Antwoorden kamervragen van kamerleden Waalkens, Jacobi, Van der Veen (PvdA) en Cramer (CU) over de aanpak van de tijgermug
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA DEN HAAG
VGP-K-U-2809378
7 november 2007
Antwoorden van minister Klink en mede namens de ministers van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer en van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, op kamervragen van de Kamerleden Waalkens, Jacobi, Van der Veen (PvdA) en Cramer (CU) over de aanpak van de tijgermug (2060724180.
Vraag 1
Kunt u op grond van de voorlopige resultaten van het Centrum Infectieziektebestrijding (Clb) aangeven of al virussen in tijgermuggen zijn aangetroffen? Zo ja, welke, in hoeveel kassen en hoe vaak? Kunt u eveneens aangeven welk percentage van de kassen met Lucky bamboo in Nederland wordt onderzocht? Is er sprake van gezondheidsrisico’s voor de mensen die in de kassen werken? Kunt u voorts aangeven of, er virussen zijn aangetroffen in de onderzochte muggen buiten de bedrijven? Zo ja, hoe vaak?
Antwoord 1
De voorlopige resultaten van het Centrum Infectieziektebestrijding (Clb) geven aan dat het denguevirus (veroorzaker van knokkelkoorts) tot dusverre niet is aangetroffen in de gevonden tijgermuggen. Er zijn 17 bedrijven onderzocht. Op 15 bedrijven is deze mug gevangen (ruim 88%).
Het is de verantwoordelijkheid van de werkgever om de gezondheidsrisico’s voor de werknemers in kaart te brengen en maatregelen te treffen om de risico’s te ondervangen. Deskundigen achten het gezondheidsrisico voor mensen die in de kas werken op dit moment gering. De overheid heeft de importeurs gefaciliteerd door hen over de mug en de gezondheidsrisico’s te informeren, met de importeurs een convenant te sluiten over bronmaatregelen en een vrijstelling te verlenen voor het gebruik van een bestrijdingsmiddel om de larven van de tijgermug te bestrijden.
In de incidenteel buiten de kassen gevonden tijgermuggen is evenmin denguevirus aangetroffen.
Vraag 2
Deelt u de mening dat indien de mug zich verspreidt, dit grote schade kan berokkenen aan de volksgezondheid in Nederland? Kunt u aangeven wie de aansprakelijkheid draagt voor de
kosten indien er schade wordt berokkend aan de gezondheid van personen en aan de tuinbouwsector?
Antwoord 2
Indien de tijgermug mug zich zou vestigen, is er een geringe maar potentiële kans dat de muggen besmet zijn met virussen die via muggen overdraagbaar zijn, en dat deze virussen zich in Nederland zouden kunnen verspreiden. Geschat wordt dat de factoren voor een dergelijke verspreiding in Nederland ongunstig zijn (met name klimatologische omstandigheden). Een dergelijke verspreiding is echter niet met zekerheid uit te sluiten.
Gezien het feit dat er tot nu toe slechts in incidentele gevallen muggen buiten de kassen zijn aangetroffen en het bij vraag 1 genoemde convenant er op gericht is de import van Lucky bamboo vrij te krijgen van de tijgermug en de larven en eitjes van deze mug, is het risico op het oplopen van dengue voor individuele burgers die naar (sub-)tropische gebieden gaan hoger dan het oplopen van dengue in Nederland. Mede in verband hiermee is de vraag over de aansprakelijkheid op dit moment niet te beantwoorden.
Vraag 3
Bij welk percentage van alle kassen van importeurs wordt de verspreiding van de tijgermug buiten de kassen gemonitord? Gaat u onverwijld over tot bestrijding (indien muggen (of
larven of eitjes) worden aangetroffen)? Zo ja, welke bestrijdingsmiddelen zijn daarvoor
toegelaten en welke milieueffecten zijn daarvan te verwachten? Zo neen, waarom niet?
Antwoord 3
Bij zes kassen is ook buiten de kassen gemonitord. De Wageningen Universiteit doet specifiek onderzoek naar de vestiging van muggen buiten de kassen. Incidenteel wordt in dit onderzoek buiten de kassen de tijgermug aangetroffen. Gezien de gevangen aantallen, de frequentie van de vangst en de samenstelling van de muggenpopulatie, heeft dit tot nu toe geen aanleiding gegeven te concluderen dat de Aziatische tijgermug zich heeft gevestigd buiten de kassen.
Het is de verantwoordelijkheid van het bedrijf om bestrijdingsmiddelen in te zetten tegen de muggen en / of de larven. In de communicatie naar de bedrijven is de noodzaak van de bestrijding van de tijgermug aangegeven.
De Plantenziektenkundige Dienst en het Wageningen Universiteit en Researchcentrum hebben, in opdracht van het RIVM, samen begin 2007 een bestrijdingsadvies opgesteld en openbaar gemaakt. Er zijn voor de bestrijding van muggen zeven bestrijdingsmiddelen toegelaten.
Voor particulier gebruik zijn (tussen haakjes staat het toelatingsnummer) Luxan Pyrethrumspray (3687N), Pyrethrin 12/30 (8353N) en Vapona Vliegende insectenspray (8620N) beschikbaar. Voor beroepsmatig gebruik zijn Detmolin P (5646N), Pyrethrin 12/30 (8353N), Zerox (8970N) en Pyretrex Fogger (11516N) toegelaten.
Het College voor de Toelating van Gewasbeschermingsmiddelen en Biociden (Ctgb) heeft deze middelen onder andere beoordeeld op negatieve effecten voor het milieu. Bij gebruik van deze middelen in overeenstemming met de gebruiksvoorschriften zijn er geen nadelige effecten voor het milieu te verwachten.
