Peter Schoenmakers (foto: FNWI, Jan Willem Steenmeijer)

Prestigieuze ERC Advanced Grant voor UvA-scheikundige Peter Schoenmakers

31 maart 2016

De European Research Council (ERC) kent de Advanced Grant toe aan prof. dr. Peter Schoenmakers, hoogleraar Analytical Chemistry & Forensic Science aan de Universiteit van Amsterdam (UvA), voor zijn onderzoeksproject `Separation Technology for A Million Peaks' (STAMP).

Met de subsidie kan Schoenmakers een nieuwe scheidingstechnologie ontwikkelen die ons in staat zal stellen om binnen een dag maar liefst een miljoen chemische componenten uit complexe mengsels van elkaar te scheiden.

De Advanced Grant bedraagt per project maximaal 2,5 miljoen euro en wordt toegekend op basis van wetenschappelijke excellentie van zowel de wetenschapper als het onderzoeksvoorstel.

Van `proteomics' tot `foodomics'

Allerlei dingen in en om ons heen hebben een enorm complexe chemische samenstelling. Ons eten is daar een goed voorbeeld van. Het bevat vele duizenden verschillende soorten moleculen. Het bloed in ons lichaam is een ander voorbeeld, met naar schatting tussen de 50.000 en 100.000 verschillende eiwitten. Wetenschappers komen steeds meer te weten over de rol van al deze verschillende eiwitten en hoe meer ze begrijpen, hoe meer ze willen weten. Dit heeft onder meer geleid tot het ontstaan van proteomics, het wetenschapsterrein dat zich richt op het kwantitatief en kwalitatief in kaart brengen van alle verschillende menselijke eiwitten. Naar analogie wordt er tegenwoordig door sommigen gesproken van foodomics, waarbij het gaat om de voedingseigenschappen of de gezondheidsbevorderende of toxische effecten van alle verschillende moleculen in ons voedsel.

Naar scheidingen van 1 miljoen componenten

De analytische scheikunde maakt deze ontwikkelingen mogelijk. Vooral de zich in rap tempo ontwikkelende massaspectrometrie is cruciaal voor het inzicht in complexe verbindingen. De mogelijkheden van massaspectrometrie worden echter beperkt door de mate waarin een mengsel kan worden gescheiden voordat het wordt ingebracht in de massaspectrometer. Met conventionele (vloeistof) chromatografie kunnen maximaal 1.000 componenten gescheiden worden in een tijdsbestek van meer dan 10 uur. Tweedimensionale vloeistofchromatografie heeft scheidingen tot 10.000 componenten mogelijk gemaakt; in 30 minuten kunnen er zo'n 2.000 componenten worden gescheiden.

In zijn STAMP-project hanteert Schoenmakers daarom een alternatieve, driedimensionale benadering van vloeistofchromatografie. Met behulp van microtechnologie wil hij een systeem ontwikkelen om de talloze componenten uit complexe mengsels ruimtelijk van elkaar te kunnen scheiden. Het is een snel en efficient concept: naar verwachting zijn straks binnen een dag een miljoen componenten van elkaar te scheiden. Het systeem resulteert in een serie prints (`stempels') van gescheiden componenten, die vervolgens met behulp van bijvoorbeeld massaspectrometrie verder zijn te analyseren.

De resultaten van het project zullen voor veel wetenschappelijke disciplines, waaronder de (moleculaire) biologie, scheikunde en geneeskunde, van betekenis zijn en kunnen leiden tot verbeteringen in onder meer voeding, duurzame energie, en high-tech materialen.

Over Peter Schoenmakers

Schoenmakers is wereldwijd toonaangevend met zijn onderzoek op het terrein van de analytische scheikunde. Hij bezet de zevende plaats op de internationale `Analytical Sciences Power List` van het tijdschrift The Analytical Scientist. Schoenmakers ontving in 2015 de CASSS Award van de International Society for Separation Science en de Csaba Horvath Memorial Award van de Hungarian Society for Separation Sciences. In 2014 kende de Britse Royal Society of Chemistry hem de Knox Medal toe en in 2011 kreeg hij de Martin Medal van de Chromatographic Society.

CASA

Het STAMP-project wordt uitgevoerd binnen het Centre for Analytical Sciences Amsterdam (CASA), waarin UvA en VU hun expertise op het terrein van de analytische scheikunde bundelen. Ook CASA-wetenschappers van de VU zullen betrokken zijn bij het onderzoek.

* Website CASA

Gepubliceerd door UvA Persvoorlichting