Van Mesdagkliniek
Dames en heren,
Leuk om hier te zijn. En fijn dat u allemaal bent gekomen hier, in de Stichting Forensisch Psychiatrisch Centrum Dr. S. van Mesdag. Vernoemd naar Dr. van Mesdag die door een goede behandeling het welzijn van zowel gedetineerden als bewaarders probeerde te vergroten. En dat geldt vandaag de dag nog steeds: uw kliniek staat bekend om de hoge professionaliteit en menselijkheid.
Sinds 1 januari is het zover: De Van Mesdagkliniek is verzelfstandigd. Zo’n ingrijpende verandering is een moeizaam proces, van vallen en opstaan. Ook in de kliniek heeft dat nogal wat tijd en inspanning gekost, maar het is gelukt en dat is een felicitatie waard.
Met de overgang van deze rijkskliniek naar een stichting is een forse stap vooruit gezet: de samenwerking met de reguliere GGZ wordt naar verwachting gemakkelijker. En die samenwerking zoekt het kabinet in het tbs-beleid heel nadrukkelijk.
In 2001 had de commissie Kosto die samenwerking al op haar verlanglijstje staan en de toenmalige regering heeft die aanbeveling overgenomen. Voor de Van Mesdag betekende dat een jaar later de eerste veranderingen. En in 2005 kwam er een extra impuls, toen de aanbevelingen van de commissie Visser – in de enquête over het tbs-stelsel – in dezelfde richting wezen.
Zoals u allen weet, houdt de behandeling van tbs-gestelden niet op bij de voordeur van een kliniek. Geslaagde terugkeer naar de maatschappij veronderstelt een goede doorstroom naar vervolgvoorzieningen, zoals verslavingsklinieken, instellingen voor beschermd wonen of de GGZ. Hier in Groningen is dat niets nieuws. Zo lopen er tussen de Van Mesdag en GGZ Lentis diverse lijnen en dat heeft veel verbeterd, onder ander in de professionalisering van de medewerkers en in de kwaliteit van zorg en behandeling. Met een zelfstandige Van Mesdag zijn er meer mogelijkheden om die winst te consolideren en verder uit te bouwen. Want de verschillen tussen een overheidsinstelling en een particuliere rechtspersoon zorgen in de praktijk voor allerlei complicaties, terwijl private partijen op gelijke voet en intensiever kunnen samenwerken. Ik denk bijvoorbeeld aan het uitwisselen van personeel en aan het uitvoeren van gezamenlijk onderzoek. Maar ook aan het gegeven dat tbs-patiënten dan sneller terecht kunnen bij een vervolgvoorziening, zodat u zich kunt concentreren op degenen die echt in de kliniek thuishoren. Die voordelen zullen zich naar verwachting over twee jaar - als we de verzelfstandiging gaan evalueren - nog duidelijker aftekenen.
Overigens is de verzelfstandiging waar u deel van uitmaakt onderdeel van een bredere vernieuwing in de forensische zorg. We willen als kabinet de komende jaren criminaliteit en overlast met 25% terugdringen.
En die ambitieuze doelstelling is alleen maar te realiseren als de recidive flink omlaag gaat. Dat vraagt om forse investeringen in het gevangeniswezen en de forensische zorg. In deze kabinetsperiode wordt de forensische zorg qua capaciteit aanzienlijk uitgebreid en samen met de vernieuwing moet dit leiden tot:
- minder – zogenaamde – “verkeerde beddenproblematiek”;
- meer kwaliteit van zorg; en
- betere aansluiting tussen justitiële- en zorginstellingen.
De vernieuwing heeft onder andere tot gevolg dat het ministerie van Justitie verantwoordelijk wordt voor de inkoop van alle forensische zorg. Inkopen bij een rijksinrichting, zoals de Van Mesdagkliniek vóór 1 januari was, is natuurlijk geen daadwerkelijke inkoop. Dat is inkopen bij jezelf. Inkopen bij de stichting Van Mesdag kan wel.
Er is nog veel werk te doen in de tbs sector, ook voor uw kliniek, maar straks is er meer mogelijk, met een breed behandelaanbod vanuit de geestelijke gezondheidszorg en goed reclasseringstoezicht, bijvoorbeeld bij het opleggen van tbs met voorwaarden. Dat zal de instroom in de Forensisch Psychiatrische Centra verminderen.
En als we voldoende toezicht en goede nazorg hebben, kan met voorwaardelijke beëindiging van de tbs-maatregel voor een langere periode ook de uitstroom uit de tbs-klinieken worden bevorderd.
Er ligt een spannende tijd voor de boeg.
Dames en heren,
Ons tbs-stelsel is wereldwijd bekend en er wordt met veel interesse naar gekeken. Dat ons systeem zo hoog wordt aangeslagen, is mede te danken aan uw bijzondere en goede werk. Dat was in het verleden zo en dat zal zo blijven. En daar heb ik veel respect en waardering voor.
De komende jaren wordt er opnieuw veel van u gevraagd, maar daar zult u ook profijt van ondervinden. En ik ben ervan overtuigd dat wij met de vernieuwing van de forensische zorg het tbs-stelsel op een nog hoger plan zullen brengen. Zo vervullen we samen een sleutelrol naar een nog veiligere samenleving. En om dit te onderstrepen zal ik nu symbolisch de sleutel van de nieuwe kliniek overhandigen aan de voorzitter van de Raad van Bestuur.