Beantwoording vragen over de behandeling van een Afghaanse gevangene
In bijlage bied ik u de antwoorden aan op de schriftelijke vragen van de leden Vendrik en Peters over de behandeling van een Afghaanse gevangene (ingezonden 9 augustus 2007, kenmerk 2060722830).
DE MINISTER VAN DEFENSIE,
E. van Middelkoop
Antwoorden op de schriftelijke vragen van de leden Vendrik en Peters (beiden GroenLinks) aan de minister van Defensie over de behandeling van een Afghaanse gevangene (ingezonden 9 augustus 2007 met kenmerk 2060722830).
1. Bent u bekend met het bericht dat een Afghaanse gevangene, die door Nederlandse militairen gevangen is genomen en overgedragen is aan de Afghaanse autoriteiten, tijdens een verhoor erg ruw is behandeld en mogelijk gefolterd? 1)
De Regering is bekend met het bericht. Het betreft echter een door Afghaanse troepen (ANA) gevangen genomen persoon.
2. Klopt het dat een Nederlandse luitenant heeft verklaard dat tijdens het verhoor, in aanwezigheid van deze luitenant, het er ruw (letterlijk: “rough”) aan toe ging? Zo ja, wat moet worden verstaan onder “ruw”?
3. Klopt het dat onder deze ruwe behandeling in ieder geval verstaan moet worden dat de verdachte op de voeten is geslagen, zoals in het bericht wordt gezegd, hetgeen na het verhoor nog te zien was aan de verdachte?
Het verhoor van de gevangene door Afghaanse ondervragers heeft niet plaatsgevonden in het bijzijn van een Nederlandse luitenant. Deze luitenant maakte deel uit van een Nederlands OMLT (Operational Monitor and Liaison Team), dat toegevoegd is aan een ANA eenheid opererend in Uruzgan en de ANA voorziet van training en advies. Tussen de ANA en het OMLT bestaat geen bevelsrelatie.
De Nederlandse luitenant heeft waargenomen hoe bedoelde persoon gevangen werd genomen door de Afghaanse eenheid waarbij hij was gestationeerd. De gevangenneming heeft hij gekwalificeerd als "the handling was rough, but OK." De luitenant heeft hiermee bedoeld dat Nederlandse militairen bij gevangenneming een andere, minder ruwe procedure hanteren, maar dat bij de Afghaanse procedure in zijn beleving geen sprake was van overtreding van internationale rechtsnormen.
De opmerking van de luitenant strekte zich niet uit over de ondervraging van de gevangene, aangezien hij daarbij niet aanwezig is geweest.
4. Als de verdachte inderdaad op de voeten geslagen is, bent u het met ons eens dat deze behandeling ongeoorloofd is en niet had mogen plaatsvinden? Is er naar uw mening in dit geval sprake van mishandeling dan wel foltering? Waarom heeft de Nederlandse luitenant niet ingegrepen en de foltering voorkomen dan wel doen beëindigen?
Het slaan van gevangenen tijdens ondervraging teneinde informatie te verkrijgen of te bestraffen is ongeoorloofd. Of in dit geval sprake is geweest van mishandeling of foltering kan op basis van de bekende informatie niet worden vastgesteld. Op het moment dat de Nederlandse luitenant door een tolk werd geïnformeerd over mogelijke mishandeling van de gevangene, heeft de luitenant ogenblikkelijk ingegrepen. Hij heeft zich naar de container begeven waar ANA personeel de gevangene ondervroeg. Bij binnenkomst constateerde hij dat de gevangene een klap kreeg. De luitenant heeft op dat moment meteen gesteld dat die behandeling onacceptabel was. De luitenant heeft daarop het personeel weten te overtuigen onmiddellijk te stoppen met een dergelijke behandeling.
5. Zijn deze feiten in strijd met de afspraken tussen Nederland en Afghanistan in de Memorandum of Understanding over de behandeling van gevangenen? Zo neen, waarom niet? Zo ja, welke consequenties verbindt u aan deze feiten?
Neen. Dit Memorandum of Understanding bevat afspraken over de behandeling van door Nederland vastgenomen personen die worden overgedragen aan de Afghaanse autoriteiten. Van een dergelijke overdracht was hier geen sprake.
6. Beoordeelt u deze feiten als strijdig met internationale afspraken over de behandeling van verdachten en krijgsgevangenen? Zo neen, waarom niet? Zo ja, welke consequenties verbindt u daaraan?
Zoals hierboven gesteld is het slaan van gevangenen tijdens ondervraging niet geoorloofd. De correcte behandeling van gevangenen is voortdurend onderwerp van gesprek tussen Nederland en de Afghaanse autoriteiten.
1) “Dutch troops in Afghanistan”, ITN, 7 augustus 2007 (uitgezonden op Een Vandaag, 7 augustus 2007).