Het gericht trainen van sociale vaardigheden bij docenten zorgt voor leerwinst bij leerlingen. Net als kleinere groepen en parallelklassen zodat leerlingen van hetzelfde niveau bij elkaar komen te zitten.

Dat blijkt vandaag uit het rapport `Kansrijk Onderwijsbeleid' van het Centraal Planbureau (CPB). Het bureau onderzocht wat wel en niet werkt in het onderwijs door 160 onderwijsmaatregelen van basisscholen tot universiteiten onder de loep te nemen en let daarbij vooral op de kosten. Conclusie? Het Nederlandse onderwijs doet het goed, maar het kan nog beter.

Lesobservaties

Zo zouden lesobservaties waar docenten worden gewezen op hun minder ontwikkelde sociale vaardigheden voor leerwinst zorgen, stelt het CPB. Dit kan door collega's of door externen. `Sociale vaardigheden spelen een grote rol in de leerwinstverschillen', aldus de onderzoekers. Docenten met een mastertitel boeken bijvoorbeeld niet meer leerwinst bij hun leerlingen dan docenten zonder titel.

Het intensief inwerken van een beginnende docent loont ook. Zeker als deze starters ook een tijdje in hetzelfde leerjaar blijven lesgeven en kleinere klassen hebben.

Kleine klassen

Kleine klassen van maximaal 21 leerlingen in het basisonderwijs levert een leerwinst van 22 procent op. De kosten zijn 1500 euro per leerling. Volgens het CBP geldt dit niet voor het voortgezet onderwijs.

Wel helpt het omgooien van de klassen relatief veel en kost het weinig. Als het basisonderwijs parallelklassen invoert waarbij leerlingen met het gelijke onderwijsniveau bij elkaar zitten tilt dat het niveau omhoog: het zorgt voor een gemiddelde leerwinst van 40 procent. Voor het hoger onderwijs geldt dit ook met 36 procent, aldus de CPB-onderzoekers.

Leerlingen van hetzelfde niveau bij elkaar laten zitten, staat haaks op het recente rapport van de Onderwijsinspectie en de Oeso waarbij de vroege selectie werd aangekaart. Eenmaal in het voortgezet onderwijs zouden veel kinderen met laagopgeleide ouders weinig mogelijkheden krijgen om op te stromen naar een hoger niveau.

Extra bijlessen van een vak is ook een effectieve maatregel volgens het CPB. Als de leerachterstand groot is, kunnen bijlessen zorgen voor een verhoging van het onderwijsniveau. Ook leerlingen uit zwakkere milieus extra laten lezen helpt.

Lees het hele rapport Kansrijk Onderwijsbeleid via de website van het CPB. Daarin staan alle onderzochte maatregelen die wel of niet zouden helpen. In Onderwijsblad 14 van 19 september 2015 stond een groot artikel over de invloed van economen op het onderwijs. Dat artikel kunt u hieronder lezen als PDF-document.