Speaking notes minister Plasterk, conferentie eindrapportage Visitatiecommissie Emancipatie
• Dank aan de Visitatiecommissie Emancipatie voor de rapportages. U heeft een waardevolle analyse gemaakt van het emancipatiebeleid bij de overheid. Door de titel - 'Een beetje beter is niet goed genoeg' - weten we nu waar we aan toe zijn.
• Uw werk zit er op. Voor mij en mijn collega's op de departementen begint het pas. Emancipatie is nog niet af. De rapportage van deze commissie bevestigt dat er een nieuwe impuls nodig is.
• Ik ben blij met de constatering in de eindrapportage dat er inmiddels een en ander ten goede is veranderd. Maar: een béétje beter is niet goed genoeg.
• We hebben nog onvoldoende zicht op onzichtbare belemmeringen die de verschillen tussen werkende mannen en vrouwen in stand houden. Verschillen in positie, in beloning en in het aantal uren dat ze werken.
• Die onzichtbare belemmeringen moeten we in kaart brengen en wegnemen. Zodat we de verschillen te lijf kunnen gaan. Want:
talent weggooien is zonde. Economische zelfstandigheid is een voorwaarde voor gelijkwaardigheid. En: Nederland bevindt zich in de achterhoede ten opzichte van andere landen, waar veel meer vrouwen in managementposities werken.
• Bij een op het oog traditioneel departement als Defensie loopt het project Genderforce. Het blijkt dat gemengde groepen militairen in een complexe situatie als een vredesmissie beter functioneren. Ze hebben een grotere mentale weerbaarheid. Vrouwen vervullen ook een belangrijke rol in het leggen van contacten met de lokale bevolking. Daarmee leveren zij een wezenlijke bijdrage aan het slagen van een missie.
• Als getalenteerde mensen aan de kant blijven staan of niet op de juiste plek terechtkomen, is dat pure verspilling. Ik wil samen met de departementen een gezamenlijke ambitie afspreken om dat te veranderen.
• Emancipatie gaat over meer dan over vrouwen die meer moeten werken of meer verdienen. Emancipatie betekent: gelijke kansen, vrijheden en verantwoordelijkheden voor iedereen in onze samenleving. Voor vrouwen en mannen, allochtoon en autochtoon, hetero en homo.
• In onze diverse samenleving kunnen we niet uitgaan van de gemiddelde burger. Mensen (bevolkingsgroepen) hebben andere wensen, andere behoeften, een andere werkelijkheidsbeleving. Bij het maken van beleid moeten we ons dus de vraag stellen: wie moeten er bereikt worden met dit beleid en wórden die mensen ook bereikt? Er mag geen ongelijkheid ontstaan door de effecten van beleid. Toch gebeurt dat soms.
• Voorbeelden:
- Meisjes kiezen vaak voor opleidingen en beroepen met een traditioneel 'vrouwelijk' imago. Als meisjes voor bèta kiezen doen ze het meestal goed, maar de keuze is niet altijd vanzelfsprekend.
- Bij het aanleggen van fiets- of wandelroutes wordt niet altijd rekening gehouden met de mensen die er gebruik van maken. Mannen schrikken niet terug voor een onverlicht tunneltje of hoge struiken langs een onverlicht fietspad. Voor vrouwen kan het een reden zijn om drie kilometer om te fietsen. Met dat verschil in beleving kun je rekening houden bij de aanleg van zo'n tunnel of route.
- Flexibiliseren van de werkweek (een andere dagindeling) en goede kinderopvang kan bijdragen aan het combineren van arbeid en zorg.
• De bal ligt bij de departementen. Zij moeten - met de rapportage van de commissie in het achterhoofd - gaan nadenken over hoe ze het emancipatiebeleid willen en kunnen verankeren en concretiseren. Daarom ben ik blij met de suggestie van de commissie om nog een ronde langs mijn collega's te maken om de bevindingen te bespreken. Hierover heb ik alle bewindslieden een brief gestuurd.
• Rond Prinsjesdag hoop ik de Emancipatienota aan te bieden aan de Tweede Kamer. Het Meerjarenbeleidsplan Emancipatie neem ik als uitgangspunt. De Emancipatienota moet het Meerjarenplan aanvullen met nieuwe ideeën.
• Het is een ingewikkelde operatie, we gaan hele rijksoverheid 'natrekken'. Het belangrijkste is dat er een stuk komt dat uitvoerbaar is. Ik wil de komende maanden de tijd nemen om te praten met collega's op de departementen over de inhoud van de nota.
• Ik hoop dat we er over een tijdje niet een beetje, maar een stuk beter voor staan. Ik dank u wel.