Persoonsgebonden verlof voor gedetineerden
In 2009 worden de regelingen voor algemeen en regimair verlof voor gedetineerden vervangen door een nieuwe regeling voor persoonsgebonden verlof. Het verlof is dan niet langer gekoppeld aan het verblijf in een bepaald regime, maar wordt toegekend op grond van een individueel verlofplan. Het persoonsgebonden verlof maakt onderdeel uit van de plannen van staatssecretaris Albayrak (Justitie) voor de modernisering van het gevangeniswezen.
Gedetineerden kunnen op grond van de Penitentiaire Beginselenwet aanspraak maken op verlof. Dit verlof maakt onderdeel uit van de voorbereiding op de terugkeer in de samenleving. De huidige verlofregelingen zijn gekoppeld aan het regime waarin een gedetineerde verblijft of de resterende strafduur. In de nieuwe situatie wordt voor elke gedetineerde een verlofplan opgesteld, waarbij meer rekening kan worden gehouden met de individuele omstandigheden en het gedrag van de gedetineerde. Voor de beoordeling van de verlofaanvraag wordt op dit moment onderzocht op welke wijze risico’s op onttrekking en recidive tijdens het verlof beter kunnen worden ingeschat.
In de nieuwe regeling, die op dit moment wordt uitgewerkt, blijven de huidige weigeringsgronden voor verlof van kracht. Dit betekent dat een gedetineerde niet in aanmerking komt voor verlof indien er bijvoorbeeld sprake is van risico op recidive of onttrekking, gebleken onbetrouwbaarheid in het nakomen van afspraken, het ontbreken van een aanvaardbaar verlofadres of het risico op een ongewenste confrontatie met het slachtoffer. Ook gedetineerden die na detentie als ongewenst vreemdeling het land moeten verlaten en gedetineerden die naast de vrijheidsstraf ook een tbs-maatregel hebben, komen niet voor verlof in aanmerking.
Praktijk
Om de toepassing van het verlof te verbeteren is de Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI) in 2007 het project Verbetering Verlofpraktijk gestart. Het project richt zich onder meer op de verbetering van de beoordeling van de verlofaanvragen door aanvullende opleidingen voor de beoordelaars, de ontwikkeling van een nieuw risicotaxatie-instrument en de instelling van verlofcommissies in de inrichtingen. Ook moet het project leiden tot een verbeterde registratie van de verloven.
Daarnaast is per 1 februari ook een nieuwe regeling Melding ongeoorloofde afwezigheid van kracht geworden. De regeling stelt nadere regels voor een uniforme aanpak en melding van ontvluchtingen en onttrekkingen binnen DJI.
Het aantal onttrekkingen aan het verlof is in 2007 verder afgenomen. Het aantal daalde van 461 in 2006 naar 353 in 2007. Van deze 353 onttrekkingen zijn inmiddels 267 gedetineerden weer aangehouden of hebben zichzelf gemeld bij de inrichting. Vorig jaar gingen circa 35.000 gedetineerden op verlof.