De FNV spoort Staatssecretaris Wiebes en de Belastingdienst aan om in actie te komen tegen door de vakbond ontdekte schijnconstructies bij de aanleg van de Centrale As in Friesland, en om te handhaven met de Wet Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties.Margreet Pasman, bestuurder FNV: ‘De misstanden zijn ernstig en de staatssecretaris zei een uitzondering te maken wanneer sprake is van kwade wil. Dat is hier het geval, de aangetroffen schijnconstructies zijn met opzet toegepast en leiden ertoe dat er een oneerlijk speelveld ontstaat.’ De opgezette constructies bij het project hebben maar één doel en dat is de cao ontduiken. Ook de Inspectie SZW is hier helder over.Onderbetaling schijnzelfstandigenDe schijnzelfstandigen die werken aan de Centrale As zijn de helft goedkoper dan werknemers of zzp’ers die op de juiste manier worden betaald. Twintig schijnzelfstandigen kosten € 691.200,- per jaar. Twintig ijzervlechters in vaste dienst - of op de juiste manier betaalde uitzendkrachten - kosten € 1.279.618,60. De hoofdaannemers en de provincie kunnen dus samen de winst verdelen: bijna 6 ton. Een schijnzelfstandige of uitzendkracht komt intussen per maand € 1700,- te kort. Pasman: ‘Dit soort schijnconstructies leidt tot een race naar beneden, waarbij gezocht wordt naar steeds goedkopere arbeid.’De Inspectie SZW heeft de situatie van de ijzervlechters uitgebreid onderzocht. Conclusie van het onderzoek is dat het wemelt van de misstanden bij de aanleg van de Centrale As. Provincie en hoofdaannemers hebben dit tot nu toe ontkend. De Inspectie SZW schrijft: ‘Voor de ijzervlechterwerkzaamheden op het project De Centrale As van deze zzp’ers was van enige zelfstandigheid geen sprake.’ZwartwerkenPasman: ‘Door de dubieuze constructies met schijnzelfstandigen, kun je spreken van zwartwerken. Er worden hier geen werkgevers- en werknemerspremies afgedragen en vrijwel geen belastingen afgedragen aan de overheid. En dat nota bene op een project van de Provincie Friesland. Deze schijnzelfstandigen zijn zo goedkoop, voor die prijs krijg je geen werknemers met een echte baan.’Onderbetaling uitzendkrachtenOp basis van de rapporten concludeert de FNV dat ook bij de uitzendkrachten niet het juiste uurloon is betaald, reisuren en reiskosten niet werden uitbetaald, werktijden werden overschreden, werken op zaterdag niet correct is betaald, er geen pensioenpremies werden afgedragen en roostervrije dagen niet werden uitbetaald.In een brief aan de provincie Friesland concludeert de FNV: ‘De lange keten van onderaanneming, de onderbetaling van uitzendkrachten en schijnzelfstandigen die werkzaam waren op de Centrale As, geven duidelijk aan dat op dit project een wirwar aan schijnconstructies werd gebruikt om zo de geldende cao’s te ontduiken. Er is gezocht naar steeds goedkopere vormen van arbeid wat leidt tot een race naar beneden. Het schrijnende is dat het hier een project betreft van een (regionale) overheid, de provincie Fryslân.’ Daarbij heeft de Provincie Friesland in 2013 300 miljoen vrijgemaakt voor meer werkgelegenheid in de regio. Die werkgelegenheid zou onder andere gecreëerd worden door infrastructurele werken zoals de Centrale As. Pasman: ‘Jammer dat deze 300 miljoen zo wordt verkwanseld en verdwijnt in de zakken van de Provincie zelf en de werkgevers.’ Niet afwachten

De FNV schakelde in april 2016 de Inspectie SZW in om de onderbetaling van de ijzervlechters te onderzoeken. De vakbond meldde de misstanden op 22 juni 2016 bij de Provincie. De FNV spoort de Provincie Friesland en de hoofdaannemers aan om hun verantwoordelijkheid nu wel te nemen en niet af te wachten tot juni 2017, als zij daadwerkelijk aansprakelijk gesteld kunnen worden op basis van de Wet Aanpak Schijnconstructies. Pasman: ‘Provincie: zorg ervoor dat de werknemers binnen twee weken worden nabetaald.’