In Adriaen Coorte's schilderij 'Stilleven met asperges' uit 1697 (Rijksmuseum, Amsterdam) is de loodwit bevattende verf van de asperges doorzichtig geworden, zodat de achtergrond er doorheen schijnt. Beeld: Rijksmuseum.

Succesvolle conferentie met state-of-the-art onderzoek naar metaalzepen

Amsterdamse onderzoekers presenteren recente resultaten

15 maart 2016

De conferentie 'Metals Soaps in Art' die op 14 en 15 maart werd gehouden in het Rijksmuseum was een groot succes. Honderden wetenschappers, kunsthistorici en conservatoren van overal ter wereld kwamen naar Amsterdam om het effect van metaalzepen op de degradatie van kunstwerken te bespreken, en om vast te stellen wat dit betekent voor toekomstige conserveringstechnieken.

Onderzoekers van het PAinT project van de Universiteit van Amsterdam (Paint Alterations in Time) hadden een belangrijk aandeel in de conferentie, die plaatsvond in het kader van NICAS, het nieuw gevormde `Netherlands Institute for Conservation, Art and Science`. Ze leverden niet alleen een aanzienlijke bijdrage aan de organisatie maar presenteerden ook de meest recente resultaten van hun onderzoek, dat voor een groot deel plaatsvond bij het Van `t Hoff Institute for Molecular Sciences.

Een belangrijke prestatie van de PAinT onderzoekers is de formulering van een model dat de vorming en ontwikkeling van metaalzepen in de tijd beschrijft: van het moment dat olie en pigment gemengd worden tot de vorming van metaalzeep-aggregaten en zichtbare defecten in de verflagen. Deze dynamica van metaalzeepvorming werd op de conferentie gepresenteerd door promovendus Joen Hermans. Andere bijdragen vanuit het PAinT onderzoek kwamen van Katrien Keune, Annelies van Loon en Maartje Stols-Witlox.

S4A-PAinT Project

Het belang van metaalzepen voor de degradatie van schilderwerken is nauwelijks te onderschatten. Zo`n zeventig procent van de schilderijen in museale collecties wereldwijd heeft er last van. Verhoogde transparantie, wittige sluiers, kleine aggregaten die het oppervlak vervormen en druipende verflagen zijn voorbeelden van artefacten die het gevolg zijn van metaalzeepvorming.

Conservatoren zijn voortdurend op zoek naar de meest effectieve behandelingsmethoden voor dergelijke schilderijen, en naar de beste methoden voor tentoonstelling en opslag. Om daarvoor een wetenschappelijke basis te bieden passen bestuderen onderzoekers de onderliggende mechanismen van metaalzeep gerelateerde degradatie met high-tech analytische en diagnostische technieken.

De conferentie bracht 220 wetenschappers, kunsthistorici en conservatoren bijeen uit 20 landen. Ze spraken onder andere over strategieen voor conservering, de gevolgen voor het uiterlijk van de schilderijen en de uitdagingen voor de analytische wetenschap.

* Kijk op de website van de conferentie

* Bezoek de website van het PAinT project

Gepubliceerd door HIMS