Week van Duurzaam Amsterdam

Toespraak | 07-06-2007

Toespraak van minister Cramer op 5 juni 2007 in Amsterdam ter gelegenheid van de Week van Duurzaam Amsterdam.

Dames en heren,

Er waait een wind van duurzaamheid door Nederland. Overheden, sectoren, bedrijven, maatschappelijke organisaties, allen praten erover, en wat ook niet onbelangrijk is: duurzaamheid is hot in de Nederlandse samenleving. Duurzaamheid is het gesprek van de dag.

Maar ook in vele andere landen in Europa. Zelfs in de VS is de wind aan het aanwakkeren. Zeker in de 'sunny state of California', goed voor een achtste plaats van op de ranglijst van 's werelds grootste economieën. In deze Amerikaanse staat wordt aan de forse hand van gouverneur Schwarzenegger - inmiddels bekend als de 'green terminator'- keihard gewerkt aan een duurzame economie.

Want, dames en heren, het klimaatdebat is voorbij. We moeten niet morgen, maar vandaag aan de slag. De laatste rapporten van de klimaatclub van de Verenigde Naties hebben ons daar ons nogmaals nadrukkelijk op gewezen. Het klimaat verandert en actie is noodzakelijk. We moeten de uitstoot van broeikasgassen revolutionair terugdringen. In Nederland, in Europa en in de wereld.

Maar we moeten ook de onomkeerbare gevolgen van klimaatverandering zien te beheersen zoals het stijgen van de zeespiegel, de wateroverlast van rivieren, en de extreme warme of natte periodes. En ook dat geldt niet alleen voor Nederland, maar ook voor Europa, ook voor de wereld. Zeker voor de landen die het meest kwetsbaar zijn, de ontwikkelingslanden. De gevolgen zijn daar immers het grootst bij extreme droogte, overstromingen en bedreiging van de oogst. We hebben een morele verantwoordelijkheid. De Westerse wereld is tenslotte al 150 jaar de grootste vervuiler en energieverspiller.

De antwoorden op deze ongemakkelijke waarheid zijn al bekend. We kennen de problematiek, en we hebben deels de technologische oplossingen al binnen handbereik. We moeten echter dan wel nationaal en internationaal schouder aan schouder staan. Een duurzame ontwikkeling van de wereld is voor mij hét project van de 21ste eeuw. Een enorme uitdaging want onze wereldbevolking groeit, onze welvaart groeit, onze energievraag groeit. Denk aan de snelgroeiende economieën als China, India en Brazilië. In China wordt elke week een kolencentrale gebouwd. De uitdaging is hoe we kunnen zorgen voor meer mét minder, meer welvaart, meer klimaat en minder energie. Hoe houden we de balans tussen people, planet en profit?

Niet voor niets is duurzaamheid de groene draad van het Coalitieakkoord van dit kabinet. De zorg voor een duurzame leefomgeving is een van de zes pijlers van dit kabinet. Maar duurzaamheid is ook een dwarsdoorsnijdend thema tussen alle pijlers.

Het kabinet heeft forse ambities voor klimaat en energie.We willen in 2020 de uitstoot van CO2 met 30 procent terugschroeven.We willen een energiebesparing van 2 procent per jaar realiseren. We willen een aandeel van duurzame energie van 20 procent. Met deze doelen wil Nederland een van de koplopers in Europa worden. Een Europa dat zelf ook met ambitieuze en historische voorstellen is gekomen op het terrein van klimaat en energie.

Mijn doel is de komende vier jaar maatregelen te nemen die noodzakelijk zijn om de ambitieuze doelen voor 2020 te realiseren. Waar wil ik op afgerekend worden?

  • Ik wil over vier jaar zien dat bestaande woningen duurzamer worden. Denk aan isolatie. In de bestaande woningbouw is nog met relatief goedkope oplossingen veel winst te halen.
  • Ik wil dat nieuwe woningen duurzaam worden gebouwd. Door innovaties in de bouw komt straks de energieneutrale woning snel in zicht.
  • Ik wil dat er een stevige uitbreiding is van de capaciteit van windenergie, te land en ter zee.
  • En ik wil dat we verder werken aan nieuwe technieken als CO2-afvang en -opslag.
  • Ik wil afrekenbare afspraken - soms verplichtend, soms vrijwillig - met industriële sectoren om te komen tot meer energie efficiency.
  • Ik wil lagere plafonds voor emissiehandel om zo innovaties uit te lokken.
  • En ik wil strengere normen hebben voor autos, energiezuininge verlichting in kantoren, woningen en op straat. Kortom, door meer energiebesparing, meer duurzame energie en meer nieuwe schone technieken wil ik de ambities van het kabinet waarmaken.

