Toespraak bij de opening van het informatiepunt Neeltje Jans

Toespraak | 24-01-2008

Dames en heren,

Ooit reisde een Amsterdams schrijver naar Zeeland. Na een half uur wist hij het al – en ik beloof u, hij had het wapen van Zeeland toen nog niet gezien - : provincie van gevecht, worsteling en overwinning. Zijn naam: Kader Abdollah. Een 'butendieker'. Beter kun je Zeeland in mijn ogen niet samenvatten.

Ik ben ook van buiten. En al ben ik geen schrijver, het treft mij net zo. Al dat beweeglijke water tussen land in. Aan beide kanten noeste kleiakkers, waar dorpen als Biggekerke, Morriaanshoofd en Schuddebeurs zijn. Mensen die dat ronde zangerige Zeeuws spreken. Een soevereine Zeelandbrug, die er perfect overheen lijkt te passen. Licht dat zich fantastisch filtert. En zo kan ik nog wel even doorgaan. En Zeeland is de provincie met de meeste zonuren per jaar.

Al die zaken maken Zeeland tot een unieke provincie, zoals de Oosterschelde een uniek Nationaal Park is. Het grootste Park dat we in Nederland hebben. Het natste Park. En een van de parken met een bewogen verleden. Want herinneringen aan de worsteling met de zee vind je op allerlei plekken. Maar er zijn ook veel tekens van de veerkracht ná de grote slagaderlijke bloeding uit zee (zo kun je de ramp van vijfenvijftig jaar geleden wel noemen).

• De stormvloedkering, noodzakelijk om onze veiligheid te garanderen, is een sterk staaltje Nederlandse trots. Het is uitgegroeid tot een van de grootste toeristische trekpleisters van Zeeland.
• Ook de visserijsector is veerkrachtig. De sector kon zich dankzij de Oosterschelde verder ontwikkelen.
• En het thema 'veerkracht' herhaalt zich in de prachtige, dynamische natuur. Slikken en schorren, zeekraal en lamsoor boven water. Krabbetjes, scholletjes en wieren onder water.

Romantisch en onweerstaanbaar, zou je kunnen zeggen. Zo af en toe hangen er donkere wolken boven de Oosterschelde. Ik noem er een paar.

Een van de wolken is de snelle groei van de Japanse oester. De Japanner kaapt voedsel weg van andere schelpdieren. Toeristen halen er hun voeten aan open. En vogels kunnen 'm niet eten, omdat ze 'm niet open krijgen. Gelukkig schijnt achter iedere wolk de zon. Zo is er onderzoek gedaan rond de oester. Vooral de provincie en de sector hebben zich daarvoor ingespannen. Hulde daarvoor. We zullen zien wat we concreet met de Japanse oester aan moeten.

Een andere wolk is de zandhonger. Door de pijlers van de stormvloedkering is de stroming minder sterk. Zand glijdt vanaf de kant de stroomgeulen in. Dat betekent dat een deel van de slikken en schorren verdwijnen. En met hen de vogels die er fourageren.

Hier biedt de 'Verkenning Zandhonger' van het ministerie van Verkeer en Waterstaat ons perspectief. Dé oplossing bestaat nog niet, maar experimenten zullen meer inzicht geven. Ten tweede is er de gezamenlijke werkconferentie over de verkenning zandhonger en andere problemen in het gebied. Dit is typisch iets waar we 'samen' verantwoordelijkheid voor moeten nemen. 'Samen' is niet voor niets het motto van dit kabinet.

Het is een groot voorrecht om de Oosterschelde als Nationaal Park te hebben. We moeten er zuinig op zijn, maar dat hoeft niet te betekenen dat er een hek omheen moet. In het Nationaal Park moeten mosselvissers gewoon mosselen kunnen vissen. Dit in overeenstemming met de natuur. Gelukkig zijn een aantal daarmee al goed op streek. Er zijn bijvoorbeeld bedrijven die experimenteren met MZI's: mosselzaadinvanginstallaties. MZI's proberen mosselen natuurvriendelijk in te vangen om daarmee het zaadtekort op te vangen. In de komende maanden neem ik een besluit over het opschalen van de MZI's. Dat wil zeggen over de commerciële toepassing van MZI's.

Er was een periode dat ik erg veel fietste, en dan is Zeeland een van mijn favoriete bestemmingen. Als ik 's zomers in de buurt ben, dan mag ik graag over het water uitkijken. Tussen de doorstomende beroepsschippers zie je zeilbootjes over de golven glijden. Surfers en andere watersporters scheren over de ondieptes. Duikers zijn op de kant met hun uitrusting in de weer. Als een ding mij dan duidelijk is, dan is het wel dat veel mensen natuur heel belangrijk vinden. En terecht. We hebben natuur nodig, het is goed voor ons. Schone lucht, een plaats om helemaal bij te tanken, een omgeving waar je de dagelijkse stress af kunt laten vloeien, eerlijk voedsel, het draagt allemaal bij aan ons welbevinden en onze gezondheid. Ik ben er dan ook erg trots op dat Nederland, als klein dichtbevolkt land, zoveel mooie en waardevolle natuur in stand weet te houden en te ontwikkelen.

Natuur is zeer belangrijk voor mensen, maar minstens even belangrijk voor kinderen. Ik ben ervan overtuigd dat wanneer je kinderen de natuur in trekt, dit vroeg of laat vruchten afwerpt. Mijn motto is 'van hangjongeren naar scharrelkinderen'. Uit de Natuurbalans, de jaarlijkse rapportage van het Milieu- en Natuurplanbureau, blijkt bijvoorbeeld dat kinderen die natuur- en milieueducatie hebben gehad, later als volwassenen duurzamere beslissingen nemen. Wat leerervaringen betreft kunnen kinderen in dit Nationaal Park hun hart ophalen. In dit bezoekerscentrum kunnen ze nóg meer te weten komen.

Dames en heren,

In een gebied als dit is een bezoekerscentrum zeer op zijn plaats. Maar waar vind je een geschikte locatie in zo'n groot en nat gebied? Geen gemakkelijke opgave. Vandaag kunnen we met z'n allen constateren dat het Overlegorgaan Nationaal Park Oosterschelde daar heel goed uit is gekomen. Het centrum ligt nu in de oksel van de Oosterschelde.

Ik krijg straks nog een rondleiding, maar ik weet nu al dat kinderen met hun ouders en grootouders hier zo op ontdekkingsreis kunnen. Ik verwacht dat je goed kunt hoe prachtig dit landschap is. Met veel bewijzen van menselijk kunnen. En met vogels, ruimte, water, stroming, en wind.

Alle reden dus om het bezoekerscentrum officieel in gebruik te stellen. En mocht u nog twijfelen over de vakantie, dan heb ik een mooie tip. Laat het vliegtuig een keer opstijgen zonder u. Ga op zoek naar de anemonen, de krabbetjes en de oesters. Of naar brakwaterpoelen en holle bolle weitjes. Ga op ontdekkingstocht dichtbij huis. Het zou mooi zijn als mensen, die nu nadenken over hun zomervakantie, van tijd tot tijd het vakantievliegtuig achterwege laten en met de fiets Nederland verkennen. Kom dan vooral naar de nationale parken. Dit park zou als een van de eersten kunnen. Er is veel om van te genieten en veel om te leren. Dat smaakt vast naar meer en zorgt voor meer gezondheid en werkt ontstressend. Hier in de Oosterschelde of in een van de andere Nationale Parken kun je een fantastische tijd hebben.

Ik dank u wel.