Spreekpunten bij de viering van het 100-jarig bestaan van de Combinatie van Beroepsvissers

Toespraak | 30-03-2007

• Allereerst feliciteer ik bestuur en leden van de Combinatie van harte met het 100-jarig bestaan. Ik ben blij dat ik hier het woord mag voeren. Een verjaardagsfeestje van een 100-jarige is normaliter slechts voorbehouden aan burgemeesters. Minister Verburg had hier graag zelf willen zijn. Helaas liet haar agenda dat niet toe.
• Zoals dat hoort op een verjaardagsfeest, eerst een korte terugblik. U viert vandaag uw 100-jarig bestaan, maar de geschiedenis van uw beroep gaat verder terug. Ver voor het begin van onze jaartelling viste de mens al in het lage land, tussen kreken, rivieren en moerassen.
• Ook de bemoeienis van de overheid met de visserij in de rivieren en binnenwateren stamt uit een ver verleden. Het ging - en gaat nu nog – vooral om het recht om te mogen vissen op een bepaalde plek en om de manier van vissen.
• Zo staat in het 'Reglement op het jagen, vogelen en vissen van 28 oktober 1799' al dat iedereen die in publieke wateren wil vissen moet beschikken over een schriftelijk bewijs, verkrijgbaar op de gemeentesecretarie tegen betaling van zes stuivers. Ook ontving mijn ministerie pas nog een brief van iemand die zich beriep op de zogenaamde heerlijke visrechten uit 1362, die nog steeds gelden.
• Uw beroepsgroep heeft dus een rijke traditie. Op uw verjaardagsfeest wil ik echter vooruit kijken. Want ik ben ervan overtuigd dat we historisch gezien een beslissend moment meemaken. Wil de binnenvisserij in deze moderne tijd overleven, dan moet er iets gebeuren, dan is een ander soort ondernemerschap vereist. En nu is de tijd, om die verandering in te zetten.
• U bent een kleine sector geworden en alleen redt u het niet. Ook bent u niet meer de enige op het water. De beroepsvisserij maakt deel uit van de samenleving en krijgt te maken met veel maatschappelijke ontwikkelingen
• Dat geeft kansen. Ten eerste heeft u een uniek product in handen. Ten tweede is er steeds meer vraag naar vis, ook zoetwatervis. En ten derde heeft u unieke kennis over de visstand, die u breder in kunt zetten dan voor de visserij alleen.
• Er zijn uiteraard ook bedreigingen. Ruimte wordt schaarser. Natuur- en waterbelangen spelen een steeds grotere rol op de binnenwateren. De aalstand neemt in heel Europa sterk af. In sommige gebieden zijn bovendien problemen met contaminatie. Dat maakt deze vis minder geschikt voor menselijke consumptie èn het geeft paling een slechte naam.
• Aan u de uitdaging om de kansen te pakken. U bent zelf verantwoordelijk voor het werken aan een beroepsvisserij die voldoet aan de maatschappelijke eisen van deze tijd. Dat is alleen mogelijk als u goed samenwerkt, met collega-vissers, maatschappelijke organisaties, overheden, sportvissers, waterbeheerders en de recreatiesector.
• Kortom: u moet samen met anderen werken aan een duurzame toekomst van uw sector. Platform hiervoor is en blijft de Visstand Beheer Commissie. Sinds 1999 is dit de plek waar u afspraken maakt over duurzame visserij en visstandbeheer.
• In de eerste jaren ging het in de VBC's vooral over afspraken tussen beroepsvisserij en sportvisserij. De laatste jaren zijn water- en natuurbeheerders steeds nadrukkelijker betrokken. Door uw overleg met deze clubs hoeft u niet af te wachten totdat zij u vertellen hoe u moet vissen. U kunt het zelf het initiatief nemen om de dialoog aan te gaan.
• Zoals ik al zei, blijven de VBC's platform voor comanagement in de visserij. Omdat er zo veel speelt, willen we de positie van de VBC's zelfs versterken. Het moet minder vrijblijvend worden. LNV wil daarom op korte termijn de voorwaarden voor de Visstand Beheer Commissies aanscherpen.
• Op dit moment is alleen deelname aan de VBC verplicht. Nieuw is dat u straks ook een gezamenlijk visplan op móét stellen en dat u, maar ook de sportvisser, zich aan de afspraken in dat plan moet houden. Daarnaast is er een aantal eisen aan het plan zelf. Het moet aansluiten bij de doelstellingen die gelden op het gebied van waterkwaliteit. Er moeten afspraken in staan over hoe u gaat controleren of iedereen zich aan de regels houdt en wat er gebeurt als dat niet zo is. Handhaving en sanctionering, dus.
• Ik realiseer me heel goed dat dit veel van u vraagt. LNV zal u binnen de Visstand Beheer Commissies dan ook ondersteunen de komende jaren, met name als het gaat om het opstellen van die visplannen.
• Bovendien willen we nog dit jaar met u om tafel om te praten over een gezamenlijke toekomstvisie op de binnenvisserij. Wat ons betreft zijn punten daarin ieder geval administratieve lastenverlichting en verbetering van de organisatie van het visstandbeheer. Doel is om te zorgen dat u nog beter bent voorbereid op de toekomst.
• Gelukkig werkt u zelf hard aan deze toekomst. Ik noem de initiatieven van de Combinatie om u te ondersteunen uw bedrijfsactiviteiten te verbreden. Bijvoorbeeld de cursus visstandmonitoring waardoor u in opdracht van derden gegevens over de visstand kunt verzamelen.
• Tot slot: de trend is dat de overheid op veel terreinen een stap terug doet en meer op afstand stuurt. Voor de binnenvisserij is dit proces al langere tijd aan de gang. Sommigen onder u zullen zich nog herinneren dat er begin jaren ’80 een grote afdeling binnenvisserij en sportvisserij op het ministerie was, en dat elke provincie een visserijkundig ambtenaar had. Nu zijn er nog slechts enkele ambtenaren direct betrokken bij de binnenvisserij.
• Deze ontwikkeling is mogelijk omdat er goede en sterke sectororganisaties zoals de uwe zijn, die een deel van de taak van de overheid overnemen. Het nieuwe kabinet wil de overheid nog verder inkrimpen. Dat kan alleen als de samenleving - en dus de sector - goed georganiseerd is. En als de leden van die organisaties vertrouwen hebben in hun vertegenwoordigers.
• Ik voorzie dat de rol van uw organisatie de komende jaren nog verder zal groeien. Mijn felicitaties voor 100 jaar, en heel veel succes de volgende 100 jaar.