Voor de bestrijding van de in het water aanwezig larven is voor het bestrijdingsmiddel Vectobac AS tijdelijk (120 dagen) vrijstelling verleend op basis van artikel 16A van de Bestrijdingsmiddelenwet 1962. Van dit middel zijn de effecten voor het milieu beoordeeld, er zijn geen negatieve effecten te verwachten.
Voor de bestrijding van de eitjes zijn geen middelen toegelaten.
Vraag 4
Kunt u een overzicht geven van alle bedrijven die Lucky bamboo importeren, met daarbij per bedrijf het aantal tijgermuggen dat daar tot op heden binnen en eventueel buiten
de kassen is aangetroffen?
Antwoord 4
Een overzicht van de gevangen tijgermuggen per week en per val is bijgevoegd. Uit privacy-overwegingen is het overzicht niet te herleiden naar de bedrijven waar de tijgermuggen zijn aangetroffen.
Vraag 5
Is het waar dat er per onderzochte kas slechts één val is geplaatst? Kunt u voorts aangeven of uit vergaderverslagen van het onderzoeksteam van het CIb mag worden geconcludeerd dat de muggenvallen regelmatig onvoldoende of helemaal niet functioneren? Zo ja, welke maatregelen bent u van plan om daartegen te ondernemen?
Antwoord 5
Per onderzocht Lucky-bamboo-importerend bedrijf is er in de kas inderdaad één val geplaatst. In een enkel geval heeft een importerend bedrijf meerdere vestigingen. Per vestiging is een val geplaatst. Op dit moment is er geen aanleiding meer vallen neer te zetten.
De gebruikte vallen zijn voor zover bekend de meest gangbare en meest efficiënte vallen voor steekmuggen. In geval van storing – wat incidenteel voorkomt - wordt deze meteen verholpen of wordt indien nodig zelfs de gehele val vervangen. In de praktijk blijken de meeste vallen probleemloos te werken en is het niet nodig maatregelen op dat terrein te nemen. Voor de continue monitoring die de Plantenziektenkundige Dienst in opdracht van het RIVM vanaf medio 2006 uitvoert, wordt steeds bezien of er betere vallen op de markt zijn/komen dan degene die nu in gebruik zijn.
Vraag 6
Kunt u aangeven of de kans bestaat dat de tijgermug eitjes gaat leggen in kassen met andere planten, zoals snijbloemen? Zo ja, hoe groot is deze kans? Kunnen vondsten van eitjes of larven in partijen snijbloemen leiden tot een handelsboycot van snijbloemen? Zo ja, wie draagt dan de kosten van een dergelijk boycot?
Antwoord 6
In de meeste gevallen staan de Lucky bamboo plantjes in kassen waar weinig of zelfs helemaal geen andere planten zoals snijbloemen staan. Uit internationaal onderzoek blijkt dat tijgermuggen geen grote afstanden kunnen afleggen. Als er eitjes worden afgezet is het veel waarschijnlijker dat dat op de Lucky bamboo wordt gedaan. In theorie is de kans aanwezig maar erg onwaarschijnlijk. In het verlengde hiervan lijkt een handelsboycot van snijbloemen ook niet waarschijnlijk.
Kosten die bedrijfsleven moet maken om te voldoen aan invoereisen van derde landen komen gewoonlijk voor rekening van het bedrijfsleven.
Vraag 7
Acht u het verantwoord dat, gezien de grote risico’s op schade aan de volksgezondheid, niet alle importeurs het convenant hebben ondertekend? Hoe gaat u alle importeurs bewegen om maatregelen te nemen die insleep van tijgermuggen voorkomen? Deelt u de mening dat een convenant hiervoor een toereikend instrument is, gezien het feit dat niet alle importeurs zich hieraan willen binden en de ondertekenaars er bovendien op elk moment uit kunnen stappen? Beschikt u over een wettelijk instrument om een convenant algemeen verbindend te verklaren? Heeft het Productschap Tuinbouw daarvoor een instrument?
Antwoord 7
Alle op dat moment bekende importeurs van Lucky bamboo op waterbasis hebben het convenant van 19 oktober 2006 getekend. Na ondertekening van dat convenant bleek uit onderzoek dat de tijgermug ook meelift bij de import van Lucky bamboo op gel. Een convenant dat ook betrekking heeft op deze import is treedt binnenkort in werking. Dit convenant is ondertekenend door alle op dit moment bekende importeurs van Lucky bamboo. Met de ondertekening van dit convenant leggen de importeurs zich – op gelijke wijze als met het convenant van 19 oktober 2006 - vast ervoor te zorgen dat de import van Lucky bamboo vrij is van de tijgermug en de larven en eitjes van deze mug. In opdracht van het RIVM zal de Plantenziektenkundige Dienst ook de werking van dit convenant monitoren. Het convenant is een toereikend instrument omdat er op dit moment geen sprake is van vestiging van de tijgermug buiten de kassen, het denguevirus niet is aangetroffen in de onderzochte muggen en bij de tot nu toe onderzochte medewerkers geen besmetting met het denguevirus in het bloed is aan getroffen.
Er zijn geen wettelijke mogelijkheden om een dergelijk convenant verbindend te verklaren. Evenmin beschikt het Productschap Tuinbouw over een dergelijk instrument.
Vraag 8
Beschikt u over een wettelijk instrument om de import van Lucky bamboo of vergelijkbare
risicostromen zo nodig tijdelijk stil te leggen? Zo ja, bent u bereid dit zo nodig toe te passen? Zo neen, bent u bereid om deze lacune in de wetgeving op te vullen?
Antwoord 8
Ja. Indien nodig kan een dergelijk instrument worden ingezet.
1 Aanhangsel Handelingen nr. 1630,vergaderjaar 2006-2007