supermarkten: pas op voor beklaagdenbankje
Mensen kunnen haast niet meer zonder supermarkten. Daardoor heeft deze branche goud in handen. Dat zei de DG Volksgezondheid, Hans de Goeij, namens de minister van VWS tijdens het jaarcongres van het Centraal Bureau Levensmiddelenhandel. Hij voegde er aan toe dat supermarkten door deze positie een belangrijke maatschappelijke verantwoordelijkheid hebben. Helaas vullen ze die nog steeds niet voldoende in. Vooral ten aanzien van het promoten van een gezonde leefstijl van mensen en alcoholverkoop aan jongeren laten ze het (nog) afweten. Gelukkig zijn er veranderingen op komst.
Dames en heren,
U had de minister van VWS uitgenodigd om hier vandaag voor u te spreken. Zoals u weet, is hij verhinderd en mag ik hem vertegenwoordigen. Deze tekst had hij zelf willen uitspreken als hij aanwezig had kunnen zijn .
Zo zou hij u graag, als hij hier stond, allereerst willen duidelijk maken dat hij het vak dat u uitoefent een prachtig vak vindt. Wellicht is het één van de mooiste vakken die er zijn.
U zorgt er onder meer voor dat producten die op het land worden verbouwd mooi uitgestald – al dan niet in een pakje, potje of blikje - in de schappen komen te liggen en via u de consument bereiken. U mag dagelijks miljoenen mensen verwelkomen die bij u hun eten komen kopen en - hoewel iedere Nederlander goed op zijn geld past - dat meestal ook nog met plezier doet.
U verkoopt noodzakelijke voedingsproducten, producten die we dagelijks nodig hebben, maar ook ‘plezierproducten’, producten die we niet dagelijks nodig hebben, maar die we wel graag kopen. Zoals borrelhapjes, snoep en drank.
Door dit alles bent u dan ook een buitengewoon belangrijke economische factor.
Ik kan nog wel meer opnoemen waaruit blijkt dat u een prachtig beroep hebt, maar dat weet u ongetwijfeld zelf ook. U heeft er niet voor niets voor gekozen. Ik wil het dan ook graag samenvatten door te zeggen dat u op goud zit: we hebben u allemaal nodig en komen daarom haast dagelijks bij u langs.
Maar wie op goud zit, heeft ook een verantwoordelijkheid. Die moet er voor zorgen dat het goud zijn waarde behoudt en niet devalueert naar brons.
Gelukkig voelt u dat voor een groot deel goed aan. Maar er zijn ook kanttekeningen bij te plaatsen.
Waarmee u op de goede weg zit, is het promoten van een gezonde leefstijl. We begrijpen inmiddels allemaal dat we iets moeten doen aan ons huidig consumptiepatroon en het gebrek aan beweging. Overgewicht is een groeiend maatschappelijk probleem. Het is niet zozeer dat we met z’n allen dagelijks meer calorieën tot ons nemen, maar we hebben juist steeds minder nodig.
Het is daarom prima dat het CBL een van de prominente ondertekenaars is van het convenant overgewicht.
Het CBL is ook betrokken bij 7 van de 68 activiteiten van het actieprogramma Energie in Balans. Ik hoop dat er nog meer worden, want het aantal mensen - en helaas ook kinderen - met overgewicht neemt nog steeds toe.
Daarbij vraag ik me af, of wat het CBL voorstaat, ook door alle leden wordt overgenomen. Ik ben benieuwd naar de tussentijdse evaluatie, eind dit jaar. Daaruit moet blijken of alle gemaakte plannen worden uitgevoerd.
Er moet, kortom, nog meer gedaan worden om de gezonde leefstijl van mensen te promoten. Ook de minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, Gerda Verburg, heeft daar enkele maanden geleden, toen ze u toesprak, op gewezen en u aangesproken op uw verantwoordelijkheid. Ze pleitte er onder meer voor om supermarkten gezonder in te richten, zodat mensen niet continu in de verleiding komen om vooral de minder gezonde producten te kopen.
Ik wil dat graag onderstrepen.
Natuurlijk zijn het de mensen zélf die beslissen wat ze kopen, maar u kunt ze daar gerust een handje bij helpen. Door de routing in de supermarkt, de plaats van producten in het schap en bijvoorbeeld snoep weg te halen bij de kassa.
Of bij aanbiedingen de light versie van een product benadrukken. Tenminste, als die light versie de claim ook waarmaakt.
Sommige supermarkten doen dat al. Die verstoppen de groente- en fruitafdeling niet langer achter in de winkel, maar stellen die pontificaal op, voorin de winkel. Het fruit ligt er aantrekkelijk bij en de groenten worden voorzien van recepten. Daardoor wordt gezonde voeding kopen ook plezierig kopen!
