Kabinet bestudeert en beperkt mogelijke risicos staatsfondsen
Staatsfondsen zijn tot nog toe stabiele investeerders gebleken en bestaande wet- en regelgeving biedt een stevig kader voor hun functioneren op de Nederlandse markt, zo blijkt uit een feitelijk onderzoek naar het gedrag van deze fondsen. Gedrag van staatsfondsen uit het verleden biedt echter geen garantie voor de toekomst. Om potentiële risico's verder te beperken, neemt het kabinet aanvullende maatregelen zonder dat deze ten koste gaan van het Nederlandse investeringsklimaat. Daarnaast zet het internationaal in op meer transparantie. De ministerraad heeft daar op voorstel van minister Bos van Financiën en minister Van der Hoeven van Economische Zaken mee ingestemd.
Staatsfondsen zijn investeringsfondsen van buitenlandse overheden. Zowel nationaal als internationaal zijn er zorgen over hun mogelijke gedrag: in hun beleggingsbeleid en aandeelhouderschap zouden ze politieke motieven kunnen nastreven. Uit het onderzoek naar het gedrag van deze fondsen blijkt echter dat er vooralsnog geen aanwijzingen zijn dat ze vanuit andere dan financieel-economische motieven investeren in westerse landen. Staatsfondsen blijken zich te gedragen als stabiele aandeelhouders, gericht op de lange termijn. Internationale verwevenheid biedt ook kansen voor Nederlandse ondernemingen die actief willen worden op de thuismarkten van de fondsen. Al met al dragen staatsfondsen hierdoor bij aan welvaart en financiële stabiliteit.
Risico's die met de staatsfondsen samenhangen, kunnen met het bestaande instrumentarium klein worden gehouden. De publieke belangen in Nederland zijn geborgd via mededingingstoezicht, ondernemingsrecht, financiële toezichtswetgeving en sectorspecifieke wet- en regelgeving. Om potentiële risico's voor de toekomst verder te beperken, heeft het kabinet aanvullende maatregelen genomen in de sfeer van corporate governance (aanscherpen van de verplichtingen van aandeelhouders) en het staatsdeelnemingenbeleid. Daarnaast blijft versterking van het investerings- en vestigingsklimaat belangrijk. Verdergaand beleid, zoals een toets op fusies met een belang voor de nationale veiligheid, wordt nader bestudeerd. Het kabinet is terughoudend protectionistische maatregelen te introduceren die de baten van staatsfondsen beperken en mogelijk leiden tot een tegenreactie waarin andere landen ook beschermingsconstructies optuigen.
In internationale fora zal het kabinet inzetten op het beperken van mondiale onevenwichtigheden en op meer transparantie en een internationale gedragscode. Meer inzicht in het opereren van staatsfondsen is nodig om de aansturing, investeringsactiviteiten en intenties te kunnen monitoren. Dit vraagt om een gedragscode voor staatsfondsen en vereist een mondiale aanpak. Het kabinet heeft de zaak aanhangig gemaakt tijdens de laatste jaarvergadering van het IMF en de Wereldbank. Ook wordt binnen IMF en Wereldbank al ingezet op het identificeren en verspreiden van 'best practices'. Daarnaast zal het kabinet in bilaterale contacten, zoals handelsmissies, aandacht vragen voor het vergroten van de transparantie van de fondsen.