Vaccin houdt iepziekte tegen
Gepubliceerd op
20 juni 2016
Sinds 1992 zijn meer dan een half miljoen Nederlandse iepen `gevaccineerd' tegen de iepziekte. Onder die gevaccineerde bomen is de laatste jaren niet meer dan 0,1% via de beruchte iepenspintkever besmet geraakt met de schimmel. De schimmelsporen voor het vaccin worden sinds het jaar 2000
geproduceerd door de business unit Biointeracties & Plantgezondheid van Wageningen UR. "Het is heel goed denkbaar dat zo'n vaccinatie in de toekomst ook voor andere bomenziekten ontwikkeld zou kunnen worden", zegt fythopatholoog dr. Joeke Postma van Biointeracties & Plantgezondheid.
Waardevolle bomen
Het vaccin waar de iepen jaarlijks mee worden behandeld, Dutch Trig(R), is in de jaren tachtig ontwikkeld door het toenmalige Fytopathologisch Laboratorium Willie Commelin Scholten, een initiatief van de universiteiten van Amsterdam en Utrecht. Tegenwoordig wordt het middel met name toegepast
op waardevolle iepen, bijvoorbeeld in historische binnensteden, door het boomverzorgingsbedrijf BTL Bomendienst BV. De entingen worden ieder jaar uitgevoerd op het moment dat de bomen voor een kwart in blad staan. Dan is de sapstroom optimaal. Postma: "Rond die tijd produceren wij ook de
sporen van de schimmel Verticillium albo-atrum. Wanneer je die sporen in de sapstroom van de boom brengt, veroorzaken ze een afweerreactie bij de iep, die de boom ook beschermt tegen de Ophiostoma-schimmel die de iepziekte veroorzaakt."
Schimmel veroorzaakt slachting
Elm disease
Sinds het begin van de vorige eeuw heeft de schimmel Ophiostoma ulmi, en later ook de verwante O. novo-ulmi een ware slachting aangericht onder Europese en Noord-Amerikaanse iepen. Tienduizenden bomen zijn gesneuveld. Postma: "Tegenwoordig zijn er resistente iepenrassen op de markt. Nieuwe
aanplant zou dus niet meer aangetast moeten worden. Maar met name in verschillende binnensteden zie je nog oude waardevolle iepen staan, die een grote culturele en ook ecologische waarde hebben. Het is wel bijzonder dat de biologische bestrijding van de schimmel helemaal door een
boomverzorgingsbedrijf ter hand wordt genomen, zonder tussenkomst van grote multinationals voor de productie en distributie van dit middel."
Kevers bestrijden
Sinds de registratie van het vaccin zijn er geen officiele vergelijkingen meer gemaakt tussen behandelde en onbehandelde bomen. "Toch hebben we wel goede aanwijzingen voor de effectiviteit van het middel", zegt Postma. "In de gemeente Rotterdam bijvoorbeeld, wordt de uitval van iepen van zowel
behandelde als onbehandelde bomen nauwkeurig bijgehouden. Hieruit blijkt dat vier maal zoveel onbehandelde bomen door iepziekte werden geinfecteerd als gevaccineerde bomen."
In Amsterdam wordt de iepziekte bestreden door rigoureus alle zieke bomen op te ruimen zodat er geen kevers zijn die de schimmel kunnen overbrengen. Hier zie je desondanks toch nog een uitval van een half procent van de bomen, terwijl onder de negentig Amsterdamse iepen die met het vaccin
worden beschermd, in diezelfde periode niet een boom ziek is geworden.
Meer vaccineren?
Volgens Postma is het heel goed denkbaar dat dit principe van vaccinatie ook tegen andere bomenziekten zou kunnen werken. "Dan kun je bijvoorbeeld denken aan vaccinatie van kastanjes tegen de Pseudomonas-bacterie die de bloedingsziekte veroorzaakt. Maar daar zal nog wel veel onderzoek aan
vooraf moeten gaan. Voor elke ziekte heb je een specifieke bestrijdingsmethode nodig."
mailen
Tweet
* dr.ir. J (Joeke) Postma
Contactpersoon dr.ir. J (Joeke) Postma
Contactformulier
Publicatie
* Twenty-four years of Dutch Trig(R) application to control Dutch elm disease, BioControl, June 2016, Volume 61, Issue 3 - Joeke Postma, Helen Goossen
Meer informatie
* Biopesticide for combating Dutch Elm disease Biological control Dutch Elm disease
Plant Life
Dit artikel verscheen in Plant Life, nieuwsbrief over het plantenonderzoek van Wageningen UR. Wilt u deze nieuwsbrief ook gratis ontvangen? Meld u dan aan.
Meld u aan voor Plant Life Nederlands
E-mail*
____________________________________
Inschrijven
( ) inschrijving ( ) uitschrijving
[ Aanmelden ]