Leenstelsel nekschot voor studenten, bevestigd door gegoochel met instroomcijfers

01-11-2016

Afgelopen maand zijn de voorlopige instroomcijfers bij de onderwijsinstellingen bekend gemaakt en het blijkt, anders dan op het eerste gezicht doet lijken, dat de studentenaantallen opnieuw enorm zijn gedaald ten opzichte van 2014, het jaar voordat het leenstelsel werd ingevoerd. Er zijn landelijk 13.500 studenten minder gaan studeren ten opzichte van 2014. Bovendien verdoezelt de enorme instroom van internationale studenten het werkelijke effect van het leenstelsel op kwetsbare groepen. Henriëtte Hoogervorst, voorzitter van de ASVA studentenunie: ‘Er wordt gegoocheld met cijfers. Het laat wederom zien dat het leenstelsel schade heeft toegebracht aan het hoger onderwijs.’

Ondanks de positieve geluiden over lichte stijgingen van studenteninstroom blijkt dat de studentenaantallen het tweede jaar na invoering van het leenstelsel opnieuw drastisch lager zijn uitgevallen ten opzichte van de jaren ervoor. Vergeleken met 2014, het jaar voordat het leenstelsel ingevoerd werd, is de studenteninstroom bij de Hogeschool van Amsterdam zelfs met ruim 10% gedaald. De zorgwekkende dalingen van vorig jaar werden destijds teniet gedaan door de term ‘boeggolfeffect’, waarbij jongeren gelijk na hun diploma zouden studeren om nog in aanmerking te komen voor de basisbeurs. Opnieuw blijkt dat het hoger onderwijs schade heeft opgelopen door het leenstelsel, zoals de ASVA studentenunie steeds heeft benadrukt. ‘De instroomcijfers van dit jaar hebben bevestigd dat het leenstelsel een nekschot voor studenten is. De basisbeurs moet per direct teruggedraaid worden’, aldus Hoogervorst.

De emancipatoire functie van het hoger onderwijs schiet tekort door het leenstelsel. Juist de kwetsbare groepen, eerste generatie studenten en studenten die willen doorstromen naar het hbo of wo worden tegengehouden, terwijl de instroom ondertussen gecorrigeerd wordt door een toename van internationale studenten. Zo is het aantal internationale studenten op de Universiteit van Amsterdam zelfs verdubbeld. ‘De tweedeling in het hoger onderwijs lijkt steeds meer zijn vorm te krijgen. De dalingen laten zien dat de bezuinigingen op studenten de toegankelijkheid van het hoger onderwijs voor bepaalde groepen serieus hebben aangetast.’

Ook op landelijk niveau komen de studentenaantallen niet in de buurt van het niveau van vòòr de invoering van het leenstelsel. Sterker nog, in het hoger beroepsonderwijs is een daling zichtbaar van bijna 5% ten opzichte van het jaar voor de afschaffing van de basisbeurs. Toch worden Amsterdamse studenten door de bezuinigingsmaatregelen het hardst getroffen. Hoogervorst: ‘Amsterdam is de duurste studentenstad van Nederland en betaalbare studentenkamers vinden is bijna een onmogelijke opgave. Studeren lijkt steeds meer voor de elite te worden.’

De ASVA studentenunie ziet dat de toegankelijkheid van het onderwijs in het geding komt en spreekt zich daarom al jaren uit tegen het leenstelsel en andere vormen van bezuinigingen op studenten. ‘Studeren is zo duur geworden dat een groot gedeelte van de potentiële studenten afhaakt. Studeren verliest het openlijke karakter dat iedereen het recht heeft om te studeren’, aldus Hoogervorst. De ASVA studentenunie roept met het oog op de Tweede Kamerverkiezingen de politieke partijen op om per direct de basisbeurs te herinvoeren.