Minister-president Balkenende over het afgelopen politieke jaar

SLOTBOOM:

Nou, wat denkt u als u al deze fragmenten weer eens terughoort?

BALKENENDE:

Nou, laten we maar zeggen dat het een boeiend politiek jaar was.

SLOTBOOM:

Ja. Laten we maar bij het begin beginnen. U zegt bij het begin van het kabinet: we gaan iets nieuws beginnen. Wat was er afgezien van de nieuwe coalitiepartners zo nieuw aan het kabinet dit jaar?

BALKENENDE:

Nou, dat wij die agenda van samen werken, samen leven op de rails hebben gezet. Dat wij in een dialoog met de bevolking zijn getreden. Dat we een beleidsprogramma hebben uitgebracht. Dat we nog eens goed hebben aangegeven dat wij willen investeren in de kwaliteit van samenleven.

SLOTBOOM:

Gaat dat goed?

BALKENENDE:

Ik ben aan het eind van het jaar buitengewoon tevreden, ja.

SLOTBOOM:

Ja, want?

BALKENENDE:

We hebben alles wat besloten moest worden, besloten. Met een uitzondering; dat was het ontslagrecht. Dat kwam net ook weer naar voren, maar op alle andere dossiers; het referendum, Uruzgan, anders betalen voor mobiliteit, nu vandaag weer de commissie over arbeidsparticipatie, de begrotingshoofdstukken. Al die zaken hebben we denk ik goed met elkaar besproken. We hebben wel eens pittige discussies gehad, maar de balans is er een van: wat gedaan moest worden is gewoon gedaan.

SLOTBOOM:

Nu zegt de oppositie - en laten we eventjes in VVD-termen blijven - Balkenende is een sneeuwschuiver. Hij schuift álles vooruit.

BALKENENDE:

Ja, de VVD gebruikt grote woorden.

SLOTBOOM:

Ja, maar niet alleen de VVD, want ook Arie Slob van uw eigen coalitiepartner zegt: natuurlijk doen we een hoop, maar er ontstaat een beeld bij de burgers van nikserigheid en dat komt toch ook een beetje door het kabinet.

BALKENENDE:

Ja, kijk als je maar voortdurend roept dat er sprake is van nikserigheid dan hoop je dat mensen het gaan geloven. Maar ik zeg op mijn beurt: laten we gewoon de feiten laten spreken. Aan het eind van het jaar moet je gewoon vaststellen dat die dingen die we wilden besluiten, op de rails zetten. Dat is allemaal gebeurd. Dat is gewoon een feit. En het is ook zo gek dat de afgelopen tijd werd gezegd dat er niet wordt geregeerd. Dan zeg ik op mijn beurt: let op het resultaat. En nu is het ineens u bent uitgeregeerd, want u heeft alles al besloten. Het is ook nooit goed.

SLOTBOOM:

Maar waarom zegt Slob dat dan?

BALKENENDE:

De opmerking van Slob kon ik niet goed plaatsen.

SLOTBOOM:

Was niet zo handig?

BALKENENDE:

Ik vond het erg zwaarmoedig. Dat is een waarneming… Natuurlijk is er veel gebeurd. Natuurlijk hebben we moeilijke discussies gehad. En dat geldt dan met name voor dat lastige onderwerp, maar tal van andere kwesties zijn wel behoorlijk vooruit gekomen.

SLOTBOOM:

Nu ja, nu we toch bij uitspraken zijn. Ik zag u een beetje glimlachen toen u Jan Pronk hoorde zeggen dat Balkenende een leugenaar was. Wat dacht u toen, toen u dat hoorde?

BALKENENDE:

Ik moet zeggen: het was in het kader van de strijd om het voorzitterschap van de PvdA. En toen ik dacht ik: nou, dit zijn niet de meest slimme opmerkingen. En ik kon me voorstellen dat hij nog wel meer van dat soort opmerkingen zou hebben gemaakt, maar goed hij is het uiteindelijk niet geworden.

SLOTBOOM:

Schoot u ook door het hoofd: oh, als die Pronk het wordt, daar gaat mijn kabinet?

BALKENENDE:

Zo moet je natuurlijk niet denken, want ik heb natuurlijk te maken met de afspraken in het coalitieakkoord. Maar goed, dat is een zaak van de PvdA zelf. Ik heb me er destijds ook niet over uitgelaten. De PvdA heeft uiteindelijk voor mevrouw Ploumen gekozen.

SLOTBOOM:

Toch lijkt het me wel raar als iemand je leugenaar noemt. Dat gaat je niet in de koude kleren zetten.

