Reiziger voelt zich veiliger in openbaar vervoer
Reizigers in het openbaar vervoer voelden zich in 2006 veiliger dan in 2005. Het personeel in het stads- en streekvervoer oordeelt daarentegen negatiever over de sociale veiligheid. Dat blijkt uit de reizigersmonitor en de personeelsmonitor die jaarlijks worden opgesteld. Ook is onderzoek gedaan naar het zwart rijden in het stads- en streekvervoer.
Reizigers voelen zich veiliger
Reizigers in het stad- en streekvervoer waarderen de veiligheid in 2006 met een 7,7 (was 7,6 in 2005). Tijdens de rit voelt de reiziger zich het veiligst, hij beoordeelt dit met een 8.
Meer reizigers geven aan zelf wel eens een incident mee te hebben gemaakt (van 7,3 naar 7,8 procent). De reizigers blijken, in lijn met 2005 en 2004, ook in 2006 vooral slachtoffer te zijn geworden van ‘lastigvallen’. Zware incidenten, zoals mishandeling, komen minder vaak voor.
De NS-reiziger beoordeelt net als vorig jaar de veiligheid met gemiddeld een 7,1. Van de treinreizigers is 15 procent in 2006 slachtoffer geworden van incidenten, tegenover 16 procent in 2005. Ook bij de NS-reizigers komt lastig gevallen worden het meest voor.
Stijgende lijn sociale veiligheid personeel stads- en streekvervoer zet niet door
Het personeel beoordeelt de veiligheid in en rond het stads- en streekvervoer in 2006 gemiddeld met een rapportcijfer van 6,3. In 2005 was dit een 6,5. Het oordeel over 2006 is bijna gelijk aan het gemiddelde over de jaren 2002-2005.
In 2006 is het percentage medewerkers dat één of meer incidenten heeft meegemaakt voor het eerst sinds een aantal jaren gestegen. Het percentage medewerkers dat slachtoffer werd van één of meer incidenten steeg: van 56 procent in 2005 naar 65 procent in 2006. Vooral pesten, lastigvallen en bedreiging zijn toegenomen.
De veiligheid van het NS-personeel is niet in de personeelsmonitor opgenomen, maar wordt door NS in het Vervoerplan gerapporteerd. De veiligheidswaardering van het NS-personeel is in vergelijking met 2005 ongeveer gelijk gebleven.
Zwartrijden stads- en streekvervoer
Zwartrijden wordt gezien als een van de belangrijkste oorzaken van onveilige situaties in het openbaar vervoer, vooral voor het personeel. In 2007 is alleen gemeten in die gebieden waar het zwartrijdpercentage bij de voorgaande meting hoger was dan 3 procent. Het gemiddelde zwartrijdpercentage ligt nu in alle gemeten gebieden voor het busvervoer waar de passagier bij de chauffeur instapt onder de 3 procent. In vier gebieden is het zwartrijdpercentage in metro en tram niet significant gewijzigd, in één is het gestegen en in twee gebieden is het gedaald.
In de monitor is het percentage zwartrijders bij de Nederlandse Spoorwegen niet meegenomen. Vergelijkend onderzoek heeft aangetoond dat het percentage zwartrijden bij NS onder de 3 procent ligt.
Vergroten sociale veiligheid
Staatssecretaris Huizinga van Verkeer en Waterstaat heeft de Tweede Kamer onlangs laten weten dat de invoering van de OV-chipkaart en het plaatsen van toegangspoortjes ervoor kunnen zorgen dat de sociale veiligheid in het openbaar vervoer verder wordt verbeterd. Daarnaast is door de ministeries van Binnenlandse Zaken en Justitie gestart met het ‘Actieplan geweld tegen werknemers in publieke functies’. Huizinga verwacht dat hierdoor de veiligheid voor het OV-personeel zal worden vergroot. Er komt een vervolg op het Aanvalsplan sociale veiligheid openbaar vervoer. Dit vervolg Aanvalsplan zal na de zomer aan de Tweede Kamer worden gezonden.