Toespraak bij de uitreiking van de Agrarisch Ondernemersprijs

Toespraak | 30-03-2007

Dames en heren,
Allereerst hartelijk dank dat ik de prijs aan de beste Agrarisch Ondernemer van 2007 mag overhandigen. Het is goed dat onderscheidingen als de Agrarische Ondernemersprijs bestaan, omdat de agrarische sector zo de kans krijgt om z'n maatschappelijk meerwaarde te bewijzen. Want de sector doet veel meer aan innovatie en duurzaamheid dan de meeste mensen zien.

Sterker nog: Eén van de sectoren die ook positief opvalt in het Innovatieplatform, is de agrarische sector. Een voorhoederol dus. Daar mag u – daar mogen wij – trots op zijn. En dat mogen we ook kenbaar maken aan de rest van de samenleving. Dames en heren agrariërs, u hoeft uw licht niet onder de korenmaat te steken!

Ik realiseer mij dat de agrarische sector zo veel vooruitgang boekt door midden in de maatschappij te staan en door samen te werken: zowel binnen de sector als met partijen daarbuiten. Samenwerken is cruciaal. Ik wil graag mijn steentje bijdragen door het te stimuleren.

Daarom open ik per 1 april de Regeling LNV-subsidies, met een aantal nieuwe subsidies speciaal gericht op samenwerken, zoals voor het onderling uitwisselen van kennis en ervaring in praktijknetwerken als voor het samenwerken aan innovatie. Ik reken erop dat er veel belangstelling is voor deze subsidies.

Terug naar de Agrarisch Ondernemersprijs 2007. Ik vind het jammer dat ik de presentaties van de genomineerden zojuist heb gemist. Maar gelukkig weet ik al het een en ander over de genomineerden. Want er staat uitgebreide informatie op internet.

De verhalen van de vijf genomineerden zijn zeer verschillend. Maar wat me opvalt is dat ze toch één ding gemeen hebben. Ieder bewijst – op z'n eigen manier - dat duurzaamheid loont. De één met een biologisch melkveebedrijf in een kleinschalig landschap. De ander door te innoveren en kennis te delen met collega's. De volgende door recreanten te verwelkomen op het bedrijf of door goed samen te werken met collega's. En de laatste door zijn afvalstromen te verwerken in de eigen biogasinstallatie. De genomineerde ondernemers hebben durf en zij werken duurzaam en transparant. Dat spreekt mij erg aan.

Duurzaamheid en rentmeesterschap zijn niet nieuw of alleen van deze tijd. Ik kreeg het bijvoorbeeld met de paplepel ingegoten. Mijn ouders hadden een melkveehouderij in Zwammerdam. Ik leerde van jongs af aan: We hebben een boerderij om onze boterham te verdienen, maar dat ontslaat je niet van de plicht om goed voor je omgeving te zorgen. Ik heb geleerd om goed met dieren en het landschap om te gaan. Rentmeesterschap.

Door de prijs uit te reiken vestig ik graag de aandacht op succesvolle ondernemers, die duurzaamheid hoog in het vaandel dragen. Niet alleen om de samenleving hun successen te laten zien, maar ook om alle agrarisch ondernemers in Nederland een hart onder de riem te steken. Nederland heeft u nodig, wil ik daarmee zeggen. We hebben een sterke agrarische sector en dat willen we zo houden. Om zestien miljoen Nederlanders – en velen over de grens – dagelijks van goed voedsel te voorzien. Om zestien miljoen Nederlanders rust en ruimte en schoonheid te bieden in landschap en natuur. Maar om dat te realiseren, zal er wel het een en ander moeten gebeuren. Internationale concurrentie en steeds strengere maatschappelijke eisen aan de productie maken dat een ander soort ondernemer nodig is.

Het is aan de ondernemer zelf om zijn of haar toekomst veilig te stellen. En het is aan de overheid om daarbij de ruimte te geven.

Wat maakt een agrarisch ondernemer nou succesvol? Het is niet louter toeval dat sommige ondernemers boven andere uitstijgen. Succesvol is niet degene die toevallig de juiste kans weet te pakken. Iedere econoom of durfinvesteerder zal het u kunnen bevestigen: het zijn niet de kansen, maar de mensen die het verschil en dus het succes maken. Succesvolle ondernemers hebben dus iets speciaals.

Mensen die hier genomineerd zijn, zijn de voorlopers, waar we het van moeten hebben, waar zowel sector als overheid van kunnen leren. De genomineerden van dit jaar zijn ondernemers met lef die mogelijkheden zien. Niet alleen de mogelijkheden van hun bedrijf en hun omgeving, maar ook van zichzelf. Zij hebben bovendien een maatschappelijk georiënteerde visie op hun specifieke vakgebied. Zij kijken om zich heen én verder. Zij zien soms kansen die anderen niet zagen, maar soms ook zijn zij simpelweg beter in het uitvoeren van hun plannen.

De strategieën die succesvolle ondernemers kiezen verschillen overigens sterk: de één ziet meer in kostprijsverlaging, de ander zoekt het in unieke producten, een volgende in samenwerking binnen de keten of in het vergroten van de afzetmogelijkheden en weer een ander streeft naar neveninkomsten. Zo veel ondernemers, zo veel strategieën. Alleen duurzaamheid is, zoals ik al zei, een belangrijke rode draad.

Ondernemerschap betekent dat je goed kijkt naar wat je klant wil, maar ook dat je kijkt naar wat de maatschappij wil. De samenleving wil steeds vaker eerlijke, gezonde producten en een mooie natuur. De agrarisch ondernemer vervult een maatschappelijke functie, in onderhoud en beheer van de natuur, in het vitaal houden van het platteland, in het produceren van goed voedsel.

Een echte ondernemer denkt na over hoe hij of zij ook dat gegeven ten gelde kan maken.

De genomineerden leveren door hun durf, duurzaamheid en transparantie een niet te onderschatten bijdrage aan de imagoverbetering van de agrarische sector.

Kortom, dames en heren. De vijf genomineerden staan wat mij betreft symbool voor de mensen waar we het de komende jaren van moet hebben. Het zijn mensen die het beste uit zichzelf uit hun omgeving weten te halen én terug te geven.

Dat doet me denken aan een uitspraak van Nelson Mandela, die ooit heeft gezegd: "It is what we make of what we have, not what we are given, that separates one person from another." Het is wat we maken van wat we hebben, niet van wat we hebben gekregen, dat de ene van de andere persoon onderscheidt.

Zo ook de winnaar van dit jaar.