Ook zou ik u willen vragen slim gebruik te maken van de steeds populairder wordende eigen merkproducten. U kunt zelf beslissen hoe die producten worden samengesteld. U kunt er minder verzadigd vet, minder transvet, minder zout en veel minder suiker in stoppen. Zorg ervoor dat uw eigen merk een voortrekker wordt, een gezonde voortrekker die de gerenommeerde A-merken – als ze dat al niet doen - ook aanzet tot een gezondere samenstelling.
Dat brengt me bij het logo voor gezondere producten.
Het zou natuurlijk prachtig zijn als u dat op veel van uw eigen merkproducten kunt zetten! Maar dan wel graag één logo in Nederland en niet twee, drie, vier verschillende, zoals helaas nu het geval is. Daarmee helpen we de consument ook niet.
Dames en heren, ik zei het al: u hebt een prachtig vak en een verantwoordelijk vak. Een vak van goud. En dat moet zo blijven. U moet er daarom voor zorgen dat u de waardering behoudt die u nu hebt. En wellicht kan het nog meer worden, wellicht kan het ‘super’karaats goud toenemen. Maar daarvoor moet u in uw winkels de juiste verdeling maken tussen gezonde voeding en minder gezonde voeding. En leg niet te veel de nadruk op dat laatste, want anders kan het u wellicht net zo vergaan als de tabaksindustrie, die inmiddels in het maatschappelijke beklaagdenbankje zit.
Om dat te voorkomen moet u ook duidelijker uw verantwoordelijkheid nemen bij de verkoop van alcoholische dranken.
U moet er echt voor waken dat er alcohol wordt verkocht aan jongeren jonger dan 16 jaar. Dat is de wet en u bent verplicht die uit te voeren! Gelukkig zijn er ondernemers die dit prima opvatten en niet alleen consequent om een identiteitsbewijs vragen aan jeugdige consumenten, maar ook de verkoop van alcohol onder deze groep proberen te ontmoedigen.
In mijn tekst voor vandaag had ik tot vanmorgen vroeg staan: Ik weet dat er in één gemeente afspraken waren gemaakt tussen alle supermarkten om de verkoop én doorverkoop van alcohol aan jongeren onder de 16 jaar strenger aan te pakken en te voorkomen. Op die manier wilden het gemeentebestuur én de winkeliers het drankmisbruik onder jongeren tegengaan. Hier werd de maatschappelijke verantwoordelijkheid goed opgepakt.
Ook stond in mijn tekst:
Helaas werd één van de deelnemende supermarkten door het hoofdkantoor teruggefloten. Daarna volgden de andere winkeliers.
Dat is natuurlijk erg jammer en een gemiste kans.
En mijn tekst vervolgde: U moet de wet naleven, maar u mag ook best meer doen dan dat. Dat kan absoluut geen kwaad. U laat dan zien dat u de problemen in de samenleving serieus neemt. Ik weet zeker dat dat uiteindelijk uw bedrijfstak ten goede komt. Doet u dat soort dingen niet, zo vervolgde mijn tekst, maar zoekt u juist de randen van het toelaatbare op, onder het mom als ik het niet doe, gaan ze naar de concurrent’, dan komt u vroeg of laat –naar mijn persoonlijke mening - in het verdomhoekje terecht.
Maar,
op de site van Elsevier Voedingsmiddelen industrie lees ik vanmorgen wat Miranda Boer (CBL) bekend gemaakt heeft.
Zij zegt dat volgende week de retailers starten met een grootschalige campagne om ouders erop te wijzen dat jongeren onder de 16 jaar geen alcohol moeten drinken. De caissières van alle supermarktformules delen vanaf volgende week ruim 1 miljoen folders uit, in samenwerking met NIGZ en TRIMBOS-campagne.
Dat is nu eens fantastisch nieuws.
En ik weet zeker dat U heel goed naar het CBL luistert, dat U de branche campagne in Uw eigen keten en in alle lokale winkels gaat voeren.
Ik ga me er zelf volgende week van overtuigen, en ook de weken daarna!
Want U weet het: ook ik ben een trouwe klant van U.
Daarnaast hoorde ik vandaag via een van mijn medewerkers dat enkele leden retailketens recent besloten hebben om geen mixdranken meer te verkopen. Ik zou zeggen dames en heren: wie volgt.
Dames en heren, ik ga afsluiten, en daarna heeft u ook met deze goede berichten, opweg naar super goud, wel een voedzaam en gezond harinkje verdiend: lekker en nog gezond ook.Ik sluit af met een toekomstbeeld. Ik ben er van overtuigd dat supermarkten over tien jaar nog steeds op goud en meer dan super goud, zitten. Mensen zullen dan nog steeds met plezier komen winkelen.
Maar - en dat zal anders zijn dan nu - ze zullen met veel plezier bewust kiezen voor een gezonde leefstijl en gezonde producten aanschaffen. Daarbij worden ze geholpen door de supermarkt die mensen stimuleert de gezonde keuze te maken.
Bovendien zullen winkelende ouders niet bang hoeven te zijn dat hun zoon of dochter van 14 of 15 jaar oud met een breezer onder de arm de winkel verlaat.