Kiesraad adviseert over ronselen van volmachtstemmen en ondersteuningsverklaringen
De Kiesraad heeft advies uitgebracht aan de staatssecretaris van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, mw. Bijleveld-Schouten, over het voorkomen en bestraffen van het ronselen van ondersteuningsverklaringen en volmachten bij verkiezingen. Het advies werd gevraagd naar aanleiding van incidenten bij de verkiezingen in 2006.
Er zijn geen signalen dat omkoping tot het afgeven van ondersteuningsverklaringen en het ronselen van volmachten op grote schaal plaatsvindt. De Kiesraad is dan ook van mening dat terughoudend moet worden omgegaan met het treffen van maatregelen die ronselen beogen tegen te gaan. Deze maatregelen leiden vrijwel allemaal tot een beperking van de toegankelijkheid van de verkiezingen voor kiezers.
Wel adviseert de Kiesraad de staatssecretaris om te bepalen dat bij het uitbrengen van de onderhandse volmacht een kopie van het legitimatiebewijs van de volmachtgever moet worden overgelegd. Dit kan volgens de Kiesraad de kans op misbruik van volmachten doen afnemen. Tevens meent de Kiesraad dat het wenselijk is dat bijgehouden gaat worden hoeveel volmachtstemmen er per verkiezing worden uitgebracht. Ook denkt de Kiesraad dat meer gebruik kan worden gemaakt van bestaande mogelijkheden tot opsporing en vervolging, bij voorbeeld door vervolgingsrichtlijnen op te stellen en de politie te voorzien van duidelijke instructies.
De Kiesraad vindt het wenselijk dat de huidige regeling voor ontzetting uit het kiesrecht opnieuw bekeken wordt. Het zou volgens de Raad mogelijk moeten zijn dat de rechter personen die veroordeeld worden wegens ronselen of andere kiesrechtelijke delicten de bijkomende maatregel van ontzetting uit het kiesrecht oplegt. Hierdoor wordt het mogelijk dat iemand die zijn zetel in een vertegenwoordigend orgaan dankt aan geronselde volmachtstemmen, zijn lidmaatschap van dat vertegenwoordigend orgaan verliest. Deze verandering vergt grondwetsherziening.
De Kiesraad heeft ter onderbouwing van het advies onderzoek gedaan naar de historische achtergrond van de bestaande regeling over de ondersteuningsverklaringen en de volmachten. Daarnaast heeft de Kiesraad ook een rechtsvergelijkend onderzoek verricht, waarbij gekeken is hoe in andere landen omgegaan wordt met de vereisten voor ondersteuning van een politieke partij en met stemmen per volmacht. De uitkomsten van deze onderzoeken zijn als bijlage bij het advies opgenomen.
Meer informatie?
Het volledige advies van de Kiesraad aan de staatssecretaris
Bijlage I bij het advies voorkoming en sanctionering ronselen ‘Stemmen bij volmacht en ondersteuningsverklaringen in historisch en rechtsvergelijkend perspectief’
Bijlage II bij het advies voorkoming en sanctionering ronselen ‘Incidenten met betrekking tot ronselen van ondersteuningsverklaringen en volmachten in 2006 en 2007”