Perspresentatie Anders Betalen voor Mobiliteit
Alleen de uitgesproken tekst geldt.
Dames en heren,
De ministerraad heeft vandaag gesproken over een van de ingrijpendste besluiten van dit kabinet: een fundamenteel andere manier van betalen voor mobiliteit. En ik kan u, best wel tevreden, zeggen: de kogel is door de kerk.
We gaan een eerlijk stelsel invoeren waarin de acht miljoen autobezitters niet meer betalen voor het bezit van een auto maar uitsluitend voor het gebruik ervan. Als we bedenken hoe ontzettend belangrijk mobiliteit in onze samenleving is, dan heeft het kabinet vandaag een besluit genomen dat zijn weerga niet kent.
Ik heb het kabinet voorgesteld om meteen door te stoten naar een vorm van kilometerbeprijzing met satelliettechniek - geen tolpoortjes dus. Het is een vorm die eerst door het Platform-Nouwen en daarna door zeer veel maatschappelijke organisaties is bepleit.
Dit houdt in: op alle Nederlandse wegen gaat de automobilist betalen per gereden kilometer.
De prijs hangt af van de weg en het tijdstip waarop iemand rijdt en van de milieubelasting die een auto veroorzaakt. Tegelijk gaan we de huidige belastingen op het autobezit afbouwen.
Dat is eerlijk. De totale belastingdruk op automobilisten neemt niet toe. Wel zal het zo zijn dat je meer betaalt naarmate je meer rijdt.
Zoals u weet zijn in het regeerakkoord drie randvoorwaarden vastgelegd: eerlijkheid, betaalbaarheid en draagvlak. Ik ben er trots op dat ik daaraan heb kunnen voldoen.
Ten eerste omdat het een eerlijk stelsel is. Automobilisten gaan gezamenlijk niet méér betalen dan nu.Daardoor voldoet het stelsel ook aan de tweede randvoorwaarde: er is voldoende draagvlak. Ook de grote maatschappelijke organisaties hebben hun duidelijke voorkeur uitgesproken voor dit kwalitatief hoogwaardige en eerlijke systeem. Daardoor hoef ik deze kar niet alléén te trekken. Ook belangrijke spelers uit het bedrijfsleven doen mee. U ziet dat enkelen hier aanwezig zijn. Zij zullen zo meteen hun bijdragen toelichten. Daarnaast zal het stelsel - dat was de derde randvoorwaarde - ook betaalbaar zijn bij invoering. De systeem- en inningskosten zullen beperkt blijven tot de vijf procent van de opbrengst, zoals afgesproken.
Hoe kan dit systeem helpen om de files te bestrijden? Heel eenvoudig.
We kunnen namelijk het systeem zo inrichten dat automobilisten een lager kilometertarief betalen op de rustige uren van de dag en op plaatsen waar weinig files voorkomen. Daarmee maken we het aantrekkelijk om de drukke en dure uren te vermijden.
Uit praktijkervaringen in het buitenland weten we dat dit zeer effectief is om de automobilist zorgvuldig te laten kiezen. De automobilist zal zich afvragen: wil ik per se met de auto en wil ik nu met de auto, of kies ik voor andere mogelijkheden?
Het kabinet kiest dus voor een inningssysteem dat werkt op basis van de modernste satelliettechniek. De automobilist gaat hier vanaf 2012 wat van merken.
Er is dus geen sprake van uitstel, zoals sommige media hebben bericht. De invoering gaat volgens plan. In 2012 gaan de eerste auto’s rijden met een kilometerbeprijzing naar milieukenmerken. De differentiatie op tijd en plaats zal daarna worden ingevoerd, te beginnen in de Noordvleugel.Voor vrachtvervoer zet ik in op een gezamenlijk systeem met België en Frankrijk, dat zo mogelijk al in 2011 operationeel is. In 2016 moet het systeem in heel Nederland werken voor alle auto’s.
