NOS, Met het Oog op Morgen, Radio 1

SLOTBOOM:
Mijn eerste vraag vandaag was of hij begrip heeft voor alle emoties bij de PvdA-fractie.

BOS:
Jazeker. En volgens mij heeft ook minister Donner, en ook premier Balkenende dat gedaan. We hebben als kabinet een vraag gestuurd naar werkgevers en - nemers: als we het ontslagrecht zus en zo zouden aanpassen, wat zou u daar van vinden? Daar is door wekgevers en werknemers heel verschillend op gereageerd. Daar hebben ook politieke partijen op gereageerd. Ook mijn eigen partij heeft daar een heel helder standpunt over ingenomen. Daar is zo'n adviesaanvraag ook voor bedoeld, om die duidelijkheid te krijgen.

SLOTBOOM:
Maar dan valt wel dat stevige woord conflict en crisis.

BOS:
Dat vond ik dan weer…dat hoefde wat mij betreft niet. Dit kabinet zit solide in elkaar. We weten wat we willen met Nederland. We hebben mooie plannen. Om te investeren in onderwijs, in oude wijken, in duurzame energie. Dat zijn - veiligheid ook - allemaal hele belangrijke zaken. Crisis is niet aan de orde. Maar er zijn natuurlijk wel soms onderwerpen waar je het stevig met elkaar over moet hebben.

SLOTBOOM:
Dus dat was niet zo handig van de PvdA-fractie, want Minister Donner is niet iemand die denkt: ik laat me onder druk zetten.

BOS:
Iedereen gaat daar even over zijn eigen woorden. Als PvdA-fractieleden het op die manier willen brengen, daar ga ik niet over. Dat moeten ze echt helemaal zelf weten. Wat telt is dat er nu geen onduidelijkheid is over hoe de PvdA erin staat. Dat is voor iedereen nu een feit waar we rekening mee moeten houden.

SLOTBOOM:
Klopt het dat u vorige week hebt aangegeven richting Donner dat de PvdA-bewindslieden de fractie op dit punt volgen?

BOS:
Dat is vragen naar de bekende weg hè?

SLOTBOOM:
Ja, u mag niks zeggen daarover.

BOS:
Nee.

SLOTBOOM:
Maar het verhaal doet wel de ronde. Is het onzin?

BOS:
Zoals u zei: ik mag niks zeggen over wat in de Trêveszaal met elkaar besproken en besloten wordt. Dus dat doe ik dan ook maar niet.

SLOTBOOM:
Komt het goed met dat ontslagrecht of gaat het mis?

BOS:
Er liggen nu allemaal meningen van politieke partijen. Sommige dus zeer scherp geformuleerd. Ook van de vakbonden en van de werkgevers. Het is nu aan het kabinet - en in eerste instantie minister Donner - om te kijken wat we daarmee kunnen.

SLOTBOOM:
Maar er is toch eigenlijk al een akkoord voor de zomer gesloten?

BOS:
Voor de zomer is er overeenstemming bereikt over een adviesaanvraag. Dat betekent dat we voor de zomer hebben gezegd: als we nu eens dit en dat zouden willen doen, wat zou u daar van vinden? Daar zijn reacties op gekomen. Nu moeten we kijken wat we met die reacties gaan doen.

SLOTBOOM:
Dit is een kabinet dat heel veel wil investeren. U noemde al een paar voorbeelden. Het kan toch niet zo zijn dat het ontslagrecht opeens dat hele plan opblaast?

BOS:
Ik ben niet van plan me door wie dan ook op te laten blazen. Ik verwelkom het feit dat partijen heel helder en scherp hebben gezegd wat ze goed en slecht vinden aan mogelijke voorstellen rondom het ontslagrecht. Dat is ook precies de bedoeling, dat we die duidelijkheid krijgen. Nu moet het kabinet bekijken of ze daar iets mee kunnen Daarbij is in eerste instantie natuurlijk collega Donner aan zet.

SLOTBOOM:
Het is natuurlijk niet voor niks dat de PvdA-fractie daar emotioneel op reageerde. Dat heeft natuurlijk ook te maken met dat andere besluit deze week, het Europees referendum. De fractie gaat daarin mee met wat het kabinet heeft besloten. Volgende week is er een PvdA-congres. Ik weet dat u hier als vice-premier zit, maar dat speelt allemaal wel op elkaar in.

BOS:
Dat is duidelijk.

SLOTBOOM:
De PvdA achterban wil een signaal.

BOS:
De PvdA achterban heeft natuurlijk ook de miljoenennota gezien de afgelopen weken waar een heleboel dingen inzitten waar de PvdA jaren voor gevochten heeft en die nooit konden. De PvdA achterban heeft ook een coalitieakkoord gezien waarin extra geld naar onderwijs gaat, naar oude wijken, naar duurzame energie, naar ontwikkelingssamenwerking. Allemaal dingen die de PvdA altijd heel belangrijk heeft gevonden.

