Toespraak bij het in ontvangst nemen van de gids Buitenkans

Toespraak | 28-02-2008

Dames en heren,

Hartelijk dank voor deze gids met daarin een enorme hoeveelheid inspiratie voor het landschap in deze regio. Een boekje als dit is met toewijding gemaakt, dat kun je wel zien en daar mag u trots op zijn. Vol foto's en 'ansichten'. En één kaart zegt meer dan tien pagina's met regels en voorschriften.

Net als in veel andere gebieden in ons land is het Twentse landschap een karakteristiek landschap. Hier regeren rust en ruimte. De lucht lijkt schoner. Een of andere hand lijkt te hebben gestrooid met hoeves en landhuizen, die tussen akkers en bossen zijn neergedaald. Het is er 's nachts vast donkerder dan op andere plekken in Nederland.

Dat is immaterieel kapitaal, waar we zuinig op moeten zijn. In het voorbereidingsdossier, dat ik meekreeg, zat nóg meer kapitaal! Twee projecten: het loket buitengebied en het project stadslente, waarbij burgers worden uitgenodigd de mooie, leuke en spannende kanten van de stad te helpen vormgeven. Het is dè manier om ambities op het gebied van wonen, werken, toerisme, landbouw en natuur samen te brengen. En er komen vaak leuke ideeën uit voort. Neem bijvoorbeeld 'Bank zoekt Boer'. Boeren kunnen een gesubsidieerd bankje aan de rand van hun erf zetten.

Ik voorspel: het worden succesprojecten. Omdat iedereen betrokken is en zich betrokken weet. Gedeeltelijk zijn ze dat al, want in Enschede weet u alles van opbouwen. Dat heeft u bewezen in tijden van sociaal-economische neergang en na de vuurwerkramp: Enschede huilt, Enschede schittert. Goede eigenschappen. (Den Haag kan voortbouwen op Enschede.) Ik denk dan ook dat deze projecten, die zeker voorspoed gaan brengen, op meer plekken in Nederland ontstaan. En het mooie is, dat Enschede, getuige dit congres, zijn ervaringen graag deelt met anderen.

Het woord 'voorspoed' wil ik toelichten. Het is een gegeven dat we als mens beter in ons vel zitten als onze woon- en werkomgeving kwaliteit heeft. Hoewel we dat niet iedere dag bewust opmerken. Maar als je burgers vraagt 'wat is kwaliteit', dan vinden ze steevast dat natuur en groen van de omgeving daarbij horen. Onderzoek geeft hen daarin gelijk. Hoe meer groene activiteiten, hoe beter mens, plant en dier zich voelen. Groen is dus een gezonde bouwstof. Vitamine Groen voor de wijk en de stad. Vitamine voor de samenleving. En in de nabije toekomst ook vitamine voor de economie. Voor people, planet en profit.

We weten wel dat groen goed doet. Dat groen moet. Maar we handelen er niet naar. Over een langere periode is bijvoorbeeld te zien dat we steeds minder tijd in de natuur zijn gaan doorbrengen. In Europa neemt de besteding jaarlijks met 1 tot 3 procent af. Onderzoekers wijten dat aan 'videophilia', de liefde voor het computer- of tv scherm. Ik ben dan ook heel benieuwd, mijnheer Van der Zee, of u - samen met uw mensen - ook videophilia helpt genezen! Gewoon door de inwoners en de kinderen van de wijk Velve-Lindenhof iedere dag hun groene vitamines te geven…

Dit congres staat in het teken van stad en land. Om die verbinding kracht bij te zetten, ga ik straks in de wijk Velve-Lindenhof naar de initiatieven kijken. Daarom tot slot nog twee opmerkingen over kinderen en wijken.

Eerst de kinderen, zij hebben de toekomst. Zeker ook als het gaat om stadsrand en buitengebied. Met name in de steden moeten we van hangjongeren naar scharrelkinderen. En dat brengt u hier in praktijk. Scharrelkinderen zijn kinderen die buiten hutten bouwen en kuilen graven. Het zijn ook kinderen die hun omgeving kennen, en die er spelenderwijs medeverantwoordelijkheid voor leren nemen. Die het verband met voedsel leggen, omdat ze in de vakantie wel eens op een boerderij in de buurt hebben meegewerkt. Ze hebben gezien: melk komt niet uit de muur en aardappels groeien niet aan een struik.

Ik vermoed overigens dat het met de kinderen van Enschede wel goed zit. Zij hoeven waarschijnlijk niet naar 'ansichten' van vroeger te kijken om te weten hoe natuur eruit ziet!

Dan de wijk. Een boom of struik is vitamine, Vitamine Groen. Vaak zit er ook een sociale dimensie aan vast. Kijk maar naar de poes die een koolmeesje beloert. De groene uitlopers aan de takken van de boom. Natuurlijk, ergernis over hondenpoep is niet onmiddellijk weg. Maar met groen heb je wel iedere dag een aflevering van een doorlopend verhaal. Het gesprek tussen buurtbewoners vaart er vaak wel bij.

Of neem het trapveldje in het park verderop. Dat kun je zien als een plek voor ontspanning, maar er is ook die extra dimensie: de culturele waarde. Want hoe ouder een park, hoe meer de wortels reiken in de geschiedenis van de stad. Ik heb wel eens horen zeggen dat stadsparken hier teruggaan tot de textielindustrie. Die liet aanvankelijk terreinen achter. De geboren Enschedeër voelt zich daarmee verbonden.

Dames en heren,

U bent gekomen uit betrokkenheid. Bij het buitengebied of het binnengebied. Betrokkenheid brengt verantwoordelijkheid. En verantwoordelijkheid, dames en heren, is kransslagader van de wijken. Af en toe kunnen de bewoners best een hartversterker gebruiken. Eentje waarmee ze zelf duurzame beslissingen kunnen nemen. Te beginnen rond hun huis of bij het onderhoud van tuin of erf.

We kunnen in Den Haag dan wel veel van vitamines, hartversterkers, en bijwerkingen afweten….ze zijn alleen bij u om de hoek te koop. U brengt het allemaal met uw inwoners tot stand. Hopelijk gaat u vandaag met nòg een tas, of liever met een hoofd en hart vol ideeën naar buiten! Enschede verdient het, want 'Eanske is onmeunig mooi'.

Ik dank u wel.