Slechts 8 mannen bezitten evenveel als de 3,6 miljard mensen die tot de armste helft van de wereldbevolking behoren, zo blijkt uit het nieuwe Oxfam Novib-rapport dat vandaag aan de vooravond van de jaarlijkse bijeenkomst van het World Economic Forum in Davos is gepubliceerd.

Het Oxfam Novib-rapport, An Economy for the 99 % , toont aan dat de kloof tussen arm en rijk is veel groter dan al werd gevreesd. Het beschrijft hoe grote bedrijven en de superrijken de mondiale ongelijkheid aanwakkeren door het ontwijken van belastingen, het verlagen van lonen en het beïnvloeden van de politiek. Het vraagt om een fundamentele verandering in de manier waarop we onze economieën beheren zodat alle mensen hiervan profiteren en niet slechts enkelen.  

Nieuwe data

Nieuwe en betere gegevens over de verdeling van de rijkdom in de wereld - met name in India en China – wijzen uit dat de armste helft van de wereldbevolking minder vermogen heeft dan eerder werd aangenomen. Indien deze nieuwe gegevens vorig jaar beschikbaar waren geweest dan was duidelijk geworden dat 9 miljardairs over evenveel vermogen beschikten als de armste helft van de wereldbevolking en niet 62 personen, zoals Oxfam Novib begin 2016 had berekend.  

Extreme ongelijkheid

Farah Karimi, algemeen directeur Oxfam Novib: " Ons rapport toont opnieuw aan dat extreme ongelijkheid wereldwijd nog steeds toeneemt. Het is een schande dat een handjevol mensen over zoveel vermogen kan beschikken terwijl 1 op de 10 mensen moet rondkomen met minder dan $ 2 per dag. Het is de hoogste tijd dat regeringleiders dit probleem nu serieus aanpakken want het tast onze samenlevingen steeds meer aan. Een belangrijke oorzaak is de perverse belastingmoraal van extreem rijke mensen en internationale bedrijven. Daardoor lopen veel landen belastinginkomsten mis, tegelijkertijd wordt over de hele wereld gesneden in de budgetten voor onderwijs en gezondheidszorg. Overheden moeten politieke moed tonen zodat belastingontwijking door internationale bedrijven en de superrijken wordt aangepakt ".  Het Oxfam Novib-rapport laat zien dat deze ongelijkheid vooral de armsten en dan vooral vrouwen treft. Tussen 1988 en 2011 is het inkomen van de armste 10 procent van de wereldbevolking met een gemiddelde van slechts $ 65 gestegen, terwijl het inkomen van de rijkste 10 procent groeide met een gemiddelde van 11.800 $ - 182 keer zoveel. Als de trend waarbij steeds meer vermogen in steeds minder handen terechtkomt, aanhoudt dan zal naar verwachting binnen 25 jaar de eerste biljonair zich aandienen. Om dit cijfer in perspectief te plaatsen - u zou $ 1.000.000 per dag gedurende 2738 jaar moeten uitgeven om het bedrag van $ 1 biljoen te halen.  

Nederlandse cijfers

De cijfers over Nederland bevestigen het beeld dat eerder naar voren kwam uit onderzoek van het Centraal Bureau voor de Statistiek. De rijkste 1% van  Nederland bezit bijna een kwart van het Nederlandse vermogen. Internationaal is het in niet veel landen zo ongelijk verdeeld. De 9 Nederlandse miljardairs bezaten samen 28 miljard US dollar in 2016.  De publieke verontwaardiging over deze wereldwijde ongelijkheid leidt tot onrust en geschokte reacties over de hele wereld. Ongelijkheid wordt gezien als een belangrijke factor in de verkiezing van Donald Trump tot president van de VS, de verkiezing van president Duterte in de Filippijnen en de Brexit-uitkomst  in het Verenigd Koninkrijk.

Huidige trends

Als de huidige trends zich doorzetten dan zal het 170 jaar duren voordat vrouwen hetzelfde verdienen als mannen. Oxfam interviewde voor haar rapport vrouwen die werkzaam zijn in een kledingfabriek in Vietnam, 12 uur per dag, 6 dagen per week. Zij verdienen 1 US dollar per uur met de productie van kleiding voor 's werelds grootste modemerken.  Het ontwijken van vennootschapsbelasting kost arme landen ten minste 100 miljard US dollar per jaar. Dit is genoeg geld om 124 miljoen kinderen naar school te laten gaan of om de gezondheidszorg wereldwijd te verbeteren zodat de dood van ten minste zes miljoen kinderen per jaar voorkomen kan worden. Het rapport beschrijft verder hoe de superrijken gebruik maken van een netwerk van belastingparadijzen om het betalen van belastingen te voorkomen. Overheden, waaronder de Nederlandse, moeten maatregelen nemen om belastingontwijking tegen te gaan. Vorig jaar december maakte Oxfam Novib bekend dat Nederland de derde plaats inneemt in de top-15 van mondiale belastingparadijzen.  

Oproep aan World Economic Forum

Oxfam Novib roept de deelnemers aan het World Economic Forum en met name de aanwezige miljardairs, op hun verantwoordelijkheid te nemen bij de opbouw van een eerlijke en menselijke economie. Het World Economic Forum heeft responsief en verantwoordelijk leiderschap als haar belangrijkste thema dit jaar. De deelnemers kunnen om te beginnen toezeggen een eerlijk deel aan belasting te betalen en toezeggen zich in te zetten voor eerlijke lonen.