PERSBERICHT - 24 januari 2017, Utrecht

Utrecht kandidaat UNESCO City of Literature

De stad Utrecht stelt zich kandidaat voor de titel UNESCO City of Literature. Dat heeft wethouder van cultuur Kees Diepeveen zojuist bekend gemaakt in het Utrechtse stadhuis. De titel wordt toegekend aan steden die zich op uitzonderlijke wijze inzetten voor de literatuur. Ter ondersteuning van de kandidatuur is een bidbook vervaardigd met de titel 'Utrecht - Stad waar je leert lezen.' De presentatie van het bidbook ging vooraf aan de uitreiking van de C.C.S. Croneprijs aan Wessel te Gussinklo, de literatuurprijs van de stad Utrecht; één van de vele voorbeelden van het bloeiende literaire landschap in de Domstad.

1300 jaar literatuurgeschiedenis

’Utrecht is vandaag de dag met de vele boekhandels, bibliotheken, schrijvers en festivals een echte literatuurstad ,’ aldus Paul Schnabel, Eerste Kamerlid en voorzitter van het City of Literature-comité. ‘Wat echter opvalt is dat Utrecht al vanaf de vroege middeleeuwen vooroploopt in de letteren. Wist je bijvoorbeeld dat in 1473 in Utrecht het allereerste boek van de Noordelijke Nederlanden werd gedrukt? Of dat de Utrechtse Suster Bertken (1426-1514) de eerste Nederlandse vrouw was van wie een dichtbundel werd uitgegeven? Het vroegste bewijs dat er in onze stad werd geschreven dateert uit het jaar 630; een metalen schrijfstift die werd gevonden bij een opgraving langs de Kromme Rijn. Utrecht heeft alles om een UNESCO City of Literature te worden.’

Literaire exportproducten

Een icoon van de Utrechtse letteren is het Utrechts Psalter uit het jaar 830, een van de beroemdste middeleeuwse handschriften in Nederland, in 2015 opgenomen op de UNESCO Werelderfgoedlijst. Andere iconen zijn dichter Anna Maria van Schurman (1607-1678), de eerste vrouwelijke academicus van Europa en Belle van Zuylen (1740-1805), over wie Benjamin Constant zei dat ze ‘beter kon schrijven dan Voltaire’. In Nederland minder bekend, maar in Amerika des te meer: Maarten Maartens. Hij was bevriend met schrijvers als George Bernhard Shaw en Thomas Hardy en hij mocht niemand minder dan Leo Tolstoj en Virginia Woolf tot zijn lezers rekenen. Ook de grootste hedendaagse Nederlandse bestseller in het buitenland komt uit Utrecht: van Dick Bruna’s Nijntjeverhalen werden tot op heden meer dan 85-miljoen exemplaren verkocht. Verder kent Utrecht tegenwoordig een uitgebreid netwerk aan boekhandels, bibliotheken, scholen, uitgeverijen en instituten. Variërend van kleine podia en de oudste nog zelfstandige boekhandel-uitgever van Nederland (Bijleveld) tot instituten als de Faculteit Geesteswetenschappen van de Universiteit Utrecht (de hoogst genoteerde Nederlandse universiteit op de Ranking of World Universities) en het grootste poëziefestival van de lage landen: de Nacht van de Poëzie.

Meer informatie over het heden en verleden van literair Utrecht is te vinden op www.cityofliterature.nl. Ook is op deze site het Nederlandstalige bidbook te verkrijgen.

City of Literature: wat houdt dat in?

Sinds 2004 zijn er twintig steden die door UNESCO tot City of Literature zijn benoemd. Het zijn steden die niet alleen een lange en indrukwekkende geschiedenis in de letteren kennen, maar ook op dit moment bruisen van de literatuurfestivals, schrijvers, boekhandels en uitgevers. De steden vormen een netwerk dat in jaarlijkse bijeenkomsten nieuwe manieren bedenkt om lezers te bereiken, de literatuurbeleving in verschillende delen van de wereld inzichtelijk maakt, ervaring en expertise deelt en samenwerkingen en uitwisselingen tot stand brengt. Naast een aantal hoofdsteden als Praag, Dublin en Edinburgh, zijn het vooral steden als Lviv, Granada, Krakau, Heidelberg en Norwich die door UNESCO zijn gelauwerd. Het zijn niet de voor de hand liggende metropolen, maar juist de steden die zich helemaal kunnen toeleggen op de letteren, het juiste formaat hebben om efficiënt te kunnen samenwerken met de internationale partners en flexibel en ondernemend genoeg zijn om projecten in korte tijd van de grond te krijgen. Aan die steden is door UNESCO voor de duur van de eeuwigheid de titel City of Literature toegekend.

De bekendmaking van de nieuwe Cities of Literature wordt eind 2017 verwacht. Utrecht zou de eerste City of Literature van Nederland zijn.