Het is onderzoekers van het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) gelukt om angst bij proefdieren te remmen. Dat deden ze met behulp van de techniek exon skippen. Ook bij mensen met een angststoornis zou deze methode in de toekomst mogelijk gebruikt kunnen worden.

Met behulp van kleine moleculen die delen van genetisch materiaal afplakken, lukte het de onderzoekers om een molecuul aan te passen dat een rol speelt bij stressreacties. De muizen gingen hierna in een nieuwe omgeving meer op onderzoek uit. Dat wijst erop dat ze minder angstig zijn.

Met deze methode, exon skippen, grepen de onderzoekers indirect in op de werking van CRH (corticotropin releasing hormone). "CRH zorgt voor de afgifte van het stresshormoon cortisol door de bijnieren, maar CRH functioneert ook als neuro-transmitter in de hersenen en beinvloedt het gedrag. Om die laatste werking ging het ons", licht Onno Meijer toe, hoogleraar Interne Geneeskunde en laatste auteur van het artikel in Molecular Psychiatry.

Twee varianten

Bekend is dat CRH in de hersenen actiever wordt onder invloed van de glucocorticoid receptor. Hulp van een ander molecuul is hierbij van cruciaal belang. Van dit hulpmolecuul, steroid receptor co-activator-1 (SRC-1), bestaan twee varian-ten. De ene stimuleert de effecten van CRH, de andere wekt juist remmend. Met behulp van exon skippen zorgden de onderzoekers ervoor dat er meer van de remmende variant werd gemaakt en minder van de stimulerende. "Deze twee vormen van SRC-1 komen van nature ook bij mensen voor. We weten nog weinig over hoe zij normaal gesproken gereguleerd worden", aldus Meijer.

In de toekomst kan exon skippen mogelijk toegepast worden bij mensen met een ernstige angststoornis. De stoffen (oligonucleotiden) worden maar langzaam afge-broken, waardoor het effect weken tot maanden kan aanhouden. Of er bijwerkingen zijn moet dus goed onderzocht worden.

Een alternatief zijn geneesmiddelen die de werking van de glucocorticoid receptor op een meer klassieke wijze beinvloeden, bijvoorbeeld door te verhinderen dat SRC-1 eraan kan binden. Ook daar doet de onderzoeksgroep van prof. Meijer onderzoek naar. Voor het onderzoek naar exon skippen werkt hij samen met dr. Willeke van Roon-Mom (ziekte van Huntington) en prof. Aartsma-Rus (Duchenne spierdystrofie).

Stressreacties

"Stressreacties van het lichaam zijn meestal functioneel, ze helpen bij het omgaan met situaties waarin veel van ons gevraagd wordt. Je moet de stressreactie dan bij-voorbeeld ook niet remmen bij soldaten in oorlogsgebieden", benadrukt Meijer. In onze Westerse maatschappij is er weinig gevaar en zijn stressreacties niet altijd meer nuttig. Wanneer ze te lang duren, kunnen ze leiden tot psychische problemen, zoals een angststoornis.

Het wetenschappelijke artikel is verschenen in het tijdschrift Molecular Psychiatry.