In ontvangstname tussenrapport Markerneer/IJmeer
Alleen de uitgesproken tekst geldt.
Dames en heren,
Vorige week heeft het Intergovernmental Panel on Climate Change in Boedapest een rapport gepubliceerd. Hierin zetten zij nog eens de gevolgen van de klimaatverandering voor water op een rijtje. De conclusies uit dat rapport liegen er niet om. Het IPCC verwacht dat de rivieren nog hogere afvoeren te verwerken zullen krijgen en dat Nederland ook tegelijkertijd te maken zal krijgen met periodes van droogte. Zo wijst het rapport ons er nog eens op dat we om meerdere redenen zuinig moeten zijn op dit water in het hart van Nederland.
U had daarom geen betere locatie kunnen kiezen om dit rapport aan mij te overhandigen. Hier aan de rand van het Markermeer is duidelijk te zien hoe prachtig dit gebied is. Wat we niet zien, is dat dit gebied echt ontwikkeld moet worden, wil het weer een aantrekkelijke habitat zijn voor vogels en vissen. Aan ons de taak om dit meer, samen met het IJmeer, ook prachtig te houden. Nederland verdient een prachtig Blauw Hart. De toekomstvisie die u mij vandaag aanbiedt, zie ik als een belangrijke eerste mijlpaal op weg naar een definitieve visie op dit gebied. Ik wil u daarom hartelijk danken voor dit rapport, ik waardeer het duurzame en inspirerende karakter ervan.
De ontwikkeling van de Toekomstvisie op het IJmeer-Markermeer is een project uit het programma Randstad Urgent, waarin Rijk en regio samen de schouders eronder zetten om urgente problemen in de Randstad aan te pakken. De ontwikkeling van het Markermeer en het IJmeer staat niet op zichzelf. Het vormt een onderdeel van het gehele IJsselmeergebied waarvoor een beleidskader in voorbereiding is. Bovendien zal het Rijk in samenhang in 2009 een richtinggevend besluit nemen over het Randstad Urgent-project Schaalsprong Almere 2030.
Het is mooi dat het rapport uitgaat van zo’n ambitieuze ecologische ontwikkeling met uiteindelijk grootschalige natuur met grote moeraszones en langs de kust overgangszones van land naar water. Dit zal moeten leiden tot een ecologisch systeem dat robuust en veerkrachtig is.
Ik zie het rapport als een tussenstap, omdat er nog een aantal belangrijke vragen open staat. Wie financiert bijvoorbeeld de voorgestelde maatregelen? Maar ook: wat zijn de consequenties voor andere functies zoals recreatie, ruimtelijke ontwikkeling en veiligheid? Waar mogelijk moeten we functies op het gebied van water met elkaar te combineren. Ook ontbreekt nog kennis over de effecten van natuurmaatregelen op het robuust maken van het ecosysteem zoals dat in dit gebied is voorzien. Om in die leemte te voorzien nemen we vandaag alvast een belangrijke stap met de start van de Natuurfabriek, waar ik zo op terug kom.
Die open vragen die ik noemde, betekenen dat er nog werk aan de winkel is. Het toekomstperspectief wordt verder ingevuld in een aantal varianten, waarbij we kennislacunes samen gaan opvullen.
Dames en heren,
Tegelijkertijd met uw inspanningen zijn we intensief bezig met de toekomst van het IJsselmeergebied als geheel. In het Beleidskader IJsselmeer zullen beslissingen worden genomen die direct invloed hebben op de ontwikkeling van het Markermeer-IJmeer. Daar zullen wij, ook samen met anderen, de komende paar maanden verder over van gedachten wisselen. Op hoofdlijnen zitten we volgens mij op dezelfde koers.
We gaan bij het IJsselmeer voor een klimaatbestendig en veilig watersysteem, een vitaal en robuust ecosysteem en een hoogwaardige ruimtelijke inrichting voor alle delen van het IJsselmeergebied. Daarbij kunnen we zeker niet voorbij gaan aan het eigen karakter en dynamiek van de verschillende delen van het gebied.
Het beleidskader voor het IJsselmeer zal voor het IJsselmeergebied de grote lijnen aangeven. Het nu voorliggende rapport vormt goede input voor dat beleidskader. Bij het opstellen daarvan moeten we rekening houden met nog bestaande onzekerheden zoals bijvoorbeeld de daadwerkelijke toename van de zeespiegelstijging. De verandering van het klimaat betekent dat we de besluiten die we nu nemen moeten plaatsen in het perspectief van de komende eeuw. Het toekomstige waterpeil is een belangrijke sleutel voor mogelijke ontwikkelingen. In het onderzoek dat nu wordt uitgevoerd, is peilverschil tussen het peil van het Markermeer/IJmeer en het IJsselmeer een belangrijk aandachtspunt. Het vraagstuk van de toekomstige zoetwatervoorraad van Nederland speelt hierbij natuurlijk een rol. Een definitief besluit over het waterpeil is nu niet mogelijk. Daarvoor moeten nog teveel mogelijke gevolgen in beeld worden gebracht. De komende tijd wil ik hier ook met u intensief over spreken.
Dames en heren,
Robuuste toekomstvisies goed in de steigers zetten kost tijd. De druk blijft groot om tempo te houden en met dit rapport hebben we weer een mooie stap gemaakt. Daarom is het ook goed dat we vandaag de Natuurfabriek officieel starten. Deze pilot moet kennis opleveren over de effecten van natuurmaatregelen op het robuust maken van het ecosysteem in dit gebied en zal ook laten zien hoe we de kosten zo effectief mogelijk houden. Ik ben blij dat deze pilot nu van start kan gaan en ik ben benieuwd naar de resultaten. En laten we vooral niet vergeten dat maatregelen die straks worden uitgevoerd – in het kader van kennisvergaring - ook al concreet bijdragen aan een meer robuust ecologisch systeem. Twee vliegen in één klap.
Een gezond Blauw Hart in Nederland, het is een mooi perspectief om samen naar toe te werken.
Dank u wel