Toespraak tijdens de Agriborrel

Toespraak | 12-12-2007

Dames en heren,

Hartelijk welkom bij de agriborrel in dit kasteel. De borrel heeft dit jaar een thema meegekregen: de overheid en ICT. Informatie en Communicatie Technologie. En daarmee doel ik niet op hyvespagina´s of Wiki's, maar op ICT als instrument om te communiceren, in plaats van papierstromen, en bij het uitwisselen van informatie. ICT voor u dus.

Eerst een kort uitstapje naar de zestiger jaren. Het is 1964. Van het woord 'computer' had nauwelijks iemand gehoord, maar er wàs al een theorie over nieuwe media. Marshall Mc Luhan had namelijk een boek geschreven, met daarin de oneliner 'the medium is the message'. Met 'medium' bedoelde Mc Luhan de radio, de televisie, de krant, de telefoon of de telegrafie. De theorie kwam erop neer dat informatie niet zomaar wat tussen hemel en aarde zweeft tot het aankomt, maar dat beide, inhoud èn medium - dat wil zeggen het kanaal waarlangs informatie wordt geboden - samenkomen in één boodschap. Een telefoontje wordt dus anders verstaan dan een radiobericht. Nu komt het interessante deel. Mc Luhan was socioloog en zijn ideeën gingen verder. Hij voorspelde dat iedere nieuwe technologie zou vragen om een nieuw evenwicht, politiek, sociaal en economisch. Het zou leiden tot nieuwe beroepen en sectoren, die de plaats innemen van andere.

Dames en heren,

We zijn 43 jaar verder. Mc Luhan is links en rechts ingehaald door vele anderen, maar ICT is inderdaad een doorbraaktechnologie gebleken. Vooral in ons land. Geen land in de EU dat zoveel aansluitingen en ICT verbindingen heeft. Snelle verbindingen ook. 74 procent van de huishoudens heeft ADSL en Europa blijft daar met gemiddeld 42 procent ver bij achter. Ook wat betreft het daadwerkelijk gebruik van de pc staat Nederland met 44 uur per persoon per maand in de top 4, na Zuid-Korea.

Als ministerie denken we dat het goed is om de digitale wind die waait te benutten om in te spelen op de behoeften van, ondernemers en burgers, onze klanten. Dat betekent bijvoorbeeld dat we actief meedoen in de webcultuur van nu, die veel meer een cultuur is van delen (sharing) en zelf bijdragen. Voor u betekent het: makkelijker contact met de overheid en kosteneffectiviteit. Minder bureaucratie. Ik streef ernaar dat straks alle informatie informatie van het ministerie van LNV elektronisch beschikbaar is. En over vier jaar verloopt zeventig procent van onze interacties elektronisch. Uiteindelijk zal het gebruik van een elektronisch kanaal voor iedereen de normaalste zaak van de wereld zijn.

Daarvoor zal nog wel wat water onder de brug door moeten stromen. De overheid heeft te veel ambities, is een veelgehoorde kritiek (waarschijnlijk niet hier, want voor u kan het niet ambitieus genoeg zijn...). Maar als ministeries ICT-projecten beginnen, vergaat het hen net als in de 'gewone' wereld. Niet zelden komen er regels bij en gaan er regels af, er zijn kinderziektes, de technologie is te nieuw, of de technologie is te oud. Daarin, zegt ook de Algemene Rekenkamer, verschillen we niet van andere organisaties. En ICT-ers hoor ik wel eens verzuchten dat het vinden van oplossingen vaak lijkt op schieten op een bewegend doel. De mogelijkheid steeds weer nieuwe verbeteringen, aanvullingen en liefst vereenvoudiging aan het gekozen systeem toe te voegen draagt daaraan bij.

Desondanks liggen we bij LNV heel goed op koers. Twee toepassingen, de Identificatie en Registratie van Runderen en het programma CLIENT kregen een internationale prijs voor vooruitstrevendheid. Met het rundvee registratiesysteem kunnen wij in geval van MKZ in het Verenigd Koninkrijk of elders in zeer korte tijd precies traceren welke runderen waar wanneer zijn geweest. Via CLIENT verlopen administratieve en logistieke processen van de import en export van landbouwgoederen sneller en efficiënter.

Zoals altijd en overal hebben ICT-projecten steun nodig. En daarmee bedoel ik de steun van mensen. Het gaat namelijk om samenwerken. Aan deze borrel zie ik dat het wat betreft het samenwerken wel goed zit. Van mij kunt u wat dat betreft een actieve opstelling verwachten. Ik hoop echt dat u als ondernemers, overheid en andere organisaties de virtuele verbinding met elkaar legt. Daar zit namelijk het werkelijk veranderend vermogen. Als u een voorziening eenmaal gebruikt, komen er vanzelf -dat is de ervaring - meer virtuele verbindingen naar instanties die iets toevoegen. Daar worden we allemaal beter van.

LNV heeft soms dezelfde informatie nodig als die in uw systemen allang worden bijgehouden. Dan is het toch logisch dat je als overheid aansluit bij de bestaande praktijk? Van vereenvoudiging van de uitvoeringsprocessen, bijvoorbeeld via het ontsluiten van ketenkwaliteitssystemen, profiteren u en ik beiden. Uw voordeel: lagere controlekosten en daarmee betere concurrentiepositie. Ons voordeel: een bijdrage aan de 25 procent vermindering van administratieve lasten die in het coalitieakkoord is afgesproken.

Dames en heren,

Ik refereerde zojuist aan Mc Luhan om te laten zien dat het 'medium'ICT veranderend vermogen heeft. Dat was 1964. Niemand geloofde in die tijd dat mensen op de maan zouden kunnen landen. Ik was zelf nog heel klein, maar ik weet nog dat mensen in mijn omgeving het zich gewoon niet konden voorstellen. Er was begin jaren vijftig ook niemand die Sicco Mansholt geloofde, die zei dat het verstandig was om een Gemeenschappelijk Landbouwbeleid te ontwikkelen. Toch kwam het ervan. Allemaal. Overal in de ruimte hangen nu satellieten, die zelfs met elkaar praten. De EU telt 27 landen en zijn we met het beleid alweer een hele nieuwe weg ingeslagen: de weg van liberalisering en van het realiseren van maatschappelijke doelen als landschapsbeheer en milieu. ICT is overal doorgedrongen en er is geen bedrijf meer zonder een computer.

De vraag is: hoe hoog leggen we de lat. Of: hoe hoog willen we de lat leggen?

Daarom vind ik het zo bijzonder om nu de experiencebox te kunnen lanceren. De experiencebox is een initiatief van LNV. Het is een plek waar u uw ideeën in een beschermde, faciliterende omgeving kunt uitwerken en kunt delen met deskundigen. Een broedplaats waar kennis en ervaring zich kunnen vermeerderen. En ik nodig u hierbij van harte uit om straks de site te bekijken en te gebruiken.