de schatkist hangen.

KOCKELMANS:
Nu krijgt u veel belasting binnen als mensen een nieuwe auto kopen, de zogenaamde bpm. Nu zegt het CPB: die moet je vooral handhaven, ook als we straks aan kilometerbeprijzing gaan doen, want anders dan gaat het nadelige consequenties hebben voor onze welvaart. Blijft die bpm bestaan?

BOS:
Het CPB zegt een heleboel andere dingen ook. Ze zeggen bijvoorbeeld ook dat als je bpm afschaft of gedeeltelijk afschaft en een kilometerprijs introduceert, dat dat beter is voor het milieu. Milieu is natuurlijk ook welvaart.

KOCKELMANS:
Ze zeggen ook: als je bpm afschaft en verdisconteert in die kilometerprijs, dan wordt het autorijden zo duur, dan laten mensen hun auto staan. Dat is slecht voor de economie.

BOS:
Da ligt eraan in welke mate het gebeurt. Soms laten mensen de auto ook staan omdat het eigenlijk ook niet erg is, of omdat ze een alternatief hebben. Dan is het dus helemaal niet slecht voor de economie dat het gebeurt, maar wel goed voor het milieu. Om al dat soort effecten door te rekenen, op basis van allerlei scenario's - schaf je de bpm helemaal af of schaf je hem slechts een beetje af, of iets daartussenin?- hebben we die studies laten doen. Dat hopen we dan nu binnen een paar weken bij elkaar te vegen tot een definitief kabinetsstandpunt.

KOCKELMANS:
Maar zoals het nu ligt?

BOS:
Als het aan mij ligt krijgt u over een paar weken van mij te horen wat ik ervan vindt.

KOCKELMANS:
Dus u kunt niet zeggen of die bpm sneuvelt?

BOS:
Ik ga er nu niets over zeggen.

KOCKELMANS:
Ik vraag het omdat minister Eurlings eerder heeft gezegd: wat mij betreft mag die bpm grotendeels worden afgeschaft, dan houden we een klein voetje over. Ik neem aan- het kabinet spreekt met één mond- dat u dat met hem eens bent?

BOS:
Zeker, en we zullen even kijken hoe klein of hoe groot dat voetje moet zijn. Dan kijken we naar allerlei zaken: de gevolgen voor de schatkist, voor de automobilist, maar ook naar wat gebeurt in de showroom. Staatssecretaris De Jager heeft milieuzuinige auto's een stuk goedkoper gemaakt dan vuile auto's. Dat blijkt te werken als je de bpm daarvoor gebruikt. De vraag naar zuinige auto's is enorm verbeterd en de vraag naar niet-zuinige auto's is verslechterd. Dan heb je wel iets in handen met die belasting om te zorgen dat ons wagenpark schoner wordt. Dus we gooien wat dat betreft niet een instrument zomaar weg zonder ons eerst heel goed te vergewissen. Daar hebben we nog even tijd voor nodig.

KOCKELMANS:
Maar u zei net dat het eens bent met minister Eurlings. Die zei: het wordt grotendeels afgeschaft en we houden een voetje over.

BOS:
We bouwen nu al 25% van die belasting af. We gaan wat mij betreft verder. Hoe snel precies en waar het eindigt, daar hopen we binnen een paar weken een beslissing over te nemen.

KOCKELMANS:
Maar het streven is wel om die bpm verder af te bouwen?

BOS:
U hoort precies wat ons streven is en hoe snel we het gaan doen over een paar weken.

KOCKELMANS:
Het is vandaag de dag van Europa. Zelf nog ergens een blauwe vlag gehesen vandaag?

BOS:
Nee, zelf niet. Ik heb er wel een paar zie hangen.

KOCKELMANS:
Europa is belangrijk vindt u. De betrokkenheid van burgers bij Europa laat nogal te wensen over, toch?

BOS:
U zegt dat zo, maar er is vandaag ook onderzoek verschenen waaruit blijkt dat de steun van de Nederlandse bevolking voor het feit dat we lid zijn van de EU nog nooit zo hoog is geweest sinds 1994. Mensen vinden het dus belangrijk dat we meepraten en meedoen in Europa, vinden het belangrijk dat we in Europa over zaken als milieu of terrorismebestrijding samen afspraken maken, omdat iedereen kennelijk ziet dat je in je eentje als klein landje niets bereikt. Wat je ook ziet is dat men in toenemende mate zegt dat er een aantal gebieden zijn waar Europa vanaf moet blijven: hoe we onze ziekenhuizen runnen, ons onderwijs, onze belastingen. Daarvan zeggen we: Europa, dat doe we zelf wel, blijf daar vanaf.

KOCKELMANS:
Sterk leiderschap in Europa is misschien wel van belang?

BOS:
Ja.

KOCKELMANS:
Er komt aan het einde van dit jaar een Europese president, die wordt gekozen. Nou zou de Franse president Sarkozy hebben gezegd dat hij zijn steun aan Blair intrekt. Zou Jan-Peter Balkenende een geschikte kandidaat zijn?

BOS:
Ik weet niet of gij wil en ik denk ook niet dat het verstandig is als ik daar nu op dit moment iets over zou zeggen.

KOCKELMANS:
Is hij geschikt?

BOS:
Hij is uiteraard geschikt. Hij is één van de politici die inmiddels alweer lang meeloopt in Europa. Maar nogmaals, of een Nederlandse kandidatuur aan de orde is of minister-president Balkenende zich daarvoor zou moeten c.q. zou willen kandideren, ik ga er gelukkig niet over. Of er andere kanshebbers zijn weet ik op dit moment ook niet. Bij dit soort situaties in Europa geldt dat je beter maar zo lang mogelijk de kaarten aan de borst kunt houden. Op het einde kijken we wel wie er het beste voorstaat.

KOCKELMANS:
Die kaarten op de borst houden doe je als je kans wil maken.

BOS:
Nee, dat doe je ook omdat je soms invloed kunt uitoefenen op wie het wordt.

KOCKELMANS:
Maar zijn naam circuleert?

BOS:
Dat zegt u. Ik lees een heleboel namen in de kranten en ik wacht rustig af wie er straks overblijft.

KOCKELMANS:
Als het verzoek onze kant op zou komen dan is dat natuurlijk een buitengewoon eervol verzoek. Iets dat je niet snel weigert lijkt me zo?

BOS:
Het is in ieder geval een buitengewoon eervol verzoek.

KOCKELMANS:
Zou hij te missen zijn in het kabinet?

BOS:
U moet het mij maar niet kwalijk nemen als ik op die vragen nu geen antwoord ga geven. Ik weet niet of het aan de orde is, of het aan de orde komt, ik weet niet of hij wil, ik weet niet wie de andere kandidaten zijn, ik weet er eigenlijk helemaal niks van.

KOCKELMANS:
Tot slot: welke regel heeft u eigenlijk afgeschaft vandaag?

BOS:
Moet ik even goed nadenken welke dat nu weer is geweest. We hebben vandaag op het gebied van het hoger onderwijs en de vraag of wetenschappelijke instellingen ook meer vrijheid krijgen om studenten binnen te halen, bijvoorbeeld bij vormen van selectie, daar hebben we een aantal belemmeringen weggehaald.
(letterlijke tekst, ongecorrigeerd, TO)