Kan het ook anders? Kan het nog sneller? Het kabinet heeft de afgelopen maanden verschillende varianten onderzocht voor tussenstappen in de periode tot 2012.
Daarbij ging het om het toepassen van bestaande techniek met tolpoortjes. Voor dergelijke tussenoplossingen is echter geen draagvlak en ze kosten 600 miljoen euro terwijl ze maar een paar maanden tijdwinst opleveren. Mijn conclusie is dan ook: dit moeten we niet doen.
Wat we nu hebben gekozen, is een ambitieuze aanpak, maar hij is haalbaar.
Het betekent wel dat we in deze kabinetsperiode niet één maar meerdere onomkeerbare stappen moeten zetten. Ten eerste moeten we zorgen dat de wetgeving is afgerond.
Ten tweede moet het proces van omzetting van de vaste autobelastingen naar variabele lasten in volle gang zijn. Ten derde moet de organisatie zo ver zijn opgebouwd dat er feitelijk een uitvoeringsdienst in het leven is geroepen. Ten vierde moet de techniek in 2011 zijn getest.
En dan bespaar ik u de vele, vele andere zaken, zoals de complexe aanbesteding van het technische systeem.
Er komt dus nogal wat bij kijken, om het voorzichtig uit te drukken. Maar dat kunnen we niet volgend jaar al eventjes invoeren. Terwijl de filedruk toch nog steeds stijgt.
Ik ben dan ook heel blij dat hier vertegenwoordigers van vooraanstaande ondernemingen aanwezig zijn. In de gesprekken die ik met hen heb gevoerd, heb ik deze bedrijven bereid gevonden om de eerstvolgende jaren al een aantal grote proeven doen. Daarmee kunnen zij, vooruitlopend op de kilometerprijs, een bijdrage leveren aan de filebestrijding. Ze doen zo ervaring op met de toepassing van het stelsel in hun eigen onderneming. Dat is van belang voor hun mobiliteitsmanagement. Wanneer de kilometerbeprijzing in 2012 wordt ingevoerd kunnen zij aan hun werknemers een pakket aan alternatieven aanbieden voor het rijden in de spits.In de drukste regio’s worden convenanten met het bedrijfsleven voorbereid. Een groot aantal proeven zal plaatsvinden in de Noordvleugel.
Hier naast mij zitten vertegenwoordigers van de Rabobank, TNT Post, de Lease-autobranche en de gemeente Amsterdam. Zij zullen hun bijdragen aan het invoeringsproces zelf toelichten. Bovendien, ook al zijn ze hier niet aanwezig: ik kan ook rekenen op de medewerking van Akzo Nobel, Philips, Albert Heijn en KPN. Daar zullen vast nog snel namen bijkomen, ik merk een zwaan-kleef-aan effect en verwacht dat dit doorzet.
Ook hebben vele maatschappelijke organisaties hun steun toegezegd, zoals de ANWB, VNO/NCW en MKB Nederland. Dat zijn klinkende namen die hun organisatie, hun medewerkers en hun wagenpark gaan inzetten om de weg te bereiden voor de invoering van kilometerbeprijzing vanaf 2011. Zij zijn beschikbaar om uw vragen te beantwoorden.
Dames en heren, ter afsluiting voor mij:
Het zal voor iedereen duidelijk zij dat het kabinet vandaag een grensverleggend besluit heeft genomen.
In sommige andere landen bestaan al vormen van betalen voor mobiliteit, maar nog nergens is de keuze gemaakt voor een systeem met een landelijke dekking. Ook het eerlijkheidsprincipe (niet méér maar anders betalen) is uniek.
Het kabinet heeft eensgezind een heel belangrijk besluit genomen, over een onderwerp dat al twintig jaar in discussie is. Nederland gaat hiermee vooroplopen in de wereld. Met dit besluit houden we Nederland in beweging én we gaan er milieueffecten mee bereiken.