Geen AOW en uitwonende studiebeurs voor gedetineerden
Het kabinet acht een dubbele verstrekking van middelen voor levensonderhoud aan gedetineerden onwenselijk. Om die reden wordt de verstrekking van de AOW en de studiebeurs voor uitwonenden tijdens de detentie stopgezet. Dat schrijft staatssecretaris Albayrak (Justitie), mede namens de minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en de staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid in een brief aan de Tweede Kamer. De staatssecretaris gaat ook de mogelijkheden bezien om de kosten van rechtsbijstand voor voldoende draagkrachtige verdachten of gedetineerden in strafzaken te verhalen. De invoering van een eigen bijdrage voor gedetineerden is onderzocht, maar hier wordt niet voor gekozen.
AOW en studiefinanciering
In het voorstel van staatssecretaris Aboutaleb (SZW) wordt het AOW-pensioen stopgezet één maand na aanvang van de detentie. Personen die voor hun levensonderhoud afhankelijk zijn van het AOW-pensioen van een gedetineerde kunnen bij de gemeente een bijstandsuitkering aanvragen.
Hoewel het volgen van een opleiding door gedetineerden wordt aangemoedigd, acht het kabinet de verstrekking van een uitwonende beurs aan gedetineerden onwenselijk. Om gedetineerden hiervan uit te sluiten is een wijziging van de Wet studiefinanciering 2000 in voorbereiding. Naar schatting gaat het op dit moment om 70 tot 80 gedetineerden per jaar die gebruik maken van studiefinanciering in detentie. Beide voorstellen zullen naar verwachting voor het zomerreces aan de Tweede Kamer worden gezonden.
Rechtsbijstand
Bij de toevoeging van een advocaat in een strafzaak door de rechter speelt de draagkracht van een verdachte of gedetineerde geen rol. Ook heeft de Raad voor rechtsbijstand geen bevoegdheid om de kosten voor de toevoeging te verhalen. In de brief kondigt staatssecretaris Albayrak aan dat zij laat verkennen of het mogelijk is de kosten voor rechtsbijstand op voldoende draagkrachtige verdachten of gedetineerden in strafzaken te verhalen. Met het oog op een efficiënte en effectieve invordering zal daarbij vooral worden gekeken hoe aangesloten mag en kan worden bij de bestaande strafrechtelijke ontnemings- en verhaalregelingen.
Eigenbijdrageregeling
Voor de invoering van een eigen bijdrage voor gedetineerden in de kosten van detentie ontbreekt een toereikende rechtvaardiging. Als uitgangspunt is in de wet vastgelegd dat de kosten van detentie voor rekening van de staat komen. In de visie van het kabinet is het disproportioneel om, bovenop het stopzetten van de uitkering, ook een eigenbijdrageregeling voor gedetineerden in te voeren. Ook is gebleken dat het internationaal gezien zeer ongebruikelijk is om gedetineerden bij te laten dragen in de kosten van detentie.
Daarnaast zijn er praktische bezwaren waaronder de over het algemeen zwakke financiële positie van gedetineerden en de hoge inningskosten. Vermogen uit criminele activiteiten wordt zoveel mogelijk afgeroomd via de Plukze-wetgeving, waarvan het kabinet al eerder heeft aangekondigd dat de mogelijkheden worden geïntensiveerd.