Bijeenkomst Industriepoort
Alleen de uitgesproken tekst geldt.
Beste mensen,
Mijn collega van Economische Zaken, Maria van der Hoeven, zei onlangs iets dat mij is bijgebleven: logistiek zit in onze genen. En zo is het! Nederland vormt een kruispunt van verbindingen. We drijven handel over de hele wereld. Maar de wereld komt ook bij ons langs om handel te drijven. We kopen en verkopen, we faciliteren en vervoeren. Dat zit er diep in bij ons.
De logistieke sector draagt in belangrijke mate bij aan het succes van Nederland. En de rek is er nog lang niet uit. Gezien de ontwikkelingen op de wereldmarkt, is het aannemelijk dat de internationale handel ook de komende decennia verder zal toenemen. Onze strategische ligging speelt ons daarbij in de kaart. De zee aan de ene kant, een continent met 730 miljoen inwoners aan de andere kant – de wereld kan eigenlijk niet om ons heen.
Dit kabinet wil die kans niet voorbij laten gaan. Wij willen de toenemende vraag naar logistieke diensten benutten voor economische groei. Meer bedrijvigheid, meer banen, meer welvaart: daar gaan we voor. Tegelijkertijd willen we ’t hier graag schoon, leefbaar en veilig houden. Dat klinkt misschien tegenstrijdig, maar ik ben ervan overtuigd dat het kan. Logistiek behelst namelijk meer dan goederen van A naar B brengen. Naast fysiek transport en overslag is er een belangrijke rol weggelegd voor value added logistics en value added services, en in toenemende mate ook voor hoogwaardige diensten in de sfeer van verzekeringen, financieringen en juridische ondersteuning en een meer geïntegreerde informatievoorziening door de slimme ICT.
Logistiek draait in toenemende mate om Supply Chain Management: goederenstromen optimaliseren, zodat de efficiency van het vervoersproces wordt gemaximaliseerd. Juist hierin kunnen we groeien zonder dat het milieu, de leefbaarheid en de veiligheid in het gedrang komen. Dat beeld van stinkende, lawaaiige vrachtauto’s moet dus maar eens worden bijgesteld. Supply Chain Management biedt niet alleen kansen op een duurzame en gezonde economie, het genereert ook werkgelegenheid voor zowel lager- als hoger opgeleiden. Alle reden dus om hier fors op in te zetten. Bovendien creëren we met Supply Chain Management een goed vestigingsklimaat voor buitenlandse ondernemingen.
De Commissie van Laarhoven heeft onderzoek gedaan naar logistiek en Supply Chain Management in Nederland. Onze uitgangspositie is goed, concludeert de commissie. Maar we moeten nog beter ons best doen om écht te excelleren. Vier gebieden zijn volgens de commissie van belang om op door te pakken. We moeten op gecoördineerde en samenhangende wijze werken aan het imago van de logistiek, het doorontwikkelen van onderwijs en onderzoek, het topfit houden van onze arbeidsmarkt. Verder moeten we blijven innoveren: nieuwe, slimme concepten ontwikkelen en continu in de picture van het internationale bedrijfsleven blijven.
Vooral op dit laatste punt hebben we echt nog een paar slagen te maken. Innovaties komen momenteel vooral uit de koker van de grote verladers. Van de wat kleinere bedrijven horen we minder en dat vind ik erg jammer. Het is wel begrijpelijk. De sector is verbrokkeld en er woedt een heftige concurrentiestrijd. Ik zou aan die kleinere bedrijven willen vragen daar overheen te stappen, goed te kijken naar het gemeenschappelijk belang en de handen ineen te slaan.
Ik denk dat de Innovatieagenda van de Commissie van Laarhoven – gepresenteerd op de Dag van Maarssen op 1 november jongstleden – de sector een heel eind op weg kan helpen. In deze agenda staan verschillende initiatieven die uiteindelijk moeten leiden tot een innovatieprogramma waarin concrete ideeën zijn uitgewerkt om de innovatiekracht van Nederland te vergroten. De agenda wordt gedragen door circa vijftig bedrijven en is in feite ook tevens een oproep aan andere marktpartijen om zich aan te sluiten bij deze initiatieven.
Als minister van Verkeer en Waterstaat vervul ik graag een stimulerende rol, maar de innovaties moeten uiteindelijk komen vanuit de markt. Van bedrijven, burgers en andere partijen die de producenten én gebruikers zijn van de vernieuwende systemen, producten en processen. Ik vind het positief dat de markt initiatief neemt en vele bedrijven gezamenlijk werken aan deze Innovatieagenda. Dat geeft mij echt vertrouwen in de toekomst.
