24mrt2016

17.30

Regentenstuk Spinhuis 1650, met dank aan Amsterdam Museum

De Amsterdamse regentenstukken

Met Norbert E. Middelkoop en Gregor J.W. Weber

24mrt2016 17.30

Lezing

Norbert Middelkoop (Amsterdam Museum) vertelt over het ontstaan van dit typisch Hollandse genre, de opdrachtgevers, het bestellen van een portret en de overwegingen van de kunstenaar bij het componeren van deze representatieve voorstellingen. Gregor Weber (Rijksmuseum) zal aansluitend met hem in discussie gaan.

De regentenstukken

Naast de schuttersstukken behoren de regentenstukken (en ook regentessenstukken) tot het typisch Hollandse culturele erfgoed. In de collectie van de stad Amsterdam bevinden zich zo'n zestig van deze groepsportretten, vervaardigd tussen 1615 en 1835. Sinds kort is daarvan een goede selectie te zien in de Hermitage Amsterdam en ook in het Rijksmuseum en het Amsterdam Museum worden ze getoond.

Een regentenstuk verbeeldt het goede bestuur van het afgebeelde college. Niet zonder reden wordt dat doorgaans aan de vergadertafel afgebeeld, hoewel er interessante uitzonderingen zijn. Om de composities te verlevendigen voegden de schilders verhalende elementen toe, inclusief bijfiguren als behoeftige kinderen of ouden van dagen. Niet alleen liefdadige instellingen bestelden dit soort groepsportretten; ook het Spinhuis was regelmatig klant.

Uitgaande van drie getekende voorstudies staat Norbert Middelkoop stil bij het ontstaan van dit bijzondere genre. Waarom en door welke instellingen werden de eerste regentenstukken besteld en wat bepaalde het moment van een volgende opdracht? Ook komt de hierarchie binnen het regentenstuk ter sprake; veelal zijn de namen bekend maar wie is nu wie op het schilderij? En uit welke sociale lagen in de maatschappij waren de regenten en regentessen afkomstig?

Over de sprekers

Norbert Middelkoop is sinds 1997 conservator schilderijen, tekeningen en prenten van het Amsterdam Museum, voorheen het Amsterdams Historisch Museum. In die functie heeft hij verschillende tentoonstellingen op zijn naam staan, waaronder Kopstukken, Amsterdammers geportretteerd 1600-1800 in 2002 en bijgedragen aan tal van andere tentoonstellingsprojecten. In 2008 publiceerde Middelkoop De Oude Meesters van de stad Amsterdam, de catalogus schilderijen tot 1800.

Recentelijk was Middelkoop een van de samenstellers van Hollanders van de Gouden Eeuw in de Hermitage Amsterdam, een eind 2014 geopende presentatie gecentreerd rond de Amsterdamse groepsportretten. Hieraan vooraf reisde een kleinere groep van deze schilderijen langs musea in Wenen, Muenchen, Sint Petersburg, Moskou en het Paleis op de Dam.

Momenteel legt hij de laatste hand aan zijn promotieonderzoek over de Amsterdamse groepsportretten.

Gregor J.M. Weber studeerde kunstgeschiedenis aan de universiteiten van Keulen, Aken en Utrecht. Van 1994 tot 2004 was Weber conservator Italiaanse schilderkunst bij de Gemaeldegalerie Alte Meister in Dresden en van 2004 tot 2009 werkte hij als directeur van de Gemaeldegalerie in het Duitse Kassel. Hij organiseerde diverse tentoonstellingen over de zestiende- tot achttiende-eeuwse schilderkunst, waaronder drie tentoonstellingen over Rembrandt in 2006. Verder werkte hij als docent bij verschillende instellingen, waaronder de universiteit van Bamberg in Duitsland, die hem benoemde tot `honorair hoogleraar' in 2005. Sinds 2009 werkt hij als hoofd beeldende kunst bij het Rijksmuseum, waar hij onder meer aan de herinrichting 2013 mee werkte en de tentoonstelling Late Rembrandt in 2015. Zijn academische publicaties beslaan een breed terrein en gaan over kunsttheorie, iconografie en stilistische analyses van kunst uit de streken ten noorden en ten zuiden van de Alpen.

Machteld Loewensteijn is moderator. Zij is als kunsthistoricus verbonden aan de Amsterdam School of Historical Studies van de UvA en adviseur van de Amsterdamse Academische Club op het gebied van kunstgeschiedenis en geschiedenis.

Blijft u eten?

U bent van harte uitgenodigd om na afloop te blijven voor de clubschotel voor 15 euro, een heerlijke huisgemaakte schotel voor een vriendelijke prijs. Zo heeft u de mogelijkheid weer op tijd te vertrekken. Leden krijgen 15% korting.

Programma

17.00 uur inloop

17.30 uur start lezing

18.45 uur einde lezing

aansluitend diner (optioneel)

Aanmelden

Amsterdamse Academische Club

* Amsterdamse Academische Club (AAC)

Oudezijds Achterburgwal 235 | 1012 DL Amsterdam +31 (0)20 525 1570

Gepubliceerd door Amsterdamse Academische Club