Innovatie is essentieel om die duurzame ontwikkeling te realiseren. Door innovaties kunnen we duurzame energie betaalbaar maken en in de markt zetten.Door innovaties kunnen we energieneutrale woningen bouwen. Door innovaties kunnen we schone en zuinige auto's bouwen. Door innovaties kunnen we sectoren zoals de landbouw, de industrie- en energiesector en transportsector vergroenen.

Mijn doel is een klimaat van innovatief ondernemerschap in gang te zetten.De overheid moet ruimte aan innovaties geven. De overheid moet een klimaat scheppen waarin innovaties verzilverd kunnen worden. Kortom, door financiële prikkels, door onze sterke punten bijvoorbeeld in de foodsector en chemische sector verder te stimuleren, door ruimte te bieden en door samenwerking in ketens te bevorderen. Innovatie moet ons kortom een venster bieden op die duurzame samenleving.

Duidelijk is dat we het station dat milieu alleen maar geld kost hebben gepasseerd.

Veel bedrijven realiseren zich dat duurzaamheid een kans is. Een kans om de concurrentie voor te blijven.

Een kans om in het buitenland nieuwe markten aan te boren. Een kans om je maatschappelijke verantwoordelijkheid te nemen.Meer oog voor het milieu kan, hoort én loont!

Dames en heren,
Het motto van het kabinet is samen werken, samen leven. Die duurzame samenleving kan ik niet alleen realiseren. Dat spreekt voor zich. Het is alle hens aan dek. Samen sectoren, individuele bedrijven, overheden, maatschappelijke organisaties en alle individuele Nederlanders zullen we moeten werken aan een schoner en beter Nederland.

En alle signalen wijzen er op dat dit besef bij iedereen aanwezig is.Werkgeversorganisaties als VNO, MKB-Nederland en LTO hebben mij bijvoorbeeld recent een duurzaamheidsakkoord aangeboden. Kern van dat akkoord is dat zij zich willen vastleggen op harde doelstellingen voor het verminderen van de uitstoot van CO2. Ik ben enthousiast over hun voorstel en wil voor de zomer dat akkoord verder uitwerken en definitief maken.

Maar ook individuele sectoren komen met forse klimaat en energiedoelstellingen.
De papierindustrie wil 50 procent energiebesparing realiseren, de chemische industrie wil hun CO2 uitstoot halveren, de energiesector wil hun uitstoot met 33 miljoen ton verlagen, luchthaven Schiphol en de NS komen met plannen om forse reducties te realiseren, de glastuinbouw stelt een actieplan op voor klimaatneutraal produceren. Kortom, er waait een wind van duurzaamheid door BV Nederland!

De rijksoverheid gaat zelf ook het goede voorbeeld geven door in 2010 voor 100 procent duurzaam in te kopen, door voor het energieverbruik en CO2-uitstoot van kantoren en vervoer beter te presteren en klimaatneutrale diensten te leveren, en door voor 1 miljard euro extra boven de reeds gereserveerde 1 miljard vergroeningsmaatregelen op te stellen.

Vergroeningsmaatregelen die bijvoorbeeld gericht zijn op het belonen van duurzaam gedrag en ontmoedigen van onduurzaam gedrag. Denk bijvoorbeeld aan fiscale maatregelen voor lease-autos en aanschafbelasting. Maar ook provincies en gemeenten nemen het voortouw. Steden als Rotterdam in het kader van het Clinton Global Initiative en Amsterdam willen duurzaam aan de top. Rotterdam wil haar eigen CO2-uitstoot met 50 procent verminderen in 2025. Als u weet dat Rotterdam met haar haven voor een kwart verantwoordelijk is voor de totale Nederland CO2-emissie, dan hebben we het dus over stevige reducties die de duurzaamheidsambities van het kabinet fors helpen realiseren. Over Amsterdam zo meteen meer. Maar ook middelgrote gemeenten zetten hun beste duurzame beentje voor. Denk aan Apeldoorn met een project duurzame warmtelevering en proeven met energiezuinige straatverlichting, of Delft met het project restwarmte levering aan de industrie of mijn eigen Arnhem met het ombouwen van trolleybussen voor brandstofcellen op waterstof. Kortom, er waait ook een wind van duurzaamheid door de Nederlandse overheid!