Ik besef dat er meer nodig is om te kunnen groeien. Zo moeten we de kennisontwikkeling met elkaar bevorderen en knelpunten in de infrastructuur zo snel mogelijk oplossen. Om bij het eerste punt te beginnen: de Commissie van Laarhoven wil onder andere dat er een marktgedreven, internationaal aansprekend kennisinstituut voor logistiek en Supply Chain Management komt. Ik sluit mij daar van harte bij aan. Maar zeg ik er dan meteen bij: de realisatie van zo’n instituut vergt een on-Nederlandse eenheid. Eigenlijk zouden kennisinstellingen nu echt eens moeten zeggen ‘dit gaan we doen’ en moeten ook de universiteiten gezamenlijk optreden en ervoor gáán. Politiek Den Haag kan dit vervolgens oppakken.
Een ander punt dat ik onder kennisontwikkeling zou willen scharen, is het imago van de sector. Dat kan beter, zegt ook de commissie, en we moeten daar dan ook hard met elkaar aan gaan werken. Een beter imago van de logistieke sector betekent meer draagvlak voor politieke beslissingen ten bate van de sector, een grotere aantrekkingskracht op buitenlandse investeerders en meer enthousiasme bij jongeren om voor een carrière in de logistiek te kiezen. Als ministerie houden we intensief contact met een werkgroep die aan de slag gaat om het imago van de logistiek te verbeteren. Ik denk dat we met elkaar flink wat kunnen bereiken.
Vanuit den Haag wil ik me echt inspannen om de randvoorwaarden te scheppen die er nodig zijn om logistiek zo goed mogelijk tot ontwikkeling te kunnen laten komen. Ik noem graag een paar voorbeelden:
Ik wil het overheidshandelen optimaliseren
- Door het stroomlijnen van interventies van de douane
- Door een experiment met de 24 uurseconomie te faciliteren
Ik wil de kennisontwikkeling in de sectoren bevorderen
- Door SCM-competenties te verbeteren door dialoog tussen overheid en markt
- Door het uitwisselen van best practices
Ik wil innovatie stimuleren
- Door logistieke innovatie meer aan laten sluiten bij het innovatiebeleid
Ik wil werken aan duurzaamheid en klimaat
- Met het Programma Duurzame logistiek
En verder? Ik noemde het daarnet al: de infrastructuur. Nederland loopt langzamerhand vast, de economische schade is groot, en we willen er graag iets aan doen. Een groot probleem waar wij tegen aanlopen is trage besluitvorming. Het duurt eindeloos lang voordat projecten echt worden uitgevoerd. Of ze nu liggen in de sfeer van ruimtelijke ordening, mobiliteit of welke andere portefeuille dan ook. Dat breekt ons op. Ik wil daarom korte metten maken met trage besluitvorming. Dat is ook de gedachte achter het programma Randstad Urgent, waar dit kabinet toe heeft besloten, en waarmee we van de Randstad weer een topregio met internationaal aanzien willen maken. Tegelijkertijd laat ik de Commissie Versnelling Besluitvorming Infrastructurele Projecten bezien waar de oorzaken van de vertraging liggen en waar versneld kan worden, op een maatschappelijk zorgvuldige manier. Ook de eventuele noodzaak van speciale wetgeving komt aan bod. Ik wil vaart maken met de besluitvorming
Nu moeten we niet denken dat meer asfalt alleen de problemen gaat oplossen. Als we Nederland écht in beweging willen krijgen, moeten we de drukte spreiden en zorgen voor goede alternatieven. In deze kabinetsperiode zullen we een betekenisvolle en onomkeerbare eerste stap zetten op weg naar de kilometerprijs. Die andere manier van betalen heeft niet alleen positieve gevolgen voor de doorstroming, maar ook voor het milieu. Ik ben ook blij dat we kunnen rekenen op maatschappelijk draagvlak. Dat is zo’n beetje de belangrijkste voorwaarde om dit project te doen slagen.
Dames en heren,
Ik zei het al in het begin van mijn toespraak: De ontwikkelingen op het wereldtoneel bieden grote kansen voor onze economie. Die kansen gaan we pakken. Onze uitgangspositie is goed: we zitten op de eerste rij. Mijn ministerie zal in dialoog met alle betrokken partijen blijven meewerken aan het vergroten van de innovatiekracht rondom logistiek en Supply Chain Management. Mijn ministerie zal daarnaast blijven werken aan alle andere randvoorwaarden om het maatschappelijk rendement van de logistiek te verhogen. We gaan de toegevoegde waarde verder vergroten en het transport duurzamer maken. Logistiek zit ons in de genen. Zo is het.
Dank u wel.