Commissie adviseert bevoegdheden van ministers ten opzichte van zelfstandige bestuursorganen beter te regelen
Bestaande zelfstandige bestuursorganen (ZBO’s) moeten zo veel mogelijk binnen de kaders van de Kaderwet zelfstandige bestuursorganen worden gebracht. Daarmee worden de bevoegdheden die ministers hebben ten opzichte van ZBO’s meer uniform geregeld. Dat adviseert een ambtelijke commissie onder leiding van secretaris-generaal Gerritse aan het kabinet. In een rapport van de commissie Kohnstamm uit 2004 werd nog gepleit om de zelfstandigheid van ZBO’s op te heffen en ZBO’s terug te halen naar de ministeries.
De Kaderwet ZBO’s bevat een minimumpakket aan bevoegdheden van een minister ten opzichte van een ZBO, zoals het benoemen, schorsen en ontslaan van bestuurders, het vaststellen van de beloning van bestuurders en de bevoegdheid tot het vernietigen van besluiten van een ZBO. Momenteel beschikken nog niet alle ministers over deze bevoegdheden ten opzichte van ZBO’s. De commissie bepleit het ordelijk regelen van deze bevoegdheden. Immers, zolang de minister verantwoordelijk is voor de ZBO’s, horen daar ook bevoegdheden bij om deze te kunnen nemen. Dat komt de democratische controle ten goede.
Er is nu meer duidelijkheid over het ZBO-veld. De commissie heeft 153 (clusters van) ZBO’s geteld en deze rijksbreed gerangschikt. De ministeries hebben het voorlopige voornemen om bijna de helft van de zbo’s onder de Kaderwet te brengen. In de overige gevallen is bijvoorbeeld sprake van het uitvoeren van taken in deeltijd (zoals keuringsinstanties), of het eindig zijn van de taken van het ZBO.
De commissie heeft haar opdrachtgever, de minister van BZK, aanbevolen het advies ‘ZBO’s binnen kaders’ als leidraad te nemen bij de op handen zijnde besluitvorming in de ministerraad. De wet verplicht dat alle ministers vóór 1 februari 2008 aan de Tweede en Eerste Kamer aangeven welke ZBO’s zij onder de werking van de Kaderwet gaan brengen, hoe ze dat doen en wanneer.
De adviescommissie bestaat naast de secretaris-generaal (SG) van Financiën uit de SG’s van OCW, SZW en de directeur-generaal Management Openbare Sector van BZK.