Dames en heren,
Deze week is die wind van duurzaamheid in Amsterdam gegroeid tot orkaankracht. De afgelopen week stond namelijk in het teken van Duurzaam Amsterdam. Burgemeester Cohen zal daar straks nog meer over vertellen. Amsterdam bewijst daarmee des temeer dat het ernst is met haar ambities om als stad tot de duurzame top te behoren. Het feit dat Amsterdam de in 2006 eerste stad ter wereld was met een duurzaamheidsjaarverslag bewees dat al. En nu dan de ambities vastgelegd in het Milieubeleidsplan. Die liegen er ook niet om. Een reductie van CO2-uitstoot van 45 procent in 2025. In 2015 wil Amsterdam een CO2-neutrale gemeentelijke organisatie door een verduurzaming van het wagenpark, door het energieverbruik in gebouwen en openbare verlichting fors terug te brengen, door 250.000 huizen beter te isoleren, door 100 procent groene stroom in te kopen, door de aanplant van meer groen, door onderneming aan te trekken die duurzame koplopers zijn aan te trekken. Kortom, veel ambities met bestaande en nieuwe initiatieven met de gemeente als initiator en aanjager in de richting van bewoners en bedrijven.

Ik heb bijzonder veel waardering voor de plannen van Amsterdam. Gemeenten staan dicht bij de burger en bedrijfsleven. De kabinetsdoelstellingen worden alleen gehaald als alle bestuurslagen meedoen. Steden als Rotterdam en Amsterdam vervullen een voortrekkersrol, nationaal en internationaal. Laat ik wel zeggen dat ik hoop op veel synergie op nationaal en internationaal niveau. Laten we niet tegen elkaar opbieden met forse percentages en een soort van Feyenoord Ajax gevoel oproepen. Ambities formuleren is prima, maar wel realistisch en in samenwerking met anderen: duurzaamheid is een teamsport!
Laten we kortom realistisch, praktisch met behoud van draagvlak in de samenleving onze doelen op het terrein van klimaat en energie in de praktijk brengen. Connecting people, planet en profit; dat moet het uitgangspunt zijn. En met dit uitgangspunt afgeleid van het motto van een groot telecombedrijf uit Finland ben ik meteen aangeland in de wereld van de ict. En ict is het leidende thema van deze bijeenkomst vandaag over de slimme stad van morgen.

Dames en heren,
Met deze bijeenkomst, georganiseerd door Cisco en Kenniskring Amsterdam, hebben we meteen een dergelijk realistisch en praktisch project bij de hand. Op verzoek van Cisco gaat Amsterdam samen met uiteraard San Francisco en Seoel een masterplan smeden om slimme ict-technieken in te zetten ten einde CO2-reducties te realiseren.
Het Clinton Global Initiative heeft haar goedkeuring gegeven aan dit project. Dit project is een onderdeel van Connected Urban Developmentprogramma binnen het Clinton Initiative, en staat even voor de duidelijkheid los van het Clinton Global Initiative met veertig steden waaronder Rotterdam. Als koplopers en proeftuin moeten de drie uitgekozen wereldsteden de komende jaren de rest van de wereld laten zien hoe met slimme ict bijvoorbeeld duurzaam wonen, duurzame mobiliteit en duurzame datacenters gerealiseerd kunnen worden. Dat Amsterdam naast San Francisco en Seoel daartoe behoort als Europese glasvezelkoploper is natuurlijk iets om trots op te zijn.

Ict is een belangrijke schakel om het doel - een duurzame economie en samenleving te bereiken. Bijvoorbeeld door meer telewerken. Dat spaart een hoop autokilometers, files en vliegkilometers. Straks zal ik dat in de praktijk brengen door in de vergaderzaal van de toekomst actief een telepresence meeting bij te wonen tussen Amsterdam en New York. Ook door slimme technieken in het verkeer en vervoer is veel milieuwinst te halen. Denk aan ict-systemen voor rekeningrijden. Ten slotte, met slimme gebouwen - denk aan slimme energiemeters - kan nog heel veel energiewinst gehaald worden.

Is ict een deel van de oplossing, zij mag natuurlijk niet tegelijkertijd een deel van het probleem blijven. Denk aan de datacenters als stroomvreters. Vandaag is tijdens een aparte sessie hier aandacht aan geschonken. Met de hoeveelheid innovatie dna die de ict-sector in zich heeft, ben ik ervan overtuigd dat de sector tot slimme oplossingen komt.

Dames en heren,
Duurzaamheid staat inmiddels boven aan de agendas van regeringen, stadhuizen en binnen directiekamers van bedrijven. Het is nu zaak dat momentum met beide handen te grijpen en het klimaatprobleem ambitieus aan te pakken. Met inspirerende steden als Amsterdam, met inspirerende bedrijven als Cisco kunnen we de noodzakelijke stappen in de richting van een duurzame ontwikkeling zetten. Met innovaties op het gebied van ict maken we die stappen mogelijk. En met bijeenkomsten als vandaag kunnen we morgen laten zien dat we ook echt wat kunnen doen. Want duurzaam werken en leven kan, hoort en loont!

Dank u wel.

Meer informatie