SLOTBOOM:
En de PvdA achterban wil geen ontslagrecht.

BOS:
Nou ja, dat signaal is nu helder afgegeven door de PvdA. Nu zal het kabinet met een antwoord moeten komen.

SLOTBOOM:
Laten we nog even naar een ander onderwerp kijken: Uruzgan. Het kabinet heeft besloten om daar extra manschapen heen te sturen. Waarom?

BOS:
Omdat we vonden dat het beschermen van de veiligheid van onze eigen mensen in Uruzgan vereiste dat er nu extra assistentie zou komen.

SLOTBOOM:
Het is daar nu minder veilig?

BOS:
Ja, er wordt daar nu gewoon harder gevochten dan waar we met onze aanwezigheid op gerekend hadden. Het kan zijn dat het een laatste offensief is van de Taliban voordat de winter intreedt in Afghanistan. Daarom hebben we ook in eerste instantie die 80 mensen extra voor de periode van twee maanden beschikbaar gesteld. Daarna zou het offensief weer in heftigheid kunnen afnemen. Maar voorop staat: wat je ook vindt van de Nederlandse aanwezigheid in Afghanistan, als onze eigen mensen in gevaar dreigen te komen moet je optreden. Dat doen we.

SLOTBOOM:
Heeft de veiligheidssituatie ook invloed op het besluit voor een eventuele verlenging van de missie volgend jaar?

BOS:
Dat is een van de factoren. Je maakt natuurlijk elke keer als je besluit of je aan zo'n missie mee wil doen, of er wil blijven, op een andere manier wil blijven- dan kijk je of je de risico's nog verantwoord vindt. Of dat wat je daar kan bereiken nog in verhouding staat tot de risico's die je loopt. Dan is natuurlijk wel relevant of dat wat zich nu afspeelt duidt op een permanente verslechtering van de veiligheid, een permanente grotere aanwezigheid van de Taliban, een permanente toenemende weerstand van de Taliban, of dat het iets tijdelijks is. Die analyse zal gemaakt worden en zal uiteraard ook een rol spelen bij de besluitvorming over of we daar willen blijven of niet.

SLOTBOOM:
Begrijp ik u nu goed dat als die veiligheidssituatie verslechtert, dat dan de vraag is of het wel verstandig is om te blijven? Of is het juist andersom?

BOS:
Het is moeilijk. Je kunt natuurlijk zeggen: als de Taliban-aanwezigheid groter is in Afghanistan dan je dacht en ze meer vechten is er reden te meer om hard terug te vechten. Want die agressie van de Taliban richt zich ook op de eigen bevolking daar. Daar worden mensen afgemaakt en geëxecuteerd met reizende rechtbanken. Onze aanwezigheid is natuurlijk in een heleboel opzichten erop gericht daar een einde aan te maken. De andere redenering is inderdaad dat je zegt: omdat er zwaarder gevochten wordt moet je echt nog drie keer nadenken of je nog wil blijven. Ik geloof niet dat er één pasklaar antwoord is te geven over hoe je met die vraag omgaat. Dat gaan we uiteindelijk op basis van alle informatie die we hebben de komende maanden afwegen en beslissen.

SLOTBOOM:
Want het punt is inderdaad dat in het begin het de bedoeling was dat het een opbouwmissie zou zijn, los van het feit dat er ongetwijfeld ook gevochten moest worden. Dan kun je je afvragen: als het telkens verslechtert, wat kan je daar dan nog doen?

BOS:
Als je uiteindelijk alleen maar aan het vechten bent of alleen maar jezelf aan het beschermen bent en niet toe zal komen aan opbouw en iets bieden aan de lokale bevolking, dan is er wel een ander beeld dan wat je met elkaar beoogde. Maar dat is niet de situatie. Er wordt zwaar gevochten, maar er vindt ook nog altijd opbouwwerk plaats door de Nederlanders. We zijn er ook pas een jaar. Wat dat betreft moet je je conclusies denk ik ook niet te snel klaar hebben. We hebben altijd geweten dat het een moeizame missie zou zijn en dat opbouwwerk een kwestie van hele kleine stapjes vooruit zou zijn. Af en toe misschien zelfs een stapje achteruit. Dat er gevochten zou worden, dat er slachtoffers konden vallen, dat is allemaal niks nieuws.

SLOTBOOM:
Is er een deadline waarop het duidelijk moet zijn? Want ik weet dat het besluit binnenkort moet komen, maar is er een moment waarop u als kabinet weet: nu moet het echt gebeuren?

BOS:
De militaire experts zullen vast en zeker een deadline hebben die je nodig hebt om jezelf logistiek voor te bereiden en te zorgen dat je manschappen en uitrusting daar op tijd is. Wat die precieze deadline is weet ik niet.

SLOTBOOM:
Enkele weken?

BOS:
Ik durf het u niet te zeggen.
(letterlijke tekst, ongecorrigeerd, TO)