BALKENENDE:

Het deed mij eerlijk gezegd niets. Ik vond het typisch dat hij het deed, maar goed hij heeft die term ook heel snel weer ingetrokken. En ja, als iemand dan zegt dat hij het zo niet had moeten doen, dan is toch de discussie over.

SLOTBOOM:

Dan gaan we naar een andere uitspraak. Wilders zei 'knettergek' over minister Vogelaar. Heeft het kabinet, heeft u de juiste toon te pakken om bijvoorbeeld met hem op de juiste manier in debat te gaan?

BALKENENDE:

Misschien dat er twee belangrijke momenten zijn geweest. We hebben een integratiedebat gehad en daarna de Algemene Politieke Beschouwingen. En toen heb ik ook tegen hem gezegd: sommige zaken die je aanroert zijn ook gewoon waar. We hebben te maken met onhebbelijk gedrag, crimineel gedrag. Die Marokkaanse jongeren in Slotervaart, of soms haatzaaiende opmerkingen vanuit moskeeën. Daaraan ga ik niet voorbij. Alleen: de analyse mag voor een deel kloppen, maar de vraag is welke antwoorden je geeft. En toen heb ik ook gezegd: kijk als je in dit land wil zorgen dat mensen kunnen meedoen, dan moet je zeggen; wat niet kan, daar gaan we keihard tegen te weer. Voetbalvandalisme pak je aan, geweld pak je aan, haatzaaien pak je keihard aan, maar tegelijkertijd moeten mensen ook mee kunnen doen. En dat betekent respect over en weer. Je zorgt dat mensen stageplekken en banen kunnen krijgen. Kortom, zorg dat mensen mee kunnen doen. Dus wat niet kan, aanpakken, maar tegelijkertijd zorgen dat mensen kansen hebben. Maar dat is heel wat anders dan bijvoorbeeld een miljoen moslims op een grote hoop gooien. Daar hou ik niet van. Dat is fout.

SLOTBOOM:

Dat doet hij?

BALKENENDE:

Ja, natuurlijk.

SLOTBOOM:

Ja. U kijkt er ook vuil bij.

BALKENENDE:

Ik vind het… Het gaat mij aan het hart. Nederland is een land geweest, waarin we altijd tolerantie hebben gehad voor mensen met andere cultuur, andere religies, die uit andere landen komen. Dat heeft ons ook sterk gemaakt. En wanneer mensen religie misbruiken voor volstrekt verkeerd gedrag om aan te zetten tot haat, dan moeten we dat keihard aanpakken. Want dan misbruik je religie. Maar mensen hebben ook te maken met hun gevoelens over hun godsdienst. En ik vind ook dat dat gerespecteerd behoort te worden. En daarom mag je niet zomaar iedereen op een grote hoop gooien. Daarmee doe je de mensen onrecht. En het gaat ook nog eens ten koste van die tolerantie, en het wederzijds begrip dat Nederland zo sterk heeft gemaakt.

SLOTBOOM:

Laten we nog even terugkeren naar - nu ja misschien wel de typering van uw kabinet. We hoorden al verschillende dingen langsgekomen. Een kabinet in ontbinding. Er is vanuit de coalitie gesproken over een moetje. Wat is uw typering van dit kabinet?

BALKENENDE:

Ik moest wel lachen toen Mark Rutte het had over een kabinet in ontbinding. Ik denk: nou, met alle respect, maar ik heb ook een partij gezien die eerst Geert Wilders heeft laten gaan, vervolgens Rita Verdonk die wegging. Dan vind ik dat je moet oppassen dat soort termen over een kabinet te gaan gebruiken.

SLOTBOOM:

Zijn eigen partij is in ontbinding volgens u?

BALKENENDE:

Dat zeg ik niet. Ik zeg alleen dat het wel grote woorden zijn. En pas ook op met dit soort beelden. Nee, ik geloof dat je van het kabinet kunt zeggen dat wij een kabinet zijn dat oog heeft voor de kwaliteit van samenleven.

SLOTBOOM:

Ja, maar een typering.

BALKENENDE:

Nou, zoals ik vandaag ook heb meegemaakt. Een enthousiast stel mensen, die weten wat voor de toekomst van Nederland nodig is. En dat heeft niets te maken met het vooruitschuiven van beslissingen, of dat er niet geregeerd zou worden. Ik zie een kabinet dat die dingen doet die nodig zijn.

SLOTBOOM:

Dat lijkt me een goed eind van dit jaar. Prettige feestdagen.

BALKENENDE:

Dat wens ik u, en de luisteraars ook. Goede kerstdagen en al het goeds voor 2008.

SLOTBOOM:

Bedankt.

BALKENENDE:

Graag gedaan.

(Letterlijke tekst, ongecorrigeerd,)